Phân tích bài thơ Gửi Mẹ

**Mở bài:**

Lưu Quang Vũ là một trong những tác giả tiêu biểu của nền văn học Việt Nam sau năm 1975. Sinh năm 1948, ông không chỉ được biết đến như một nhà thơ mà còn là một nhà soạn kịch nổi tiếng với những tác phẩm thể hiện sâu sắc tình cảm con người, tâm tư và nỗi niềm của những số phận trong các giai đoạn lịch sử khắc nghiệt của đất nước. Với phong cách viết tinh tế, dễ tiếp cận và giàu cảm xúc, Lưu Quang Vũ đã có những đóng góp đáng kể cho văn học cách mạng, đặc biệt là trong việc miêu tả hình ảnh người phụ nữ Việt Nam vừa chịu thương chịu khó, vừa mạnh mẽ kiên cường.

Bài thơ "Gửi mẹ" là một tác phẩm nổi bật, thể hiện tình cảm thiêng liêng và lòng biết ơn sâu sắc của tác giả đối với người mẹ. Bài thơ ra đời trong bối cảnh đất nước còn nhiều khó khăn, bom đạn, là những giây phút suy tư của một người con đối với người mẹ đã hy sinh phần lớn cuộc đời mình vì con cái và đất nước. Nội dung bài thơ chủ yếu xoay quanh sự cảm nhận và tri ân của tác giả đối với mẹ – một biểu tượng của lòng yêu thương và sự hy sinh.

**Thân bài:**

1. **Khái quát về bài thơ:**
- Bài thơ "Gửi mẹ" có 12 khổ, trong đó mỗi khổ đều là những dòng suy tư, những trải lòng về hình ảnh người mẹ. Mạch cảm xúc chủ đạo là nỗi nhớ thương và lòng biết ơn không cùng đối với mẹ.

2. **Giới thiệu vấn đề nghị luận và phương hướng nghị luận:**
- Nội dung cần bàn luận là hình ảnh người mẹ trong bài thơ, qua đó thể hiện tình cảm và sự kính trọng của tác giả.
- Công việc sẽ thực hiện là phân tích các khổ thơ, hình ảnh, từ ngữ, biện pháp tu từ để làm nổi bật ý nghĩa của bài thơ.

3. **Phân tích bài thơ:**
- **Khổ thơ thứ nhất:**
- *"Trên đời chẳng ai lo cho ta bằng mẹ..."*
- Nội dung chính: tác giả bộc bạch tình cảm của một người con đối với mẹ, nhấn mạnh rằng chỉ có mẹ là người lo lắng cho con cái nhất nhưng lại cũng là người bị con cái làm khổ nhiều nhất. Qua hai câu thơ đầu, tác giả đã khắc hoạ một tình huống đầy mâu thuẫn, vừa tôn thờ mà cũng vừa cảm thấy ân hận.
- Biện pháp nghệ thuật được sử dụng là phép đối lập. Sự đối lập giữa "lo cho ta" và "làm khổ" tạo nên một cảm giác sâu sắc về tình thân, vừa ấm áp vừa day dứt.

- **Khổ thơ thứ hai:**
- *"Mẹ ơi nếu con được sống lại tuổi thơ..."*
- Nội dung chính: là những tâm tư, ước muốn của con cái khi nhớ về những ngày thơ ấu, tác giả mong ước không làm mẹ xót xa. Từ đó, hình ảnh một người con trai nghịch ngợm, ương ngạnh được lột tả rõ nét.
- Biện pháp nghệ thuật chủ yếu được sử dụng là điệp từ "chẳng". Phép điệp này không chỉ nhấn mạnh quyết tâm của con mà còn thể hiện sự ăn năn.

- **Khổ thơ thứ ba:**
- *"Ước mẹ trẻ hoài như buổi mới gặp cha..."*
- Nội dung chính: Tác giả thể hiện ước muốn được sống mãi bên mẹ, để mẹ không phải gánh đỡ những vất vả. Hình ảnh "mới gặp cha" gợi nhớ đến kỷ niệm đẹp, thể hiện niềm hy vọng.
- Sử dụng hình ảnh so sánh độc đáo, tác giả đã diễn tả một tâm hồn nhuốm màu tình yêu, thương mẹ.

- **Khổ thơ cuối cùng:**
- *"Dẫu cuộc đời là con đường dài thế..."*
- Tác giả bày tỏ quyết tâm vượt qua khó khăn ảnh hưởng từ sự hy sinh của mẹ. Hình ảnh "đôi chân của mẹ" hiện lên như một nguồn sức mạnh vô biên dẫn dắt con trong mọi đoạn đường đời.
- Phép nhân hoá, hình ảnh tượng trưng cho mẹ không chỉ là một người, mà đại diện cho tất cả những điều tốt đẹp trong cuộc sống.

4. **Nhận xét đánh giá bài thơ:**
- Đánh giá nội dung: Bài thơ thành công trong việc thể hiện tình cảm chân thành và sâu sắc của tác giả đối với mẹ. Qua bài thơ, người đọc cảm nhận được nỗi lòng của mỗi người con đối với đấng sinh thành.
- Đánh giá nghệ thuật: Sử dụng biện pháp nghệ thuật phong phú, ngôn từ giản dị nhưng giàu hình ảnh và cảm xúc, làm cho bài thơ trở nên gần gũi và dễ lay động lòng người.
- Đánh giá phong cách tác giả: Lưu Quang Vũ là một nhà thơ tâm huyết với con người và đời sống, qua bài thơ "Gửi mẹ", ta thấy rõ sự giàu cảm xúc, tinh tế trong lối viết của ông.

**Kết bài:**
Bài thơ "Gửi mẹ" không chỉ là một bức thư tình thiêng liêng gửi tới mẹ mà còn là một tác phẩm nghệ thuật thể hiện sâu sắc tình cảm con cái cùng nỗi đau thương của xã hội thời chiến. Qua đó, tác giả gửi gắm thông điệp về tình yêu thương và lòng biết ơn. Tôi nhận thấy rằng, tình cảm gia đình, nhất là tình mẫu tử, là phẩm chất quý giá cần được gìn giữ và phát huy trong mỗi con người, thể hiện sự gắn kết giữa các thế hệ.