Quê tôi có dòng sông Hồng chảy qua. Nơi đây đã chôn dấu không biết bao nhiêu kỉ niệm của tôi thời bé dại. Đến khi lớn khôn, tôi vẫn chẳng thể nào quên được người bạn hùng vĩ ấy.

Từ trên cao nhìn xuống, dòng sông như một dải lụa đào vắt ngang đồng bằng Bắc Bộ. Nước sông đỏ như màu gạch non. Hai bên bờ, những bãi mía, nương dâu xanh mướt một màu. Bình thường, dòng sông luôn hiền hoà và lặng lẽ. Chính dòng sông ấy đã nuôi sống cả nhà tôi. Mẹ tôi là người lái đò trên sông đã bao năm mới cảm nhận được con sông, hiểu nó như người bạn. Nhà thơ Tế Hanh có viết:

Quê hương tôi có con sông xanh biếc 

Nước gương trong soi tóc những hàng tre

Con sông của Tê Hanh thật là đẹp, nên thơ. Chính vì vậy mà nhà thơ rât yêu nó. Sông Hồng lại có một vẻ đẹp khác. Chúng tôi coi nó như một người bạn đã chia sẻ. Nhớ những buổi tắm sông, thấy vị phù sa mằn mặn, mát nồng, chúng tôi lại càng yêu sông hơn, cứ muốn vùng vẫy mãi trong làn nước mát. Sồng Hổng đẹp lắm! Cùng một ngày, mà nó có đến ba màu khác nhau. Những màu sắc rất thật của thiên nhiên mà con người khó có thể tạo ra được. Buổi sáng nhờ mặt trời thân thiện chiếu vàng, dòng sông như được khoác thêm một chiếc áo choàng lung linh, dát bạc lên trên lớp áo đỏ gạch. Trưa đến, những hạt nắng thi nhau xuống tắm làm cho con sông ánh lên màu nắng vàng hoe. Chiều về, khi ánh mặt trời dần dần dịu lại, sông lại trở về lớp áo giản dị thường ngày, là nơi để trẻ con vui đùa, các bà mẹ vừa nói chuyện vừa giặt quần áo, cảnh sinh hoạt tấp nập, đông vui, thỉnh thoảng xen lẫn tiếng cười khanh khách của lũ trẻ. Buổi tối bên sông, tôi thường rủ các bạn thả đèn hoa. Dòng sông lúc này được ánh trăng chiếu vào, rực rỡ, lung linh kì ảo như khoác chiếc áo vàng lóng lánh. Chúng tôi chạy đến bờ sông, thả những chiếc đèn bằng giấy màu xuống. Đẹp quá! Sáng quá!
 

Sông Hồng thơ mộng là vậy nhưng khi mùa lũ lụt đến, nó thay đổi hẳn. Tôi còn nhớ như in cái lần ấy, khi tôi chạy ra vui đùa với con sông mà không biết mùa lũ đã tới. Tôi bỗng thấy nước sông sôi sùng sục, tung bọt đỏ ngầu, giận dữ cuồn cuộn chảy. Tôi sợ hãi chạy về hỏi mẹ: "Mẹ ơi! Con sông bị phù phép rồi mẹ ạ! Nó hung dữ lắm, khắc hẳn mọi ngày!".

Mẹ cười, xoa đầu tôi, nói rằng: 

– Không phải đâu! Đó là lũ lụt! Khi mùa lũ hết, con sông sẽ hiền hoà như xưa.

Tôi đã hiểu rằng đó là hiện tượng thiên nhiên mà con sông lớn nào cũng có. Ngày ngày trôi qua, mùa lũ khép lại, con sông lại trở về như xưa, dòng nước phù sa đi tưới tắm cho bao miệt vườn cây trái. Tôi không còn sợ mỗi khi con sông "thay đổi" nữa, mà tôi cảm thấy tự hào vì đó là nét hùng vĩ của con sông quê tôi.

Cho đến bây giờ, sông vẫn là người bạn vô cùng thân thiết của tôi. Sông gắn bó với tuổi thơ tôi và cả khi tôi trưởng thành. Mỗi lần về thăm quê, tôi lại cùng bọn trẻ thả đèn giấy trôi sông. Mặt sông lại ánh lên như chào mừng tôi trở vể với mảnh đất quê hương yêu dấu.

Phía sau làng em là một cánh đồng lúa rộng mênh mông. Ở giữa cánh đồng có một dòng sông nhỏ chảy ngang qua. Không ai biết tên chính xác của dòng sông ấy là gì, mà toàn gọi bằng cái tên thân mật là sông Lúa.

Con sông rất dài, chảy từ phía ngọn núi xa về, chảy qua cả cánh đồng rộng lớn, rồi tiếp tục len lỏi qua xóm làng, chảy ra biển lớn. Bề ngang của sông chỉ bằng con đường nhựa trong làng, đủ cho hai con thuyền đi qua cùng lúc. Nước sông khá sâu, dù là chú Tư cao lớn đến thế mà cũng phải lặn xuống mới chạm đáy được. Vì vậy, tuy nước sông bốn mùa trong lành, mát mẻ, người lớn vẫn luôn nghiêm cấm trẻ con ra sông bơi lội nếu không có ai trông chừng.

Nước sông ấy là nguồn tưới tiêu chủ yếu, giúp cho đồng ruộng lúc nào cũng tươi tốt. Đồng thời, đó còn là nơi cung cấp cá tôm, cua ốc cho người dân vào những ngày mùa rảnh rỗi. Đặc biệt, đó cũng là một con đường di chuyển thuận tiện cho bà con, bằng những chiếc thuyền con con.

Đối với em, con sông không chỉ là một nơi để vui chơi, nghỉ mát ngày hè. Mà nó còn là nơi chứa đựng rất nhiều những kỉ niệm tuổi thơ đẹp đẽ cùng bạn bè, người thân.

Làng tôi có nhiều cảnh đẹp, nhưng với tôi thì con sông Tương là một cánh đẹp mà tôi yêu mến nhất. Từ núi rừng xa đổ về, dòng sông Tương càng về xuôi càng rộng thêm ra, nước êm đềm xanh biếc. Như một con rồng uốn lượn giữa màu xanh thẫm của đồng lúa, con sông ôm lấy làng Tiên Đô, nơi chôn nhau cắt rốn của tôi. Thằng Lý con chú Thông nói với tôi là có lần nó đã trèo lên ngọn đa làng, nó thấy sông Tương như tà áo, dải khăn thiên lí của cô Huệ đóng vai chèo Thị Mầu lên chùa, đẹp lắm.

Đôi bờ sông là những bãi đay, bãi ngô xanh rờn, những ruộng khoai, vạt rau xanh biêng biếc. Sông Tương hào phóng đã dành cho trẻ chăn trâu, cho lũ học trò làng tôi một bãi rộng để vật nhau và đá bóng trong suốt mấy tháng hè. Chiếc cầu xi măng ba nhịp cho người và xe cộ đi qua. Ngày nào đi học về, tôi và các bạn nhỏ cũng đứng trên cầu, tay vịn vào lan can mà ngó bóng mình in rõ trên dòng nước cuồn cuộn chảy. Nước lao xao như hát.

Mỗi mùa, sông Tương có một vẻ đẹp riêng. Mùa thu nước sông trong veo, tưởng như có thể nhìn tận đáy. Đã có lần tôi thấy con cá chuối to dẫn đàn rồng rồng đi tìm mồi. Mùa đông, nhiều bãi cát trơ ra, sông Tương như hẹp lại, nước xanh đen. Mùa xuân đến, nước sông cứ dâng lên một ngày một đầy thêm, dòng sông cuồn cuộn uốn mình sau những trận mưa đầu nguồn, sau những cơn mưa rào liên tiếp. Cuối tháng ba sang đầu tháng tư, nước sông Tương chứa nhiều phù sa màu đỏ sẫm. Kênh máng tha hồ chở nước ngọt vào đồng, mang thêm phù sa màu mỡ cho những cánh đồng cao sản.

Làng tôi là đất học, là làng nghề. Thời đánh Mĩ, làng tôi có hơn 200 chàng trai, cô gái ra trận. Tôi cứ vẩn vơ nghĩ là nhờ có con sông Tương mà làng tôi mới nổi tiếng khắp vùng. Đã có lần, tôi làm thơ về dòng sông quê mẹ:Khi mặt trời lên, mặt sông lấp lánh như sao sa. Những buổi trưa nắng đẹp, dòng sông như một dải lụa hồng. Buổi chiều êm ả, sông Tương trở nên dịu dàng kì lạ. Một vài con cá quẫy, một chiếc thuyền câu nhẹ trôi, ba bốn con thuyền chở rau, thực phẩm đi về thị xã... gửi lại bờ tre, ruộng lúa, bãi dâu xanh một giọng hò, một câu hát. Con sông quê mẹ cần mẫn chở tình thương trang trải đêm ngày đi về mọi chốn gần xa. Mẹ tôi bảo: "Con gái làng Tiên Đô nhờ nước sông Tương mà cô nào cũng có nước da trắng, mái tóc dài đen mượt. Con trai hàng xứ say như điếu đổ... "

"Sông Tương! Sông Tương! Sông của tình thương dào dạt..."