Nguyễn Đình Chiểu là nhà thơ đầu tiên ở Nam kỳ có những sáng tác nổi tiếng bằng chữ Nôm, trước khi thực dân Pháp xâm lược văn chương của ông chủ yếu viết về những lý tưởng cao đẹp, về đạo lý làm người, mong ước một cuộc sống mà ở đó con người đối xử với nhau bằng tình nghĩa, đạo đức, tiêu biểu như truyện thơ Lục Vân Tiên và Dương Từ - Hà Mậu. Đến giai đoạn sau khi thực dân Pháp xâm lược nước ta, ông chuyển qua viết về đề tài yêu nước, cổ vũ, ủng hộ phong trào đấu tranh chống thực dân với nhiều tác phẩm xuất sắc cả về giá trị nội dung và tư tưởng, tiêu biểu nhất phải kể đến Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc. Trong tác phẩm này, hình ảnh người nông dân nghĩa sĩ đã hiện lên một cách rõ nét, hào hùng và bi tráng trên từng vần thơ.