Theo các nhà nghiên cứu, múa rối nước là một loại hình nghệ thuật trình diễn dân gian tiêu biểu cho nền văn hóa cổ truyền dân tộc, thể hiện trí tuệ và sự thông minh, sức sáng tạo trong đời sống văn hóa tinh thần của người dân Việt Nam. Múa rối nước ra đời từ thời các vua Hùng dựng nước và phát triển mạnh nhất vào thời đại văn hóa Lý, Trần. Sự hình thành của nghệ thuật múa rối nước bắt nguồn từ các nghi lễ, tín ngưỡng cầu mưa thuận, gió hòa, mùa màng bội thu của cư dân nông nghiệp trồng lúa nước vùng đồng bằng sông Hồng.