Tác giả tác phẩm: Ếch ngồi đáy giếng - Ngữ văn 7 Cánh diều

Tác giả tác phẩm: Ếch ngồi đáy giếng - Ngữ văn 7

Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ. Xung quanh nó chỉ có vài con nhái, cua, ốc bé nhỏ. Hằng ngày, nó cất tiếng kêu ồm ộp làm vang động cả giếng, khiến các con vật kia rất hoảng sợ. Ếch cứ tưởng bầu trời trên đầu chỉ bé bằng chiếc vung và nó thì oai như một vị chúa tể.

Một năm nọ, trời mưa to làm nước trong giếng dềnh lên, tràn bờ, đưa ếch ta ra ngoài. Quen thói cũ, ếch nghênh ngang đi lại khắp nơi và cất tiếng kêu ồm ộp. Nó nhâng nháo đưa cặp mắt nhìn lên bầu trời, chả thèm để ý đến xung quanh nên đã bị một con trâu đi qua giẫm bẹp.

Truyện ngụ ngôn

Tự sự

Một con ếch sống trong giếng lâu ngày. Nó cứ nghĩ mình là chúa tể, còn bầu trời chỉ là chiếc vung. Khi mưa to, nước dềnh đưa ếch ra ngoài. Quen thói huênh hoang, ếch bị một con trâu giẫm bẹp.

- Đoạn 1 (Từ đầu … đến 'như một vị chúa tể'): Kể chuyện ếch khi ở trong giếng.

- Đoạn 2 (Phần còn lại): Kể truyện ếch khi ra khỏi giếng.

- Từ câu chuyện về cách nhìn thế giới bên ngoài chỉ qua miệng giếng nhỏ hẹp của chú ếch, truyện “Ếch ngồi đáy giếng” ngụ ý phê phán những kẻ hiểu biết cạn hẹp mà huênh hoang, khuyên nhủ người ta phải cố gắng mở rộng tầm hiểu biết của mình, không được chủ quan, kiêu ngạo.

- Xây dựng hình tượng quen thuộc, gần gũi.

- Mượn chuyện con vật để nói bóng gió, kín đáo chuyện con người.

- Cách nói ẩn dụ, bài học giáo huấn được nêu lên một cách tự nhiên.

- Tình huống bất ngờ, hài hước, kín đáo.

+ Cái chết của chú ếch kia thật đáng thương nhưng cũng vô cùng đáng trách.

+ Nếu chú ếch kia biết tìm hiểu mọi thứ xung quanh, mở rộng tầm hiểu biết của mình thì đã không ra nông nỗi đó.

+ Tầm hiểu biết hạn hẹp khi sống trong một môi trường nhỏ, lại không chịu mở mang, học hỏi, lâu dần khiến ếch chỉ nghĩ mình là nhất, cái nhìn đầy phiến diện ấy thật đáng trách.

+ Phê phán những người ít hiểu biết nhưng huênh hoang, tự đắc.

+ Khuyên nhủ mỗi chúng ta về sự cố gắng, phải biết học hỏi để mở mang sự hiểu biết.
+ Khi nhìn nhận một vấn đề, phải biết đặt nó vào nhiều khía cạnh, nhiều mặt để có thể đánh giá được một cách toàn diện.

+ Sống phải tự tin nhưng không được kiêu ngạo, chủ quan.

+ Khi bước ra một môi trường mới, chúng ta phải biết loại bỏ những suy nghĩ lạc hậu, tiếp thu những cái hay, cái tốt để thích nghi với hoàn cảnh.

Truyện ngụ ngôn Ếch ngồi đáy giếng là một trong những câu chuyện dân gian nổi tiếng nhất và được yêu thích nhất bởi những bài học sâu sắc được thể hiện một cách hóm hỉnh, đầy lý thú.

Nhân vật chính của câu chuyện là chú ếch sống lâu ngày trong đáy một cái giếng. Xung quanh chú là những loài vật nhỏ bé, tầm thường như cua, nhái, cóc. Mỗi lần ếch cất tiếng kêu ồm ộp vang cả đáy giếng là những con vật đó lại hoảng sợ. Chính vì thế, ếch nghĩ rằng chú ta là kẻ mạnh nhất, là chúa tể oai hùng của các loại vật khác.

Hàng ngày, chú ngước cổ nhìn lên bầu trời qua miệng giếng. Chú ta nghĩ thế giới ngoài kia cũng chỉ bé nhỏ như chiếc vung. Rồi một ngày, trời mưa lớn, nước ngập giếng, đưa chú ếch ra ngoài. Chú ta vẫn nghĩ rằng thế giới bé nhỏ như miệng giếng, nghĩ rằng các loài vật xung quanh đều sợ sệt chú như cóc, như cua hay nhái bén. Thế là chú cứ vênh mặt lên, nghênh ngang nhảy đi khắp nơi trong tiếng kêu ồm ộp đầy kiêu hãnh. Kết quả chú đã bị một con trâu đi qua vô tình giẫm chết.

Có thể nói, cái chết của ếch là điều sớm muộn gì cũng xảy ra, bởi chú quá kiêu ngạo, thiếu hiểu biết và không chú ý tới mọi thứ xung quanh. Vì sống trong giếng lâu ngày khiến tầm hiểu biết của chú bị bó hẹp. Vì tiếp xúc với toàn loài bé nhỏ, nên chú mới tự cho mình là chúa tể và nghĩ không thể có kẻ mạnh hơn. Vì chú nhìn thế giới qua miệng giếng, nên thế giới trong mắt chú chỉ bé bằng cái vung. Vì chú tự tin rằng chú mạnh mẽ, oai hùng còn thế giới và muôn loài xung quanh đều bé nhỏ, sợ hãi chú, nên chú kiêu ngạo, chủ quan, không để ý xung quanh, dẫn tới cái chết thảm. Mặc dù việc bị trâu giẫm chết là 'tai nạn', nhưng nếu ếch không huênh hoang, ngạo mạn mà để ý xung quanh hơn thì tai nạn đó đã có thể tránh khỏi.

Chú ếch trong câu chuyện này thực chất cũng chính là một bộ phận không nhỏ những con người không tự ý thức được bản thân mình. Tầm hiểu biết hạn hẹp, nhưng luôn nghĩ mình tài giỏi và tỏ ra hơn người. Mỗi chi tiết trong câu chuyện đều chứa đựng trong đó những bài học thâm thúy.

Phần đầu mô tả cuộc sống và suy nghĩ của chú ếch trong đáy giếng chính là lời nhắc nhớ tới những con người sống trong một môi trường hạn hẹp, ít sự giao lưu thì tự nhiên sự hiểu biết cũng bị giới hạn. Những người xung quanh tỏ ra sợ hãi, chưa hẳn đã là vì bản thân người đó tài giỏi, mà chẳng qua là vì bản thân những người kia quá tầm thường, yếu đuối. Nếu chỉ vì thế mà ngạo mạn, khi gặp người mạnh hơn chắc chắn sẽ chịu thiệt thòi.

Chi tiết chú ếch nhìn thế giới qua miệng giếng rồi tự tin nghĩ rằng thế giới bé nhỏ, thực chất là sự phê phán đối với những người thiếu tầm nhìn, nhìn cuộc sống một cách phiến diện và đánh giá mọi thứ bằng sự chủ quan của bản thân.

Còn chi tiết ếch ra khỏi miệng giếng và bị giẫm chết lại chính là lời cảnh tỉnh cho những ai không chịu thay đổi bản thân để thích ứng với môi trường mới. Nếu bước đến một môi trường mới mà bạn vẫn giữ thói quen, cách sống cũ thì khó có thể tồn tại được.

Ngày nay, 'Ếch ngồi đáy giếng' đã không còn là một câu chuyện ngụ ngôn đơn thuần nữa mà còn là một thành ngữ phổ biến, dùng để ám chỉ những con người nông cạn và tự cao.

Cái thú vị của truyện ngụ ngôn 'Ếch ngồi đáy giếng' chính là gửi gắm tới con người bài học nhân sinh sâu sắc một cách ngắn gọn và lý thú. Sự tự cao, tự đại, nhìn đời bằng nửa con mắt hay coi trời bằng vung mà không chịu trau dồi, nâng cao hiểu biết, không chịu thay đổi và hoàn thiện bản thân thì chắc chắn sẽ phải trả giá đắt.
 

Trong kho tàng truyện dân gian Việt Nam, truyện ngụ ngôn là một thể loại đặc sắc, đem lại cho người đọc những bài học, những lời khuyên nhủ bổ ích. “Ếch ngồi đáy giếng” là một truyện ngụ ngôn có dung lượng ngắn, nhưng để lại cho người đọc bài học sâu sắc, khuyên nhủ con người không được chủ quan, kiêu ngạo phải không ngừng nỗ lực trau dồi bản thân.

Nhân vật chính của câu chuyện là một con ếch - một loài lưỡng cư có thể sống cả dưới nước và trên cạn. Trong văn bản, ếch được giới thiệu sống trong một cái giếng, bạn bè hàng xóm của nó chỉ là những con cua, ốc,… nhỏ bé. Bởi vậy nó trở thành con vật to lớn nhất ở đó, cùng với tiếng kêu ồm ộp vang xa khiến các con vật khác đều phải khiếp sợ. Mọi sự hiểu biết của ếch chỉ giới hạn trong khoảng không gian nhỏ hẹp, thế giới bên ngoài với ếch chỉ là chiếc miệng giếng bé bằng cái vung. Bởi vậy, bản thân ếch luôn tự cho mình là chúa tể.

Nhưng năm ấy trời mưa lớn, nước dâng cao đã đưa ếch ra khỏi miệng giếng nhỏ bé chật hẹp. Bản tính vốn là một kẻ kiêu ngạo, hiểu biết nông cạn, lại luôn tự cho mình là nhất nên khi đến một môi trường mới ếch ta vẫn chẳng đề phòng, suy xét tiếp tục giữ tính ngông cuồng như trước. Ếch đi lại nghênh ngang nên đã bị một con trâu đi ngang qua dẫm bẹp. Đó là cái chết thảm thương nhưng cũng hoàn toàn thích đáng cho những kẻ có tầm nhìn hạn hẹp nhưng lại luôn hợm hĩnh, huênh hoang.

Câu chuyện đã đem đến cho người đọc những bài học hết sức ý nghĩa. Truyện trước hết phê phán thói chủ quan, kiêu ngạo, hiểu biết nông cạn, hạn hẹp nhưng lại luôn tự cho bản thân mình là tài giỏi, coi thường những người xung quanh. Không chỉ vậy, truyện con đưa ra lời khuyên bổ ích cho mọi người, nếu muốn giỏi, muốn tiến bộ thì không thể ngồi mãi mới đáy giếng bé nhỏ mà phải vươn ra ngoài thế giới, không ngừng tích lũy tri thức, trau dồi năng lực của bản thân. Mỗi người phải ý thức được giới hạn, điểm yếu của mình và đưa ra những phương pháp vượt qua những giới hạn đó.

Truyện kể hết sức ngắn gọn, cô đọng, súc tích dường như không có bất cứ một chi tiết thừa nào trong tác phẩm. Tình tiết và mạch truyện logic, chặt chẽ. Bên cạnh đó nhân vật ngụ ngôn được nhân hóa cùng với tình huống truyện phù hợp với chủ đề truyện đã tạo nên thành công cho văn bản.

Từ câu chuyện trên, người đọc đã tự rút ra cho mình những bài học khác nhau. Ếch ngồi đáy giếng không chỉ phê phán những kẻ hiểu biết nông cạn mà lại huênh hoang, mà còn đem đến lời khuyên nhủ phải luôn nỗ lực, cố gắng mở rộng tầm hiểu biết của bản thân.