hồ biểu chánh, Hồ Biểu Chánh, Hồ biểu chánh, Hồ biểu Chánh, Hồ Biểu chánh, Hổ Biểu Chánh

Lý Chánh Tâm tánh tình nóng nảy, vì tiếng thiên hạ khinh khi, mà chàng phải bỏ nhà tốt xa mẹ già phân rẽ con nhỏ vợ hiền đi Tây mà học. Chàng qua Tây rồi thì chàng cần cố, không thèm chơi bời chi hết, cứ lo học ngày, học đêm; quyết chí học cho thành danh, đặng ngày sau trở về quê xưa

Sáng bữa sau Tố Nga viết một bức thơ gởi xuống Láng Thé cho Cẩm Vân mà thuật lại việc nàng bị chồng gạt cho em nghe chơi. Nàng tỏ thiệt rằng, tuy nàng biết chồng giả dối, song nàng thấy chồng năn nỉ khóc lóc quá, nàng cầm lòng không đậu, nên cũng phải cho hết ba trăm đồng bạc.

Từ ngày Lý Chánh Tâm thôi học về ở nhà, chàng mảng đỏng đảnh[1] với mẹ hoặc dan díu với vợ, mà đã gần tròn năm rồi. Qua đến tháng mười một Tây năm sau, các Nhựt trình Tây Nam ở Sài Gòn báo cáo cuộc hội chợ ở Hà Nội mới mở lần thứ nhứt,

Lý Chánh Tâm muốn Cẩm Vân chàng buồn bực bao nhiêu, đến chừng chàng nghe Cẩm Vân ưng chàng thì chàng cũng hớn hở bấy nhiêu. Chàng mừng đến nỗi lộ sắc ra ngoài, ở trong nhà ai cũng thấy hết thảy, chàng xúi chị xin với mẹ cưới phứt cho chàng trong lúc còn bãi trường, đặng chừng khai trường chàng yên tâm mà học.

Chánh Tâm là con cưng, từ nhỏ chí lớn bất luận việc gì hễ chàng muốn thì chàng đòi liền, mà thuở nay chưa có việc gì chàng đòi mà không được. Lúc nầy chàng muốn có một việc ngặt vì việc ấy là việc quan hệ mà lại khó nói ra quá, bởi vậy càng ôm ấp trong lòng lấy làm khó chịu không biết chừng nào.

Năm giờ rưỡi chiều, mặt trời đã chen lặn. Bà Tổng Hiền với Tố Nga đứng trước cửa ngõ mà ngó mong theo đường Thuận Kiều. Thầy thợ đi làm về, người đi bộ hiệp nhau đi từ tốp

Cách ba ngày sau, lối tám giờ rưởi sớm mai Tố Nga nằm trên ghế xít đu mà đọc nhựt báo, còn bà Tổng Hiền lục đục ở sau nhà bếp đương kiểm coi con Lại đi chợ về mà nó mua những vật gì.

Buổi sớm mai, trời mưa rỉ rả, gió phất lao rao. Bà Tổng Hiền ngồi trên bộ ván dựa cửa sổ mà ăn trầu, tay bà xỉa thuốc sống, mắt bà ngó ra ngoài vườn. Lá cây nhờ trời rửa ướt loi ngoi, con cóc sợ gió lạnh ngồi núp dưới gốc mận.

Mấy bữa rày nhựt báo ở Sài Gòn rập nhau mà khen ngợi rạp hát Casino hát tuồng "Les Miserables"[1] hay lắm.

Cai tổng Hiền vốn nhà nghèo, đi làm mướn lấy được con gái của chủ, lại nhờ mưu mô, trở nên giàu có, mua chức làng, thành cai tổng. Vợ chồng cai tổng Hiền sanh được hai con: Tố Nga và Chánh Tâm

Trời vừa mới hừng sáng thì Thu Hà đã rước cô thông Tiền lên tới. Có ai kêu không biết mà Hương giáo Phiến cũng ra tới một lượt.

Một buổi sớm mai, thầy Hội đồng Chánh đương xẩn bẩn ở phía trước mà coi thằng Tùng vô phân mấy bồn bông huệ. Có ba người lạ mặt đứng ngoài cửa ngõ dòm vô, một người tóc bạc răng rụng, bận áo xuyến dài, còn hai người còn trai bận áo vắn quần vắn.

Thầy Hội đồng Chánh không tính đi du lịch nữa. Thầy ở nhà đặng lấy cái quyền cai quản ruộng đất lại, cho Vĩnh Thái hết phương làm hại con nhà nghèo.

Một cô thiếu nữ, có sắc có hạnh, có học thức ít nhiều, có lòng thương nòi giống, mà cha mẹ lại giàu có nữa. Làm người mà được như vậy, thì sự vui sướng đã thấy trước mắt, có ai dám đoán một ngày kia phải chịu khổ não bao giờ.

Vừa mới tảng sáng thì ông Hai Sửu đã hối con dâu nấu cơm cho ông ăn đặng ông vô xóm. Thằng Mau tuy còn tức cái ngực và rêm cùng mình hết, song mẹ nó ép quá nên nó phải ráng ngồi dậy mà ăn một chén cơm.

Chẳng có việc chi buồn bằng vợ chồng không hiệp ý nhau. Vĩnh Thái lên xe hơi đi chơi rồi thì Thu Hà ra nằm trên ghế xích đu mà ngó ra vườn hoa, trí lững đững lờ đờ, mắt nửa nhắm nửa mở.

Y lời dặn trước, đến bữa đòi tá điền tá thổ thì Hương Hào Ðiều biểu vợ nấu cơm ăn sớm rồi xăm xăm lên nhà thầy Hội đồng Chánh đặng coi họ có tới đủ hay không

Vĩnh Thái nói thì làm liền, chớ không chịu để lâu như người khác. Sáng bữa sau, vừa mới thức dậy thì chàng sai thằng Tùng là đứa ở trong nhà, xuống kêu Hương hào Ðiều lên cho chàng hỏi thăm công việc.

Một buổi chiều, ăn cơm rồi mà mặt trời chưa lặn. Vợ chồng thầy Hội đồng Chánh lục đục ở phía sau, còn Vĩnh Thái với Công Cẩn thì dắt nhau đi chơi theo bờ lộ.

Ðám cưới nhằm ngày mười sáu tháng tám âm lịch. Thu Hà đã có học thức, mà lại vui chữ vu quy, nên cô không lấy sự có chồng mà hổ thẹn như gái khác. Cô ra tiếp khách, chuyện vãn ăn uống như thường.