Cả cuộc đời của Chủ tịch Hồ Chí Minh đều dành trọn cho nhân dân Việt Nam, Người đã dâng trọn 79 mùa xuân của mình để giành lại độc lập tự do cho dân tộc, cống hiến cho sự nghiệp cách mạng vĩ đại. Những đóng góp cho Tổ quốc đi cùng với tấm lòng bao dung, nhân hậu và những vẻ đẹp phẩm cách thanh cao của Người đã vĩnh viễn in sâu vào trong ký ức của hàng triệu người dân Việt Nam, đặc biệt là trong ký ức của những người đã có vinh hạnh được cùng chung sống, tiếp xúc và học tập ở nơi Bác. Một trong số đó chính là cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng, người học trò, cộng sự thân thiết nhất của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Bằng những tình cảm sâu nặng, yêu quý tha thiết đối với Bác, Phạm Văn Đồng đã viết nhiều những bài văn, những mẩu chuyện ngắn về Bác, tiêu biểu trong số đó là bài viết Đức tính giản dị của Bác Hồ để bộc lộ, cũng như làm rõ một trong những vẻ đẹp tâm hồn cao quý bậc nhất của vị lãnh tụ vĩ đại.

Tác giả đã mở đầu tác phẩm bằng cách đưa vào một luận điểm lớn với hai vế đối lập hoàn toàn với nhau để làm nổi bật đức tính giản dị thống nhất trong suốt cả cuộc đời và sự nghiệp của Bác đó là: "sự nhất quán giữa đời hoạt động chính trị lay trời chuyển đất với đời sống bình thường vô cùng giản dị và khiêm tốn của Hồ Chủ tịch". Ở hai vế của luận điểm thoạt đầu nhìn có vẻ là một sự đối lập và cách biệt lớn, thế nhưng trên thực tế với một con người vĩ đại như Bác, thì hai vế ấy lại vừa đối lập đồng thời cũng bổ sung một cách chặt chẽ cho nhau, thể hiện một cách rõ nét đặc điểm riêng nhất của chủ tịch Hồ Chí Minh ấy là sự hài hòa cân đối giữa sự nghiệp cách mạng lớn lao và đời sống sinh hoạt giản dị, đời thường. Đồng thời song song với việc đưa ra luận điểm về đức tính giản dị của Bác, cố thủ tướng còn tinh tế luồn vào một lời bình rất sâu sắc, rất đỗi trân trọng yêu thương rằng ""Rất lạ lùng, rất kỳ diệu...Bác Hồ vẫn giữ nguyên phẩm chất cao quý của một chiến sĩ cách mạng, tất cả vì dân, vì nước, vì sự nghiệp lớn, trong sáng, thanh bạch, tuyệt đẹp". Cách viết ấy không chỉ làm nổi bật được chủ đề, luận điểm của bài viết, mà còn thể hiện được một cách rõ nét những tình cảm trân trọng, gắn bó và sự ngưỡng mộ đối với Bác của tác giả.

Tiếp theo để chứng minh cho luận điểm của mình, tác giả đã lần lượt dẫn ra các luận cứ thể hiện sự giản dị của Bác Hồ trong nhiều khía cạnh của đời sống và công việc. Bắt đầu với những phương diện đời thường nhất ấy là trong cung cách ăn ở sinh hoạt với những dẫn chứng tiêu biểu và thực thuyết phục như "bữa cơm chỉ có vài ba món", "lúc ăn Bác không để rơi vãi một hột nào", "cái bát bao giờ cũng sạch và thức ăn còn lại đều được sắp xếp tươm tất". Thêm vào đó lời bình "Ở việc làm nhỏ đó đó chúng ta thấy Bác quý trọng biết bao kết quả sản xuất của con người và kính trọng như thế nào người phục vụ", lại càng bổ sung thêm cho đức tính giản dị của Bác là xuất phát từ một tâm hồn thật đẹp biết trân quý sức lao động của con người, trân quý từng hạt gạo mà nhân dân đổ mồ hôi làm ra, cũng bộc lộ cả tấm lòng yêu nước thương dân sâu sắc của Bác chỉ từ những cử chỉ, thói quen nhỏ. Đó là ở cái ăn, còn chỗ ở của Bác cũng giản dị và đơn bạc, căn nhà của Bác "vẻn vẹn chỉ có vài ba phòng", thế nhưng vì có Bác nên nó cũng trở nên thật đẹp, một vẻ đẹp lộng gió của thời đại, ngập tràn ánh sáng của niềm tin, cùng với những hương thơm phảng phát từ các thứ hoa cỏ trong vườn mà tự tay Bác chăm bón vun trồng. Điều ấy không chỉ thể hiện lối sống giản dị của một người ở cương vị Chủ tịch nước mà còn thể hiện cả những nét đẹp tâm hồn hiếm có: thanh bạch và tao nhã! Bác sống chan hòa với thiên nhiên và gắn bó với thiên nhiên bằng những tình cảm tha thiết, yêu thương. Đặc biệt ở cương vị người lãnh đạo một đất nước nhưng Bác vẫn giữ cho mình một lối sống tự túc, giản đơn, Bác là người "suốt đời làm việc, suốt ngày làm việc", "việc gì Bác tự làm được thì không cần đến người giúp, cho nên bên cạnh Bác người giúp việc và phục vụ chỉ đếm trên đầu ngón tay". Không chỉ giản dị trong đời sống sinh hoạt mà cả trong mối quan hệ với những người xung quanh, với nhân dân Bác cũng thể hiện là một con người gần gũi, dung dị, dễ dàng thân thiết, điều ấy bộc lộ thông qua việc Bác "trồng cây trong vườn, viết thư cho một đồng chí, nói chuyện với các cháu miền Nam, đi thăm nhà tập thể của công nhân,...", đặt tên cho các đồng chí là: Trường, Kỳ, Kháng, Chiến, Nhất, Định, Thắng, Lợi, thể hiện tấm lòng quyết tâm và niềm tin vào tương lai tươi sáng của Việt Nam ta. Có thể nói rằng Bác đã làm nên những điều phi thường, nhưng lại muốn sống một cuộc đời thật bình thường, gần gũi với nhân dân, Bác không muốn tạo ra sự cách biệt giữa mình, giữa cách mạng với nhân dân. Thêm vào đó, tác giả cũng để lại một lời bình rằng ""Nhưng chớ hiểu lầm rằng Bác sống khắc khổ theo lối nhà tu hành thanh cao như nhà hiền triết ẩn dật. Bác sống giản dị, thanh bạch như vậy bởi vì Người sống sôi nổi phong phú đời sống và cuộc đấu tranh gian khổ ác liệt của quần chúng nhân dân. Đời sống vật chất giản dị càng hòa hợp với đời sống tâm hồn phong phú, với những tư tưởng tình cảm, với những giá trị tinh thần cao đẹp nhất", đây là một lời giải thích rất hợp lý và sâu sắc về căn nguyên của đức tính giản dị của Bác, thể hiện sự thấu hiểu và những tình cảm gắn bó sâu sắc với Hồ Chủ tịch của cố thủ tướng Phạm Văn Đồng.

Không chỉ giản dị trong đời sống, trong mối quan hệ với quần chúng nhân dân mà đức tính giản dị của Bác còn thể hiện trong cả lời ăn, tiếng nói, trong các bài viết của Người. Bác dùng từ ngữ thực dễ hiểu giản đơn, cốt là để "vì muốn cho nhân dân hiểu được, nói được và nhớ được". Điều đó được bộc lộ một cách rõ ràng nhất trong bản Tuyên ngôn độc lập mà Phạm Văn Đồng có trích dẫn một vài câu rất tiêu biểu "Không có gì quý hơn độc lập tự do", "Nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một ... không bao giờ thay đổi". Đó là những chân lý của thời đại, mà mọi người dân Việt Nam đều đã quen thuộc và khắc sâu trong lòng, giản dị, ngắn gọn, nhưng thực súc tích và đầy đủ ý nghĩa, bộc lộ được sức mạnh của chủ nghĩa anh hùng, chủ nghĩa cách mạng.

Đức tính giản dị của Bác Hồ là một bài viết hay, sâu sắc và chân thực về hình tượng người lãnh tụ vĩ đại của dân tộc. Bác đã sống và làm việc bằng trái tim thật cao đẹp, đáng quý, phong cách sống của Bác đã trở thành những bài học sâu sắc mà thế hệ thanh niên về sau này cần phải học tập và noi theo.