Sách Địa chí Thái Nguyên viết: “Vùng Hà Châu, Chợ Chã của Thái Nguyên có một vị trí thuận lợi cả về đường thủy lẫn đường bộ…các vị Lạc tướng, Lạc hầu của huyện Tây Vu đã chốt chặn ở vùng ngã ba sông Cầu và sông Công để khống chế huyết mạch giao thông thủy bộ… Chính vì thế Thái Nguyên trở thành “Vùng đệm chiến lược”, đóng một vai trò cầu nối, nơi cung cấp cơ sở vật chất cùng sức người trong Cuộc khởi nghĩa do Hai Bà Trưng lãnh đạo”. Còn huyền sử, dã sử thì lưu truyền câu chuyện về một phụ nữ tài giỏi, cai quản tới 70 động vùng Lũng Mai, Thiên Sớ (Võ Nhai - Thái Nguyên) có tên Hồ Đề, kéo quân theo Hai Bà, lập công lớn, được Trưng Trắc phong làm Phó tướng cho mình.