. Giải pháp phát triển năng lực tự học cho sinh viên Khoa Tiểu học, Trường Cao đẳng Sư phạm Hà Tây 2.3.1. Bồi dưỡng nhận thức về vai trò của hoạt động tự học Tự học chính là sự nỗ lực của bản thân người học. Tự học là HĐ mang tính chủ động của cá nhân mỗi người học, do đó để có thể tự học hiệu quả thì người học cần phải có ý thức và nhận thức đúng đắn về vai trò và ý nghĩa của HĐ tự học; có kế hoạch tự học rõ ràng được xây dựng trên tinh thần tự giác. Để SV nhận thức đúng đắn về vai trò của HĐ tự học, các giảng viên (GV) giảng dạy ở mỗi bộ môn cần phải giúp SV nhận ra ý nghĩa và tầm quan trọng của HĐ tự học; giúp SV hiểu vai trò của HĐ tự học trong quá trình học tập và tích lũy tri thức của bản thân ngay từ những bài học đầu tiên. 2.3.2. Rèn luyện cho sinh viên một số kĩ năng tự học Một trong những khó khăn của SV đó là các kĩ năng tự học. Việc thiếu kĩ năng tự học sẽ làm cho hiệu quả học tập bị hạn chế, lâu dần làm giảm hứng thú tính tích cực trong học tập. Để HĐ tự học của SV đạt kết quả cao, SV cần được rèn luyện các kĩ năng tự học hiệu quả. Một số kĩ năng giúp SV nâng cao năng lực tự học hiệu quả như:
học tập, người học phải tìm quan hệ giữa các kiến thức, kĩ năng như vậy, kiến thức mới thu nhận và kiến thức đã có hợp thành một thể thống nhất biến thành kiến thức của người học, tạo thuận lợi cho việc huy động khi cần sử dụng. Ví dụ: Khi hướng dẫn SV tự học chương Cấu trúc đại số trong học phần Các tập hợp số là một học phần cơ bản của SV ngành Giáo dục Tiểu học, GV yêu cầu SV tìm mối liên hệ giữa các cấu trúc như: Nửa nhóm - Vị nhóm - Nhóm hay Nhóm - Vành - Trường; Các tính chất của phép toán hai ngôi được thể hiện trong các cấu trúc nhóm như thế nào? - Kĩ năng ghi chép/ tổng hợp kiến thức. Trong việc học và đặc biệt là khi ôn tập, hệ thống hoá kiến thức, SV đã được làm quen với việc kẻ bảng, biểu, vẽ sơ đồ, biểu đồ,… và thường SV có chung cách ghi chép giống GV hay người trợ giúp hoặc mẫu trong tài liệu, nên việc ghi nhớ thường bị động, khó khăn, khó khắc sâu, khó nhớ. Đến nay, bản đồ tư duy được xem là hình thức ghi chép hỗ trợ tìm tòi, đào sâu, mở rộng một ý tưởng, tóm tắt những ý chính của một nội dung, hệ thống hoá một chủ đề, một hệ thống bài tập hay một mạch kiến thức, các cách giải của một dạng bài tập bằng cách kết hợp việc sử dụng đồng thời hình ảnh, đường nét, màu sắc, chữ viết với sự tư duy tích cực. Đặc biệt, bản đồ tư duy còn là một sơ đồmở, không yêu cầu tỉ lệ, chi tiết khắt khe, có thể vẽ thêm hoặc bớt các nhánh, mỗi người vẽmột kiểu, dùng màu sắc, hình ảnh, các cụm từ diễn đạt khác nhau. Do đó, việc lập bản đồ tư duy còn giúp phát huy khả năng sáng tạo của mỗi người. Trong quá trình giảng dạy, GV có thể hướng dẫn SV cách ghi chép khoa học bằng việc sử dụng bản đồ tư duy để hệ thống kiến thức và dễ dàng cho việc ghi nhớ kiến thức bài học. 2.3.3. Đổi mới các phương pháp và hình thức tổ chức dạy học Để quá trình học tập không chỉ là quá trình tiếp thu và lĩnh hội tri thức mà đưa quá trình học tập thành quá trình chủ động chiếm lĩnh tri thức của người học, bản thân mỗi GV cần thực hiện các phương pháp và hình thức tổ chức hoạt động học tập phù hợp. Ví dụ: nếu GV thường xuyên sử dụng phương pháp thuyết trình truyền thống sẽ không tạo được động lực và nhu cầu tự học cho người học, bởi các nội dung cần nghiên cứu tìm hiểu đã được GV thuyết trình và giải đáp. Với các phương pháp dạy học phù hợp, GV sẽ khơi dậy hứng thú trong học tập, tạo nhu cầu tự học, định hướng người học tới các hoạt động: tự đặt mục tiêu, xây dựng kế hoạch, tìm kiếm - nghiên cứu tài liệu, phát hiện và xây dựng những tri thức cho bản thân… Phương pháp dạy học thích hợp biến quá trình giảng dạy thành quá trình dạy tự học, giúp người học trở thành chủ thể để khám phá và làm