Làm nên thành công trong hai cuộc kháng chiến trường kỳ của dân tộc ta là do tinh thần yêu nước nồng nàn của những người dân đất Việt. Tình yêu đó đã được tác giả Kim Lân thể hiện xuất sắc qua nhân vật ông Hai trong tác phẩm "Làng". Ông Hai là một người con của làng Chợ Dầu, ông yêu làng đến độ đi đến đâu ông cũng khoe về cái làng của mình. Khi cách mạng lan tới ngôi làng của ông, nghe theo lệnh của Uỷ ban kháng chiến, ông rời làng lên khu tản cư. Ở nơi ở mới nhưng lúc nào ông cũng mong nhớ về ngôi làng của mình. Cuốc đất, làm ruộng, ông đều nhớ về làng, nhớ về "những ngày cùng làm việc với anh em" ở làng, "cũng hát hỏng, bông phèng, cũng đào, cũng cuốc mê man cả ngày". Vậy mà trong một lần ông đi "nghe lỏm" trên phòng thông tin trở về lại nghe được một tin "động trời", đó là làng Chợ Dầu của ông theo giặc. Cái tin dữ đã khiến cho ông Hai "nghẹn ắng lại, da mặt tê rân rần", ông lão "tưởng như đến không thở nổi". Trên đường trở về, ông Hai phải xấu hổ, nhục nhã tới mức "cúi gằm mặt mà đi". Về nhà, ông "nằm vật ra giường", "nước mắt ông lão cứ giàn ra", ông thương lũ con nhỏ, thương chính bản thân mình, từ giờ họ chính là những người dân của ngôi làng Việt gian. Ông lão đau xót lắm, nghĩ lại, kiểm điểm lại từng con người trong làng, họ toàn là những người "có tinh thần cả mà", "có đời nào lại cam tâm làm điều nhục nhã ấy". Từ hôm nghe tin, ông Hai chẳng đi đâu khỏi nhà, chỉ thoáng nghe đến những tiếng "Tây, Việt gian, Cam- nhông, .." là ông Hai "lủi ra một góc nhà, nín thít". Ông Hai thủ thỉ với đứa con, nói ra "như ngỏ lòng mình, như để chính mình lại minh oan cho mình nữa", để vơi bớt đi những nỗi khổ trong lòng mình. Những tưởng ông Hai cứ mãi phải sống trong trong nỗi xấu hổ, ê chề đó thì cái tin cải chính về làng ông tới. Cái tin cải chính ấy đã khiến ông Hai như được hồi sinh trở lại. Ông mua bánh, chia quà cho con, rồi chạy sang nhà bác Thứ mà khoe rằng: "Tây nó đốt nhà tôi rồi bác ạ. Đốt nhẵn!". Chắc hẳn chẳng có một lão nông nào lại có thể vui đến thế khi căn nhà mình gây dựng bao lâu bị giặc đốt mất. Nhưng với ông Hai thì lại khác, điều đó chứng minh một điều rằng làng Chợ Dầu của ông không theo giặc, đó là niềm vui, niềm tự hào to lớn nhất của ông. Kim Lân đã khéo léo dựng lên một tình huống thật éo le để người nông dân toả sáng với tình yêu quê hương, tình yêu đất nước sâu nặng của mình trong những năm kháng chiến chống Pháp.