Trước kia, theo lối học khoa bảng, người học trò hoàn toàn phụ thuộc vào một người thầy. Người thầy là người quyết định tài năng và sự thành đạt của người trò. Vì vậy mới có Nguyễn Dữ học trò của Nguyễn Bỉnh Khiêm, Phạm Sư Mạnh học trò của thầy Chu Văn An đã làm rạng danh cho người thầy. Ngày nay, để phù hợp với thời đại tiến bộ của khoa học, việc học tập có nhiều thay đổi. Người học trò học nhiều môn học và được nhiều thầy giảng dạy, hướng dẫn hơn. Giờ đây, người thầy đóng vai trò chủ đạo, nghĩa là chỉ truyền đạt kiến thức, hướng dẫn cho người học trò học tập nghiên cứu. Và kiến thức ấy có được tiếp thu, và áp dụng thực hành tốt hay không là ở vai trò của người học trò. Như vậy, người trò trở thành người chủ động. Hay nói cách khác, người học trò phải tự thân vận động và đây mới là yếu tố quan trọng quyết định sự thành đạt của người học trò. Vì lẽ đó, cho nên người học trò phải biết chắt lọc, sáng tạo những kiến thức, những hiểu biết mà ta có được chính là do công lao của người thầy bồi dưỡng vun đắp nên. Và những kiến thức ấy là những viên gạch tiếp nối, tiếp nối xây nên những nấc thang để ta vững bước đi lên trên đường đời. Hiểu được điều này, ta càng thấm thía câu tục ngữ “Nhất tự vi sư, bán tự vi sư” mà ông cha ta đã từng nhắc nhở bao đời nay. Vì vậy, bổn phận của người học trò là phải biết ơn thầy cô giáo. Đó là đạo lý làm người, là hành vi của người có nhân cách. Đây cũng là nền tảng để xây dựng một xã hội văn minh tốt đẹp.

Dân tộc Việt Nam vốn có truyền thống tôn sư trọng đạo. Bởi vậy mà ông cha ta đã gửi gắm điều đó qua câu: “Không thầy đố mày làm nên”.

Trước tiên, “thầy” là thầy, cô giáo - những người có công dạy dỗ, giáo dục chúng ta nên người. Còn “làm nên” là đạt được thành công hoặc trở thành những người có ích cho xã hội. Từ “không” với ý phủ định, nhưng thực chất lại nhằm khẳng định tầm quan trọng của những người giáo viên trong cuộc sống.

Cha mẹ có công sinh thành, dưỡng dục. Còn thầy cô lại có công dạy dỗ, định hướng. Những nét chữ đầu tiên, chúng ta được thầy cô cầm tay chỉ dạy. Hay những phép toán đầu tiên, chúng ta được thầy cô hướng dẫn. Không chỉ vậy, trên con đường chinh phục ước mơ, thầy cô cũng là người giúp đỡ, định hướng để mỗi người có được những lựa chọn, quyết định đúng đắn.

J.A. Comenxki đã từng khẳng định: “ Dưới ánh mặt trời không có nghề nào cao quý hơn nghề dạy học”. Chính vì vậy, chúng ta đã giành hẳn một ngày để tri ân các thầy cô giáo. Đó là ngày Nhà giáo Việt Nam - 20 tháng 11. Vào dịp này, các trường học sẽ tổ chức lễ mít tinh kỷ niệm. Các thầy cô đều ăn mặc rất lịch sự, trang trọng. Học trò sẽ gửi đến thầy cô những lời cảm ơn chân thành nhất. Những bài hát như “Bụi phận”, “Người thầy”... vang lên gợi niềm xúc động dạt dào. Nhiều học sinh cũ về thăm lại thầy cô - những người có công ơn dạy dỗ họ nên người. Ngày Nhà giáo Việt Nam cũng là dịp để các bậc phụ huynh gửi lời tri ân đến người đã dạy dỗ con cái của họ nên người.

Thầy cô - hai tiếng giản dị mà quá đỗi thiêng liêng. Họ là những người lái đò thầm lặng, luôn miệt mài đưa khách qua sông, đến với bến bờ của tri thức. Mỗi học sinh hãy cố gắng học tập chăm chỉ, tích cực rèn luyện phẩm chất để tương lai trở thành người có ích cho xã hội.

Như vậy, câu “Không thầy đố mày làm nên” gửi gắm bài học vô cùng sâu sắc. Từ đó, mỗi người nhận ra được tầm quan trọng của thầy cô giáo trong cuộc sống.