Truyện ngắn "những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê viết về tổ trinh sát mặt đường gồm ba cô gái: Nho, Phương Định, và chị Thao. Công việc của họ là đo khối lượng đất đai và san lấp mặt đường, đánh dấu những quả bom chưa nổ nếu cần thì phá bom, họ đến Trường Sơn tạo thành tổ trinh sát và cùng nhau sống trong những cái hang dưới chân cao điểm. Hoàn cảnh sống khó khăn, công việc nguy hiểm và tinh thần chiến đấu của họ vô cùng dũng cảm. Suốt ngày đối mặt với đạn và bom, họ đã vượt qua tất cả là nhờ những nét tính cách đáng yêu, sự hồn nhiên, mơ mộng. Nho cô em út nhỏ tuổi nhỏ nhẹ, dịu dàng, duyên dáng: "trông nước mắt như một que kem trắng”, Nho thích ăn kẹo và rất cứng cỏi, kiên quyết trong công việc. Còn Phương Định, là cô gái Hà Nội trẻ trung yêu đời: ” Cô thích ngắm mặt mình trong gương, thích hát dân ca quan họ bắc ninh, dân ca Ý đặc biệt là” bài ca Ca - chiu - sa”. Trong cuộc sống mơ mộng là vậy nhưng cô gái này rất dũng cảm trong công việc cụ thể là trong những lần phá bom ” tôi có nghĩ đến cái chết nhưng một cái chết mờ nhạt không cụ thể còn cái chính liệu mìn có nổ, bom có nổ không”. Cuối cùng, chị Thao là người lớn tuổi nhất cũng là đội trưởng. Ở chị có những nét dễ nhớ, ấn tượng. Chị thích làm đẹp ” Tỉa lông mày nhỏ như cái tăm:, thích thêu thùa, thích chép bài hát… tuy công việc chị điều hành dứt khoát: "Lần này nó bỏ ít, Định ở nhà hai đứa đi cũng đủ”. Như vậy vẻ đẹp trong cuộc sống chiến đấu của tổ trinh sát mặt đường: Nho, Phương Định, chị Thao chính là vẻ đẹp của thế hệ trẻ thanh niên xung phong trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ mà Lê Minh Khuê đã tả lại rất thành công.

Đã có rất nhiều tác phẩm hay viết về hình ảnh của bộ đội chiến đấu trên nẻo đường Trường Sơn thời kháng chiến chống Mĩ cứu nước. Có cả truyện ngắn, thơ và nhiều thể loại tác phẩm khác để ca ngợi công lao và tinh thần dũng cảm của người chiến sĩ. Trong đó, không thể không nhắc đến cây bút trẻ tiêu biểu Lê Minh Khuê với truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi. Qua ngòi bút tìm tòi và sáng tạo của tác giả, tác phẩm đã phát hiện và ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn và sức sống mãnh liệt của ba nữ thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn ác liệt.

Ba nữ thanh niên xung phong bao gồm Thao, Nho, Phương Định, cả ba được phân công vào cùng một tổ trinh sát mặt đường. Công việc của họ là ngồi đợi cho bom nổ, rồi chạy lên lấp đất vào hố bom, đếm số bom chưa nổ và nếu cần thiết thì phá chúng. Thao là người lớn tuổi nhất, có lẽ vì vậy mà chị kiêm cả chức tổ trưởng. Lớn hơn Nho một chút là Phương Định, một cô gái trẻ người Hà Nội với tâm hồn mơ mộng, giàu suy tư.

Nhiệm vụ của họ ẩn chứa đầy hiểm nguy. Công việc đòi hỏi ở họ lòng dũng cảm, gan dạ và bình tĩnh. Bởi thế, lúc nào cũng trong trạng thái căng thẳng như “dây chão”, tim luôn đập thình thịch. Thần chết luôn tồn tại đâu đó bất ngờ trong những quả bom. Ngay cả bầu không khí xung quanh cũng rất chán chường, mông quạnh. Không một bóng cây, đất bốc khói, máy bay ầm ì xa dần. Nhưng không, tuy hiểm nguy là thế nhưng họ vẫn luôn giữ cho bản thân luôn lạc quan, yêu đời, hướng tới tương lai.

Phương Định là một cô gái xinh đẹp gốc Hà Nội. Theo lời kể của tác giả, Phương Định rất thích hát và hay hát. Cô cứ ngân nga những bài hát với lời mà bản thân tự chế. Một cô gái còn trẻ đã làm công việc phá bom hiểm nguy này, thật đáng khâm phục. Đã vậy như bao cô gái cùng tuổi khác, Phương Định cũng thích làm điệu. Có lẽ vì công việc nên trong suy nghĩ của mình, người cô khâm phục nhất là các anh chiến sĩ mặc quân phục, có ngôi sao trên mũ.

Chị Thao lớn tuổi nhất, lại kiêm chức đội trưởng nên dự tính tương lai cũng thiết thực hơn, lại có kinh nghiệm lâu năm. Chị không hồn nhiên, mơ mộng như Phương Định. Trong công việc, chị lại càng bình tĩnh và quyết liệt, chính tính cách nghiêm nghị đó mà ai cũng gờm. Tuy vậy mạnh mẽ vậy, chị lại mắc bệnh sợ máu và vắt. Những khi biết rằng cái sắp tới sẽ không êm ả chị lại tỏ ra bình tĩnh bằng cách móc bánh bích quy trong túi và thong thả nhai, bình tĩnh đến mức khiến người khác phải khó chịu .

Còn Nho, là em út của nhóm là một cô bé khá khó hiểu có lúc bướng bỉnh, mạnh mẽ lại có lúc lầm lì cực đoan. Có lẽ vì nhỏ tuổi nhất nên tính cách ngây thơ. Nho là một cô bé rất dễ thương, trắng nõn nà.


Trong một lần phá bom Nho bị thương, chị Thao và Định hết lòng chăm sóc. Phương Định rửa cho Nho bằng nước đun sôi trên bếp than, rồi băng bông trắng, pha sữa vào một cái ca sắt cho Nho. Còn chị Thao vì sợ nhìn thấy máu nên chỉ dám ngồi từ xa chỉ bảo Định làm. Thương Nho, chị cũng rất bối rối. Chị cứ đưa mắt nhìn Nho, lấy tay sửa cái cổ áo, cái ve áo và tóc nó. Chị không khóc đó thôi, chị không ưa cả nước mắt nhưng tâm hồn đang rất lo lắng. Qua việc Nho bị thương, chúng ta thấy rõ được tình cảm mà các cô đã dành cho nhau, đã gắn bó với nhau sâu sắc đến mức nào.

Cuộc sống và chiến đấu của ba cô gái trẻ giữa chiến trường, dù rất khắc nghiệt, nhưng họ vẫn luôn bình thản, tươi vui, hồn nhiên và không kém phần lãng mạn. Đặc biệt cả ba rất yêu thương nhau, gắn bó với nhau trong tình đồng đội keo sơn, dù cho mỗi người một cá tính. Lo lắng khi đồng đội, người em của mình bị thương. Điều khiến em khâm phục nhất là cái chân lý mà họ tự đặt ra: Nước mắt ai chảy trong khi cần sự cứng cỏi là bị xem như bằng chứng của sự tự nhục mạ. Chính vì vậy, thấy Nho bị thương, chị Thao tuy nghẹn ngào nhưng không muốn để cho nước mắt ú ra, nên mới ngồi ca hát. Ba nữ thanh niên xung phong này là những người có trách nhiệm tự giác rất cao, quyết tâm hoàn thành mọi nhiệm vụ được phân công bởi công việc của họ không hề đơn giản.

Công việc gỡ bom đòi hỏi ở họ phải bình tĩnh, dũng cảm, khôn ngoan, nhạy cảm và khéo léo, đòi hỏi kinh nghiệm và sẵn sàng hy sinh, không quản khó khăn gian khổ. Bởi lẽ chẳng có ai biết được quả bom câm lặng có khi đang ấm nóng dần lên, nằm chềnh ềnh ra đó và có thể nổ bất cứ lúc nào. Đó là những phẩm chất cao đẹp, bình dị, hồn nhiên của ba cô gái thanh niên xung phong, và mỗi người lại có những vẻ đẹp riêng của mình.

Truyện Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê giúp chúng ta thấu hiểu hơn về nỗi vất vả, hi sinh và vẻ đẹp tâm hồn của ba nữ thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn. Ngoài ra, câu truyện là bài học quý giá cho thế hệ trẻ Việt Nam, rằng phải biết lạc quan yêu đời, và luôn phấn đấu học tập và làm việc để trở thành người có ích cho đất nước.