+ Phải nộp tô rất nặng, có khi tới 1/2 sản phẩm thu được. + Nộp nhiều thứ thuế khác như thuế thân, + Bị lãnh chúa đối xử tàn nhẫn. Vì thế, nông nô đã nhiều lần nổi dậy chống lại các lãnh chúa phong kiến. 

em rút ra được bài học : con người cần có sự tự do