Trong đời sống của người Việt Nam có một loài vật nuôi gắn bó thân thuộc và mang đến rất nhiều lợi ích cho con người đó chính là con gà. Con gà không chỉ mang lại giá trị về vật chất mà còn mang đến giá trị về tinh thần. Nhà thơ Xuân Quỳnh trong bài thơ Tiếng gà trưa cũng nhắc đến hình ảnh con gà như một hình ảnh thân thuộc để nhớ về quê hương, nhớ về người thân.

Nguồn gốc của loài gà nuôi đó chính là gà rừng. Chúng được con người đem về nuôi nên có tên là gà nhà. Nếu những con gà rừng có đời sống tự do và ban đêm chúng thường ngủ trên cây thì những con gà nhà đã có thói quen trở về chuồng mỗi khi trời chập choạng tối. Loài gà thuộc họ nhà chim, nhóm lông vũ. Hiện nay trên thế giới có rất nhiều loài gà khác nhau như gà ri, gà gô, gà cồ, gà tam hoàng,… Mỗi loài gà lại có một hình dáng khác nhau.

Nếu xét về giới tính thì có thể chia ra làm 2 loại là gà mái và gà trống. Ngoài hình của 2 loại gà này khác nhau rõ rệt. Những con gà trống có thân hình vạm vỡ, trên đầu của nó có cái mào đỏ chót và bộ lông của nó thì rực rỡ. Phần đuôi của lông nó dài và mượt. Chân của gà trống có cựa giúp cho nó trông lực lưỡng và oai vệ. Những con gà mái thì trông yểu điệu, đoan trang. Lông của chúng cũng mượt mà không kém lông gà mái nhưng lông dduoi ngắn, mắt tròn xoe. Trên đầu gà mái không có mào, nếu có cũng chỉ rất nhỏ và chân thì không có cựa.

Thức ăn chính của loài gà là thóc và các loài côn trùng, sâu bọ như giun đất,… Thường ngày ngoài những thức ăn như thóc, gạo mà con người cho sẵn thì gà cũng được tự do đi kiếm ăn. Chúng đào bới đất để tìm kiếm những con giun đất.

Những con gà mái có khả năng đẻ trứng và mỗi lứa chúng sẽ đẻ từ 15 đến 20 quả. Nếu những quả trứng ấy được đem đi ấp thì sau khoảng 3 tuần chúng sẽ nở thành những con gà con. Sau khi vừa mở mắt gà con đã có thể tự đi kiếm ăn nhưng chúng vẫn còn có sự bao bọc của gà mẹ trong khoảng từ 1 đến 2 tháng. Gà mẹ mỗi khi tìm được thức ăn sẽ kêu lên cục tác để gà con biết đường tìm đến. Gà mẹ còn giúp bảo vệ gà con khỏi những con vật to xác hơn.

Trong đời sống con người, gà là một loài vật có ích và mang lại cho con người giá trị kinh tế cao. Chẳng hạn như gà đẻ trứng, con người sử dụng trứng gà làm thực phẩm vì trong trứng gà rất giàu dưỡng chất. Trứng gà có thể luộc, rán, làm món trứng ốp la,… Trong rất nhiều món ăn, món bánh,… cũng cần sử dụng trứng gà như một loại nguyên liệu không thể thiếu. Gà sau khi nuôi một thời gian có thể lấy thịt. Thịt gà ăn mềm, ngon. Người ta cũng có thể chế biến ra được nhiều món làm từ gà như gà luộc, gà xé trộn rau răm, gà quay, gà rang,… Đặc biệt, lông gà khi qua xử lý hóa học cũng có thể trở thành một loại bột giặt hữu hiệu. Từ lông gà ta cũng có thể làm ra áo lông gà, làm ra cây cọ để viết, vẽ, làm chổi, làm quạt hay làm quả cầu đá,… Thậm chí, chất thải của gà cũng được dùng để làm phân bón. Phân gà dùng để bón cho cây ớt hay cây thuốc lá là hợp lý nhất.

Bên cạnh những lợi ích về vật chất thì loài gà mang đến nhiều ý nghĩa về mặt tinh thần. Đối với người dân quê, tiếng gáy của con gà trở thành chiếc đồng hồ báo thức cho họ mỗi buổi sáng. Có lẽ vì vậy mà tiếng gà gáy xuất hiện nhiều trong các áng văn thơ từ xưa đến nay. Chẳng hạn như trong truyện cổ tích Sọ Dừa, tiếng gà gáy xuất hiện đã đem lại sự đoàn tụ cho Sọ Dừa và cô Út. Còn trong bài thơ Tiếng gà trưa của Xuân Quỳnh cũng đầy ý nghĩa khi:

Trên đường hành quân xa

Dừng chân bên xóm nhỏ

Tiếng gà ai nhảy ổ

Cục cục tác cục ta

Nghe xao động nắng trưa

Nghe bàn chân đỡ mỏi

Trong những ngày lễ tết, trên mâm cỗ cúng của ông bà tổ tiên, đất đai, thần thành thường không thể nào thiếu được gà luộc nguyên con. Đó là cách để con người tỏ lòng biết ơn, trân trọng ông bà tổ tiên. Trong các lễ hội truyền thống gà cũng xuất hiện như một trò chơi độc đáo như chọi gà. Thậm chí có những quốc gia như Pháp chú gà trống Gô-la tượng trưng cho sự phồn thịnh của nước nhà.

Nhớ tới làng quê Việt Nam, nhiều người hẳn sẽ nhớ tới hình ảnh của đàn gà. Gà mẹ dẫn gà con đi kiếm ăn trở thành hình ảnh bình dị, thân thuộc. Tuy nhiên nhiều năm trở lại đây có một vài bệnh dịch xuất hiện trong gia cầm khiến con người hoang mang lo sợ. Vậy nên khi nuôi gà, chúng ta cần chăm sóc thật kĩ lưỡng và tiêm phòng cho gà để phòng tránh dịch bệnh.

Đối với người dân Việt Nam con gà có một vị trí quan trọng. Là một công dân của Việt Nam, em cũng rất yêu quý loài vật nhỏ bé này.