Từ trước tới nay chúng ta đã được đọc nhiều tác phẩm viết dưới nhiều thể loại: truyền thuyết, truyện cười, truyện ngắn, tiểu thuyết... nhưng truyện ngắn có nhiều điểm khác với các thể loại truyện khác. Chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về truyện ngắn.

Truyện ngắn đúng là rất ngắn phù hợp với tên gọi của truyện, nó là hình thức tự sự nhỏ. Truyện ngắn có dung lượng nhỏ, kể người thật việc thật nên nó khác với các thể loại khác. Truyện ngắn khắc sâu vào tâm trí người đọc một hình ảnh, suy nghĩ sâu sắc, một ấn tượng khó phai vì vậy khi đọc truyện ngắn dù chỉ một lần cũng nhớ mãi về nội dung của nó. Tác phẩm Lão Hạc của Nam Cao đã tập trung mô tả một mảnh cuộc sống của lão Hạc đưa ra một hoàn cảnh éo le, con trai không lấy được vợ bỏ làng ra đi để lại người cha già và con chó Vàng. Người con ra đi có thể sẽ không trở về nhưng lão vẫn mong đợi dành dụm chắt chiu cho con. Cuối cùng lão phải ra đi phải lìa xa cõi đời để giữ được tiền cho con. Lão là một nạn nhân của xã hội thời xưa, qua đó tác phẩm tố cáo xã hội đương thời xưa nhỏ nhen. Tác phẩm khắc sâu vào người đọc bằng nghệ thuật của truyện ngắn. Các tác phẩm truyện ngắn thường nêu cao phẩm chất của con người, phê phán thói hư tật xấu, giáo dục con người đi theo hướng tích cực. Như trong truyện ngắn “Chiếc lá cuối cùng” của O. Hen-ri đã đề cao lòng nhân đạo, sự hy sinh cao cả của cụ Bơ-men là một hoạ sĩ nghèo để cứu mạng sống cho Giôn-xi. Sự hy sinh này làm người đọc cảm động. Có thể thấy, truyện ngắn thật phi thường vì nội dung của truyện ngắn tuy ít nhưng sâu sắc thường ít nhân vật và sự kiện diễn ra. Tuy nhiên những nhân vật và sự kiện đó phải thật đặc sắc. Truyện ngắn không thể trọn vẹn một quá trình biến đổi một quá trình sống của một đời người mà nó thường chọn lấy những khoảnh khắc, lát cắt quan trọng, bất ngờ đặc biệt để thể hiện. Nhờ sự sắp đặt bố cục rõ ràng có biện pháp tu từ những phép đối chiếu tương phản mạch lạc giàu cảm xúc, hình ảnh đã làm nổi bật chủ đề chính của toàn bài. Chủ đề ấy có thể nằm sâu bên trong cũng có thể bên ngoài. truyện ngắn do đó mà hay được mọi người chấp nhận.

Truyện ngắn thường đề cập đến những vấn đề lớn của cuộc đời, thường cho con người những bài học về cách sống cách làm người tu dưỡng con người những tư tưởng tốt đẹp. Truyện ngắn phải được quan tâm và phát triển nhiều hơn nữa để kho tàng văn học Việt Nam ngày càng phong phú, đặc sắc.