Tác giả tác phẩm: Bạch tuộc - Ngữ văn 7
I. Tác giả- Giuyn Véc-nơ (1828- 1905), Pháp.
- Người đi tiên phong trong thể loại văn học Khoa học viễn tưởng và được coi là một trong những 'cha đẻ' của thể loại này.
- Ông là người có tác phẩm được dịch nhiều thứ ba trên thế giới, những tác phẩm của ông cũng được chuyển thể thành phim nhiều lần.
II. Đọc tác phẩm Bạch tuộc
(1) […] Tàu No-ti-lớt lặn xuống sâu hai, ba ngàn mét và ngày 20 tháng 4 lại nổi lên cách mặt biển một ngàn năm trăm mét. Gần chúng tôi nhất là quần đảo Lu-cai (Lucayes). Từ đáy biển nổi lên những mỏm đá lớn dựng đứng, phủ đầy những loài tảo khổng lồ. Khoảng 11 giờ trưa, Nét Len lưu ý tôi giữa đám tảo đó có một con vật gì đó rất đáng sợ. Tôi nói:
- Đúng, ở đây có nhiều hang thích hợp với bạch tuộc. Nếu có gặp những quái vật đó ở đây, tôi cũng chẳng ngạc nhiên chút nào. […] Năm 1861, về phía tây bắc Tê-nê-ríp (Tenerife), cũng ở khoảng vĩ độ này, thủy thủ tàu A-lếch-tơn (Alecton) phát hiện ra một con bạch tuộc khổng lồ đang bơi cùng tuyến đường. Thuyền trưởng Bu-ghê (Bouguer) cho tàu chạy sát con vật và dùng các loại súng bắn nhưng vô hiệu vì lao nhọn và đạn đều xuyên qua thân bạch tuộc như qua một khối thịt đông. Sau mấy lần thất bại, cánh thủy thủ bèn dùng thòng lọng để bắt. Thòng lòng mắc vào thân bạch tuộc nhưng tới vây đuôi mới thắt lại được. Lúc đó, mọi người cố sức kéo con vật lên tàu nhưng nó nặng quá, đến nỗi đuôi bạch tuộc bị đứt ra, thế là nó lặn xuống, biến mất.
- Thế nó dài bao nhiêu? – Nét hỏi
- Có phải chừng sáu mét không? – Công-xây hỏi. Anh ta đứng bên cửa sổ và nhìn vào các hốc đá.
- Đúng vậy, Công-xây ạ
- Có phải hao hàm của nó rất giống mỏ vẹt, nhưng lớn hơn nhiều không?
- Rất đúng
- Thế thì, thưa giáo sư, có phải nó kia không ạ?
Tôi nhìn Công-xây, còn Nét thì lao đến cửa sổ.
- Con vật khủng khiếp quá! – Nét la lên
(2) Tôi cũng đưa mắt nhìn qua ô cửa và bất giác lùi lại. Trước mắt tôi, một quái vật đang bơi tới. Đó là một con bạch tuộc dài chừng tám mét. Nó bơi lùi rất nhanh về phía tàu. Mắt nó màu xanh xám, nhìn thẳng không động đậy. Tám cánh tay, hay đúng hơn, tám chân từ đầu mọc ra dài gấp đôi thân và luôn luôn uốn cong. Nhìn thấy rõ hai trăm rưỡi cái giác ở phía trong vòi. Hai hàm răng bạch tuộc giống cái mỏ vẹt bằng sừng, luôn luôn mở ra, khép lại. Lưỡi nó cũng bằng chất sừng, hàm răng nhọn, rung lên bần bật mỗi khi thò ra khỏi mồm. Thân nó hình thoi phình ở giữa, là một khối thịt nặng chừng hai mươi, hai lăm tấn. Màu sắc nó thay đổi rất nhanh từ màu xám chì sang màu nâu đỏ.
Vì sao con bạch tuộc tức giận? Hẳn là vì sự xuất hiện của tàu Nau-ti-lớt to lớn hơn nó và vì vòi cũng như hai hàm răng của nó chẳng làm nên chuyện gì…
Được gặp một con bạch tuộc như thế này đối với tôi thật là dịp may hiếm có, nên tôi không muốn bỏ lỡ cơ hội nghiên cứu nó cặn kẽ. Tôi cố nén sự sợ hãi mà cầm bút chì vẽ nó.
- Có lẽ đây chính là con bạch tuộc mà tàu A-lếch-tơn đã gặp? – Công-xây hỏi
- Không, - Nét trả lời – con này còn nguyên vẹn, còn con kia đã mất đuôi
- Không phải thế đâu. – Tôi phản đối – Vòi và đuôi bạch tuộc có khả năng mọc lại. […]
Tàu No-ti-lớt bỗng dừng lại, toàn thân tàu rung lên
- Chẳng lẽ chúng ta lại vấp phải cái gì? – Tôi hỏi
Nét trả lời:
- Dù có vấp phải cái gì, ta cũng không ngại vì tàu đang đỗ ở chỗ nước trong
Đúng là tàu đang đỗ ở chỗ nước trong, nhưng đứng yên không nhúc nhích. Chân vịt không quay nữa rồi. Một phút trôi qua. Thuyền trưởng Nê-mô và viên thuyền phó bước vào phòng khách. Đã mấy hôm nay tôi không gặp Nê-mô. Ông ta không nói chuyện với chúng tôi, có lẽ chẳng nhìn thấy chúng tôi nữa. Ông ta bước tới cửa sổ, nhìn lũ bạch tuộc rồi nói mấy câu với thuyền phó. Ông này đi ra. Cửa sổ lập tức đóng lại. Đèn trên trần bật sáng.
(3) Tôi đến chỗ Nê-mô
- Thật là một “bộ sưu tập” bạch tuộc thú vị. – Tôi nói
- Vâng, thưa nhà tự nhiên học, giờ đây chúng ta sắp giáp chiến với chúng
Tôi hoang mang nhìn Nê-mô. Tôi cho rằng mình không hiểu ý ông ta
- Giáp chiến ạ? – Tôi hỏi lại
- Vâng
Chân vịt đang ngừng quay. Tôi đoán rằng hàm răng bằng sừng của một con bạch tuộc đã mắc vào cánh chân vịt làm tàu không chạy được nữa.
- Thế ngài định làm thế nào?
- Cho tàu nổi lên mặt nước rồi tiêu diệt sạch lũ quỷ này
- Khó đấy
- Đúng là khó. Những viên đạn có điện khi xuyên vào thân bạch tuộc mềm không thể nổ được vì không gặp đủ sức cản. Nhưng ta sẽ tiến công bằng rìu
- Và bằng dao nhọn, thưa ngài thuyền trưởng, - Nét bổ sung – nếu ngài không từ chối sự giúp đỡ của tôi
- Xin đồng ý với ông
- Chúng tôi cũng sẽ giúp ngài một tay
Tôi nói rồi cùng đi với Nê-mô đến cầu thang trung tâm. Ở đó tập hợp chùng hai mươi người cầm rìu sẵn sàng chiến đấu. Nét cầm lấy dao nhọn, còn tôi và Công-xây thì dùng rìu. Tàu No-ti-lớt đã nổi lên mặt nước. Một thủy thủ vừa vặn ê-cu ra thì nắp tàu đã bật lên rất mạnh, rõ ràng là do sức hút của một con bạch tuộc nào đó. Lập tức, một cái vòi dài trườn xuống dưới thang như một con rắn, còn độ hai chục vòi nữa thì ngoằn ngoèo ở phía trên. Thuyền trưởng Nê-mô lấy rìu chặt đứt phăng cái vòi khủng khiếp đó khiến nó lặn xuống. Trong khi chúng tôi cố mở đường lên boong thì hai cái vòi khác lao tới một thủy thủ đứng trước Nê-mô rồi nhấc bổng anh ta lên. Thuyền trưởng vừa kêu vừa nhảy vọt ra ngoài. Chúng tôi vội lao theo. Cảnh tượng thật đáng sợ! Người thủy thủ khốn khổ vị vòi bạch tuộc quấn chặt, đang chới với trên không. Anh ta bị nghẹt thở, kêu lên: “Cứu tôi với! Cứu tôi với!”. […]
Nhưng Nê-mô đã xông đến và chặt đứt luôn cái vòi. Viên thuyền phó, các thủy thủ và ba ngời chúng tôi cũng dùng vũ khí chiến đấu quyết liệt với những con bạch tuộc khác đang bò trên thành tàu. Thật là khủng khiếp! Có lúc, tôi tưởng người bị nạn sắp được cứu thoát khỏi sức hút của vòi bạch tuộc. Con quái vật có tám vòi thì bảy vòi đã bị chặt đứt. Cái vòi còn lại vẫn quất chặt người thủy thủ và ngoe nguẩy trên không. Khi Nê-mô và viên thuyền phó vừa lao tới thì quái vật liền phun ra một chất lỏng màu đen. Chúng tôi lập tức bị tối tăm mặt mũi chẳng nhìn thấy gì. Khi đám “mây” đen tan đi thì quái vật đã biến mất, mang theo cả người đồng hương xấu số của tôi!
Chúng tôi xông đến lũ bạch tuộc. Ai nấy đều sôi sục căm thù! Trên boong tàu và ở thành tàu có độ mười, mười hai con. Chúng bị chém đứt và quằn quại trong máu xanh và “mực” đen. Nét Len phóng lao nhọn vào những cái mắt xanh xám của lũ quái vật, lần nào cũng trúng đích. Tuy vậy, khi anh bạn dũng cảm của tôi chưa kịp quay lại thì đã bị một đối thủ dùng vòi quật ngã. Cái mỏ đáng sợ của quái vật đã há hốc ra ở phía trên Nét. Tôi lao tới cứu anh ta. Nhưng nê-mô đã đến trước tôi. Lưỡi rìu của Nê-mô cắm phập vào mồm quái vật. Nét thoát chết liền đứng dậy và phóng ngập mũi lao vào tim kẻ thù.
- Tôi có bổn phận trả ơn ông! – Nê-mô bảo Nét. Nét chỉ nghiêng mình đáp lại
Cuộc chiến đấu kéo dài mười lăm phút. Lũ bạch tuộc chiến bại, phần bị chết, phần bị thương, cuối cùng phải bỏ chiến trường mà lẩn xuống biển sâu. Thuyền trưởng Nê-mô, mình nhuốm đầy máu, đứng lặng người bên chiếc đèn pha mà nhìn xuống biển cả vừa nuốt mất một người đồng hương của mình. Mắt Nê-mô ứa lệ.
1. Thể loại
Truyện khoa học viễn tưởng.
2. Xuất xứTrích tiểu thuyết Hai vạn dặm dưới đáy biển.
3. Phương thức biểu đạtTự sự
4. Tóm tắt tác phẩm Bạch tuộcĐoạn trích kể về cuộc chiến đấu mãnh mẽ dũng cảm giữa giáo sư A- rôn- nác và những người đồng hành trên con tàu No -ti -lớt và lũ quái vật “bạch tuộc”.
5. Bố cục tác phẩm Bạch tuộc2 phần:
- Phần 1: Từ đầu .... đến 'Đèn trên trần bật sáng'.
- Phần 2: Còn lại.
6. Giá trị nội dung tác phẩm Bạch tuộc- Văn bản kể về cuộc chiến đấu dũng cảm của đoàn thủy thủ trên tàu No-ti-lớt với quái vật của biển cả - những con bạch tuộc khổng lồ, hung dữ.
→ Qua đó, độc giả thấy được lòng dũng cảm, kiên cường, trách nhiệm, tinh yêu thương và tinh thần đồng đội của những người thủy thủ.
7. Giá trị nghệ thuật tác phẩm Bạch tuộc- Ngôi kể thứ nhất làm câu chuyện chân thực, bộc lộ cảm xúc của người kể chuyện.
- Nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn, thú vị.
- Từ ngữ giàu gợi hình gợi cảm.
- Sử dụng nhiều từ ngữ bộc lộ cảm xúc, những câu cảm thán.
1. Tình huống truyện
- Hoàn cảnh: Đoạn trích Bạch tuộc kể lại sự kiện chiến đấu của những người trên tàu ngầm No-ti-lớt với những con bạch tuộc.
- Tình huống hấp dẫn nhất được mô tả trong văn bản là tình huống Nét Len bị một con bạch tuộc quật ngã, trong gang tấc anh đã được Nê-mô giải cứu.
2. Con quái vật Bạch tuộc- Hoàn cảnh xuất hiện: Tàu No-ti-lớt lặn xuống biển, cách mặt biển một ngàn năm trăm mét.
- Cuộc nói chuyện của Nét với Giáo sư A-rôn-nác về những con bạch tuộc.
→→ Qua cuộc nói chuyện giữa Nét và Giáo sư A-rôn-nác, độc giả có những hình dung ban đầu về con bạch tuộc. Đó là một con vật to lớn, khổng lồ, rất đáng sợ, bí ẩn dưới đại dương.
- Con bạch tuộc khổng lồ xuất hiện:
+ Con bạch tuộc dài chừng tám mét.
+ Nó bơi lùi rất nhanh.
+ Mát nó màu xanh xám, nhìn thẳng không động đậy.
+ Tám chân từ đầu mọc ra, dài gấp đôi thân và luôn luôn uốn cong.
+ Có hai trăm rưỡi cái giác ở trong vòi.
+ Hàm răng giống cái mỏ vẹt bằng sừng, luôn luôn mở ra, khép lại.
+ Lưỡi nó cũng bằng chất sừng, hàm răng nhọn, rung lên bần bật mỗi khi thò ra khỏi mồm.
+ Thân hình thoi.
+ Nặng chừng hai mươi, hai lăm tấn.
+ Màu sắc thay đổi từ xám chỉ sang nâu đỏ.
+ Vòi bạch tuộc có khả năng mọc lại.
→→ Con bạch tuộc được miêu tả rất cụ thể, chi tiết, rõ ràng. Đây là một con vật rất to lớn, như một con quái vật dưới biển sâu. Trong miêu tả của tác giả, có những chi tiết giống với đặc điểm thực tế của loài bạch tuộc, có những chi tiết mang tính tưởng tượng. Khi tác phẩm ra đời, chỉ một số người đi biển mới từng gặp bạch tuộc. Bằng trí tưởng tượng rất phong phú, tác giả đã giúp độc giả hình dung được một loài vật đáng sợ.
3. Tinh thần đoàn kết, đồng đội của mọi người- Mọi người dùng rìu và dao nhọn để chiến đấu với bạch tuộc.
- Khi một thủy thủ bị bạch tuộc quấn, mọi người đã lao vào chặt các vòi của nó.
- Nê-mô cứu thoát Nét Len trong gang tấc. Giáo sư A-rôn-nác cũng lao vào cứu Nét Len.
- Nê-mô ứa lệ khi thủy thủ bị bạch tuộc quấn mãi mãi ở dưới lòng đại dương.
Đề bài: Phân tích bài Bạch tuộc
Bài tham khảo
Giuyn Véc-nơ là một nhà văn người Pháp nổi tiếng, là người đi tiên phong trong thể loại truyện khoa học viễn tưởng và được coi là một trong những “cha đẻ” của thể loại này. Các tác phẩm của ông được dịch nhiều thứ 3 trên thế giới và những tác phẩm của ông được chuyển thành phim nhiều lần. Trong đó không thể không nhắc đến đoạn trích Bạch tuộc được trích trong tác phẩm Hai vạn dặm dưới đáy biển vô cùng nổi tiếng của ông. Đoạn trích kể về cuộc giáp chiến giữa những con bạch tuộc khổng lồ dưới đại dương với những nhà thám hiểu trên con tàu ngầm No-ti-lớt.
Khi con tàu No-ti-lớt lặn xuống biển sâu cách mặt biển một ngàn năm trăm mét, gần đấy là quần đảo Lu-cai. Từ đáy biển nổi lên những mỏm đá lớn dựng đứng, phủ đầy những loại tảo khổng lồ. Nơi đây có rất nhiều hang đá thích hợp cho cho bạch tuộc sống. Nét với Giáo sư A-rôn-nác cùng nhau nói về những con bạch tuộc ở vùng đại dương rộng lớn. Thông qua cuộc nói chuyện của hai người chúng ta cũng có thể dần mường tượng ra hình ảnh của loài bạch tuộc. Đó là một con vật to lớn, khổng lồ, rất đáng sợ, bí ẩn dưới đại dương. Con quái vật này dài khỏng chừng tám mét, nó bơi lùi rất nhanh về phí tàu. Mắt nó màu xanh xám, nhìn thẳng không động đậy. Tám chân từ đầu mọc ra dài gấp đôi thân và luôn uốn cong, nhìn thấy rõ hai trăm rưỡi cái giác ở phía trong vòi. Hai hàm răng bạch tuộc giống cái mỏ vẹt bằng sừng, luôn luôn mở ra, khép lại. Lưỡi nó cũng bằng chất sừng, hàm răng nhọn, rung lên bần bật mỗi khi thò ra khỏi mồm. Thân nó hình thoi phình ở giữa, là một khối thịt nặng chừng hai mươi, hai lăm tấn. Màu sắc nó thay đổi rất nhanh từ màu xám chì sang màu đỏ nâu. Nó thay đổi màu sắc như đang giận dữ với sự xuất hiện của con tàu No-ti-lớt. Từ những miêu tả cụ thể của tác giả đã giúp cho người đọc dần tưởng tượng ra được hình dáng của con bạch tuộc. Bởi trong khỏng thời gian này có rất ít người từng gặp bạch tuộc vì vậy nhờ có phần mô tả chi tiết này đã thu hút rất nhiều độc giả đến với tác phẩm.
Mọi người trong con tàu đều bất ngờ khi bắt gặp con quái vật này. Họ bàn tán với nhau xem đây liệu có phải là con bạch tuộc mà tàu A-lếch-tơn đã gặp không. Nhưng rồi tàu No-ti-lớt chợt rung lên như va phải vật gì đó rồi nó lại đứng yên không nhúc nhích gì nữa, chân vịt cũng không quay. Hóa ra con thuyền đã va phải lũ bạch tuộc và chuẩn bị giáp chiến với chúng. Họ định cho con tàu nổi lên rồi tiêu diệt sạch chúng. Nhưng thật khó thay bởi thân của bạch tuộc mềm nếu dùng súng để bắn thì đạn sẽ không nổ được vì không đủ sức cản. Và rồi họ quyết định dùng rìu và dao nhọn để tấn công lũ quỷ quái này. Khi ê-cu vừa được vặn ra thì nắp tàu đã bật lên rất mạnh. Ngay sau đó một cái vòi dài trườn xuống dưới thang như một con rắn còn khoảng hai mươi cái vời nữa thì ngoằn ngoèo ở phía trên. Thuyền trưởng Nê-mô lấy rìu chặt đứt cái vòi khủng khiếp đó khiến nó lặn xuống vực sâu. Họ cùng nhau chiến đấu chống lại con quái vật ngoài đại dương sâu thẳm. Cuộc chiến diễn ra vô cùng khốc liệt và đã khiến họ mất đi một người đồng đội. Với sự mạnh mẽ, kiên cường họ đã chiến thắng đàn bạch tuộc và thể hiện sự chế ngự thiên nhiên.
Tác giả đã sử dụng ngôi kể thứ nhất làm câu chuyện chân thực, bộc lộ cảm xúc của người kể chuyện cùng với nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn và thú vị. Ngoài ra tác giả còn chăm chút từ ngữ để nó giàu sức gợi hình gợi cảm, sử dụng nhiều từ ngữ bộc lộ cảm xúc, những câu cảm thán để tác phẩm không bị khô khan và thu hút nhiều người đọc hơn. Đó cúng chính là một sự thành công của tác giả khi viết ra tác phẩm này.
Qua câu chuyện này đã để lại cho chúng ta một bài học sâu sắc khi gặp khó khăn, thử thách nguy hiểm trong cuộc sống. Đó là bài học về sự quan sát, đánh giá mức độ của khó khăn, thử thách. Sau đó, từ những gì quan sát được đưa ra được cách giải quyết hợp lí, rõ ràng. Đặc biệt, khi gặp tình huống khó khăn hay thử thách nguy hiểm cùng nhiều người, chúng ta phải đoàn kết, giúp đỡ, tương trợ lẫn nhau, cùng nhau vượt qua khó khăn, thử thách đó. Đây là một bài học quý giá, giúp cho chúng có thể vượt qua được những thử thách nguy hiểm, khó khăn trong cuộc sống.
Thưởng th.10.2024
Bảng xếp hạng
