– Văn bản thuyết minh có nhiệm vụ đưa ra những tri thức về sự vật, hiện tượng. Công việc thuyết minh chỉ đạt được ý nghĩa và mục đích của nó khi tri thức nêu ra trong văn bản chuẩn xác. Do vậy, chuẩn xác về nội dung là tiêu chuẩn đầu tiên và quan trọng nhất của mọi vãn bản thuyết minh.

– Để đạt được sự chuẩn xác trong mỗi vãn bản thuyết minh, cần lưu ý một số điểm sau đây:

+ Phải tìm hiểu một cách thấu đáo sự vật, sự việc, hiện tượng,… trước khi viết.

+ Thu thập đầy đủ những tài liệu tham khảo, tìm được những tài liệu có giá trị của các nhà khoa học, của các cơ quan chuyên trách về vấn đề cần thuyết minh.

+ Luôn chú ý đến thời điểm xuất bản của các tài liệu để có thể cập nhật những thông tin mới, cũng như những thay đổi thường xuyên của vấn đề (ví như sự gia tăng dân số, tỉ lệ người nghiện ma tuý hằng năm…)

Văn bản thuyết minh đòi hỏi những tri thức được giới thiệu, trình bày phải có cơ sở khoa học, phải được kiểm chứng và phải phù hợp với chuẩn mực được công nhận, chứ không phải chỉ là những phỏng đoán thiếu căn cứ, mơ hồ. Vì thế cần phải tôn trọng khách quan. Tính khách quan cùng với tính khoa học luôn thuộc vào những đặc điểm quan trọng nhất của văn bản thuyết minh.

Ngoài tính chuẩn xác, văn bản thuyết minh còn cần phải hấp dẫn thì mới lôi cuốn, thu hút được sự chú ý quan tâm của người đọc. Có nhiều cách làm cho bài văn thuyết minh hấp dẫn. Có thể kể ra một số cách sau đây:

a) Khi thuyết minh một vấn đề trừu tượng, cần đưa ra những sự việc, những chi tiết, những con số cụ thể để bài văn thêm sinh động, không mơ hồ.

b) Khi thuyết minh cần sử dụng so sánh để làm nổi bật sự khác biệt nhằm tạo ra những ấn tượng sâu sắc, khiến người đọc (người nghe) nhớ rõ, nhớ lâu.

c) Câu vãn thuyết minh phải biến hoá linh hoạt, tránh đơn điệu (có thể sử dụng nhiều kiếu câu dài ngắn khác nhau, nhiều giọng điệu khác nhau, v. v.,. ).

d) Văn thuyết minh, tuỳ trường hợp, cũng rất cần người viết phô bày tình cảm, cảm xúc. Tình cảm chân thật góp phần không nhỏ vào việc làm cho lời văn hấp dẫn