1 Tổ chức nhà nước: * Hy Lạp: ... Các quốc gia thành bang hình thành là do điều kiện tự nhiên (rừng núi đã tạo ra những khu vực với đường biên giới tự nhiên khép kín, biệt lập) và xu thế phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế công thương nghiệp, mậu dịch hàng hải của chính Hy Lạp

2

- Những nét chính về tổ chức nhà nước ở thành bang Hy Lạp là: 

+ Nhà nước Hy Lạp cổ đại xuất hiện dưới danh những quốc gia thành bang (polis). 

+ Hạt nhân cơ bản của mỗi thành bang là một thành thị, vừa là trung tâm chính trị, vừa là trung tâm kinh tế công thương nghiệp và một vài vùng phụ cận.

+ Diện tích của một bang không lớn (không quá 8000km2) với khoảng từ 30 đến 40 vạn dân. Mỗi thành bang đều có đặc trưng của một nhà nước hoàn chỉnh.

Là nền chuyên chính của giai cấp quý tộc chủ nô, thiết chế chính trị, tổ chức nhà nước phát triển theo hai thể chế: Cộng hòa quý tộc tiêu biểu là thành bang Spart và cộng hòa dân chủ (dân chủ đích thực) tiêu biểu là thành bang Athens.

+ Ở nhà nước Spart: mọi công dân Spart nam từ 18 tuổi trở lên đều là thành viên của Đại hội công dân: Đại hội công dân bầu mỗi năm một lần, quyết định mọi công việc của nhà nước. Thực chất, Spart là một thành bang bảo thủ về chính trị, lạc hậu về kinh tế, một nhà nước quân phiệt, tàn bạo và kìm hãm sự phát triển xu hướng dân chủ ở các thành bang khác.

+ Nhà nước Athens: hình thành trên cơ sở tự nguyện của 4 bộ lạc hợp thành, không có sự can thiệp, xâm lược của thế lực bên ngoài. Chính vì vậy, nhà nước Athens được xây dựng theo hướng dân chủ chủ nô, trải qua các cuộc cải cách của Têdê, Xôlông, Clixten, Ephiantét, Pêricơlét đã trở thành mô hình nhà nước điển hình của thế giới cổ đại. Nhà nước Athens cũng có Đại hội công dân gồm các công dân tự do nam từ 18 tuổi trở lên. 

- Những ưu điểm của tổ chức nhà nước thành bang là:

-  Athens được thành lập trên cơ sở liên minh tự nguyện, bình đẳng của 4 bộ lạc tạo thành, do đó không có sự áp bức của bộ lạc này đối với bộ lạc kia.

-  Thiết chế nhà nước Athens là một thể chế dân chủ hết sức đề cao và bảo đảm những quyền lợi kinh tế, chính trị của những công dân tự do. Thiết chế đó được phát triển trong hòa bình, do đó mức độ dân chủ được phát huy cao nhất trong các thành bang của Hy Lạp là chế độ chiếm nô điển hình thời cổ đại.

=> Vì thế, người ta cho rằng, dân chủ là sản phẩm của người Hy Lạp.

- Nguyên nhân dẫn đến sự hình thành nhiều nhà nước thành bang ở Hy Lạp cổ đại:

+ Địa hình lãnh thổ bị chia cắt mạnh mẽ bởi núi, cao nguyên, biển cả… do đó, khó có điều kiện quần tụ, tập trung dân cư thành một quốc gia thống nhất, rộng lớn.

+ Cư dân Hi Lạp cổ đại thiên về phát triển các ngành thủ công nghiệp và thương nghiệp. Thợ thủ công và thương nhân chỉ tập trung đông đúc ở các thành thị; không xuất hiện nhu cầu quần tụ dân cư để hợp tác sản xuất nông nghiệp, trị thủy như ở các nước phương Đông cổ đại.