Trong cuộc sống này không có ai là hoàn hảo về mọi mặt như hình thức cũng như tính cách, nhưng một người có đức tính thật thà, chăm chỉ, ngoan ngoãn nhưng hình thức không được như những người có nhan sắc vẫn được xem trọng hơn. Tuy nhiên trong cuộc sống này mỗi người đều có mục tiêu riêng cho mình, mong muốn hoàn thiện bản thân. Ông cha ta có câu: “cái nết đánh chết cái đẹp” đều có nguyên do của nó.
Câu tục ngữ: “Cái nết đánh chết cái đẹp” có ý muốn nhắn nhủ chúng ta rằng, hãy sống sao cho đẹp đời, đừng ăn nói hàm hồ, tính cách ngang bướng, không xem ai ra gì, kiêu căng, ngạo mạn thì cuối cùng dù bạn có đẹp tới đâu cũng không ai quan tâm tới bạn đâu. Theo cách hiểu này thì “cái nết”: phẩm chất đạo đức, tính cách của con người. “Cái đẹp”: hình thức bên ngoài của con người. “ Đánh chết”: không có nghĩa là làm mất, mà là sự hơn hẳn. Ý cả câu: Phẩm chất đạo đức, tính cách con người hơn hẳn hình thức bên ngoài.
Câu tục này của ông cha ta đã để lại cho thế hệ con cháu với mong muốn đưa ra những lời răn dạy giúp con người vươn tới cái chân, thiện, mỹ và tầm cao của giá trị sống. Trong số đó, những câu ca dao, tục ngữ nói về phẩm chất và đức hạnh luôn là thiết yếu nhất, bởi lẽ phẩn chất và đức hạnh là chuẩn mực cao nhất trong nhân cách của con người.
Vấn đề mà câu tục ngữ đề cập đến toàn đúng: Phẩm chất, tính cách làm nên giá trị của con người. Chúng ta cần phải hiểu một cách linh hoạt rằng: Không coi thường vẻ đẹp hình thức của con người. Có khi hình thức bên ngoài phản ánh phẩm chất bên trong: ăn mặc lôi thôi, luộm thuộm phản ánh tính cách cẩu thả…Thế nhưng, chúng ta cần nhớ rằng: Phẩm chất, tính cách của con người là quan trọng. Vẻ đẹp hình thức tôn lên vẻ đẹp phẩm chất, tính cách của con người. Con người cần hoàn thiện cả về vẻ đẹp phẩm chất, tính cách và vẻ đẹp hình thức (vẻ đẹp hoàn hảo của con người là cả phẩm chất bên trong và hình thức bên ngoại Nhìn nhận, đánh giá con người không nên chỉ qua hình thức bên ngoài mà quan trọng là phẩm chất, tính cách.
Điển hình như trong học tập hay trong công việc, bạn đừng đánh giá con người ở trang phục đắt tiền, sang trọng mà ở kết quả học tập, ở hiệu quả công việc. Những người có phẩm chất đạo đức tốt luôn được mọi người yêu quý.
Tạo hóa rất công bằng họ đã tạo ra con người không thập toàn với ý muốn để con người đi theo hai trường phái đối lập: có nết và chẳng ưa nhìn; có sắc và luôn lúng sâu vào những hoa mĩ về ngoài. Nhưng con người vẫn có thể bừng tỉnh khỏi những “hố sâu không đáy” và vươn lên với chính bản thân mình để hướng ý thức, đạo đức của mình vươn tới chân, thiện, mỹ.
Câu tục ngữ: “Cái nết đánh chết cái đẹp”có ý nghĩa khuyên chúng ta hãy: Có cái nhìn đúng về con người trong cuộc sống. Đồng thời tu dưỡng về phẩm chất đạo đức, đồng thời không coi nhẹ biểu hiện hình thức bên ngoài.
Nói một cách khách quan thì câu nói không hoàn toàn đúng nhưng không hề sai chút nào. Tuy nhiên, khi đưa ra câu tục ngữ này người ta chỉ nói đúng về một phương diện, khía cạnh nào đó. Nếu xét tổng thể thì có vẻ như câu nói ấy đã bị sai lệch về mặt bản chất. Mỗi con người đều có mặt tốt và mặt xấu ở trong lòng. Vậy ta phải biết làm cho phần tốt nảy nở như hoa mùa xuân và phẩn xấu bị mất dần đi.
Tóm lại dù có như thế nào đi chăng nữa, chỉ cần có niềm tin vào cuộc sống, có ý muốn hoàn thiện bản thân về mọi mặt thì dù bạn có xấu như thế nào nhưng ăn nói nhẹ nhàng, lịch sử, ăn mặc gọn gàng thì người ta chắc chắn cũng sẽ tôn trọng mình. Còn những ai mà tự nghĩ mình đẹp rồi, trang sức phụ kiện đầy người nhưng ăn nói thô lỗ, hổng hách không xem ai ra gì. Giống như câu nói của Hồ chủ tịch “Người có tài mà không có đức là người vô dụng, người có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó”

Khi nói về nhan sắc và đức hạnh trong mối quan hệ của con người, thìcha ông ta trước đã có câu tục ngữ đặc sắc và ngắn gọn đó chính là "Cái nết đánh chết cái đẹp". Chúng ta cũng phải cần hiểu và cũng như có những đánh giá những quan niệm thế nào cho đúng về câu tục ngữ này.
Đầu tiên ta phải hiểu được câu nói đó có ý nghĩa gì? “Cái nết” ở đây chính là tính nết cũng như đức hạnh hay còn là những tư tưởng tình cảm của con người. Còn trong câu tục ngữ này cái nết như chỉ về những điều thật tốt đẹp thì mới có thể “đánh chết cái đẹp” được. Ta phải hiểu linh hoạt “đánh chết” có nghĩa là hơn hẳn rất nhiều cái đẹp. Còn “cái đẹp” được hiểu là hình thức, vẻ bề ngoài của con người. Cả câu tục ngữ được hiểu đơn giản như sau: Con người chúng ta bao giờ tính nết cũng sẽ hơn hẳn vẻ bề ngoài, nên khi người ta đánh giá con người thường không chỉ dựa vào vẻ bề ngoài phán xét, quan trọng hơn đó phải là tính cách người đó như thế nào.
Qủa thật ta như thấy được câu tục ngữ bao hàm một nghĩa rộng, nó nêu lên một bài học, một nhận xét sấu sắc. Đạo đức được xem là cái gốc của con người. Một con người mà không có đạo đức thì chính là con người không có nhân cách. Còn cả đức hạnh được coi trọng hơn nhan sắc, vẻ bên ngoài rất nhiều.
Câu tục ngữ ông cha dạy rất đúng. Bởi con người luôn được đánh giá ở hai mặt đó chính là tâm hồn và vẻ bề ngoài. Khi một con người có vẻ đẹp tâm hồn tức là họ luôn luôn giúp đỡ những người xung quanh, học như luôn chia sẻ với mọi người xung quanh. Người có “cái nết” đó chính là người có cách ứng nhân xử thế tốt, họ cũng sẽ nhận được những sự quý mến của mọi người.
Ngược lại nếu như con người dù có đẹp về nhan sắc, áo quần có sang trọng, trang điểm son phấn xinh tươi nhưng cái nết lại xấu. Điều này cũng có nghĩa là lười biếng, thô lỗ, tục tằn trong giao tiếp, đó có cả những sự ích kỉ, tham lam, bất hiếu với cha mẹ, bất nghĩa với nhân dân,… thì dường như tất sẽ bị mọi người cười chê, xa lánh. Ta như thấy được chính sắc đẹp của người ấy như cũng chẳng mang lại danh giá gì cả, mọi người sẽ xa lánh những người có những đức tính không tốt.
Không chỉ nói về con người mà đồ vật cũng vậy, hình thức choáng lộn bên ngoài không thể nào che đậy được thực chất bên trong. Giá trị sử dụng của đồ vật là ở sự lâu bền, tiện lợi, tính hiệu quả của nó đối với cuộc sống của con người, đâu phải ở chỗ nước sơn, nước mạ bóng lộn. Qua đó mỗi người chúng ta càng thấy ý nghĩa sâu sắc của câu tục ngữ đặc sắc đó chính là "Cái nết đánh chết cái đẹp".
Câu tục ngữ như chất chứa biết bao điều trên còn chứa đựng một triết lí sâu sắc đó chính là nội dung quyết định hình thức, nội dung quan trọng hơn hình thức. Vì thế nhân dân ta mới có câu tục ngữ tương tự:
"Tốt gỗ hơn tốt nước sơn,
Xấu người đẹp nết còn hơn đẹp người"
Hoặc là câu:
"Tốt danh hơn lành áo"
Tuy nhiên chúng ta cũng phải xem xét lại câu nói này trong thời đại hiện nay. Mặc dù nó là đúng đắn nhưng vẫn có nhiều điều cần phải được xem xét. Khi một người mà có ngoại hình không được đẹp thì dù lương thiện cũng như tài năng như thế nào cũng khó có thể tiến xa được. Cho nên con người ngày càng phải biết hoàn thiện mình hơn nữa, không chỉ đẹp về hình thức mà cũng phải học hỏi thêm nhiều kiến thức. Không thể nói được những người không may mắn có một diện mạo kém đẹp thì cũng đừng buồn vì chỉ khi bạn thực sự cố gắng học tập và hình thành cho mình lối sống đẹp thì những khiếm khuyết của bạn sẽ được bù đắp xứng đáng.
Có thể nhận thấy được cái nết, cái đẹp của người học sinh là vẻ đẹp hình thức và tâm hồn, nó dường như cũng chính là đức trí, thể, mĩ được biểu hiện ở gương mặt sáng ngời. Đó còn chính là thể lực tốt, chăm học, chăm làm ngoan ngoãn, Lễ phép, biết kính thầy mến bạn, giàu tình thương và nhiều mơ ước. Khi có được tâm hồn đẹp, trí tuệ đẹp, nhan sắc đẹp là cái đẹp hoàn thiện đáng yêu và trân trọng.