Bản sắc của dân tộc có thể nói là một điều rất linh thiêng vì nó là những điều tuyệt đẹp mà nhân dân đã kết tinh và lưu truyền qua bao đời. Bản sắc phản ánh một phong cách cuộc sống, một nền văn hoá độc đáo gắn liền với các phong tục tập quán riêng của từng dân tộc. Cũng chính vì thế nó là một niềm tự hào vĩ đại với dân tộc ta nói riêng và của cả một đất nước nói chung. Cuộc sống càng phát triển, sự tân tiến trong hầu hết các ngành nghề cùng sự mở mang giao lưu với nhiều nước đã khiến ngay cả một số nét riêng của văn hoá dân tộc có chút sai lệch cũng đang dần trở nên phai nhạt, và người lớn tuổi chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng điều đó mạnh nhất. Người trẻ rất nhanh nhạy, họ luôn theo nhịp với thời cuộc, với sự giao thoa của nhiều nền văn hoá mà đôi lúc lãng quên việc gìn giữ, bảo tồn và quảng bá các bản sắc văn hoá tốt đẹp của một dân tộc. Thế hệ trung niên có ít sự chú ý hơn nữa với các bản sắc văn hoá và những vẻ đẹp đời thường của họ. Và hôm nay, tôi xin được đồng hành với những bạn thảo luận xung quanh chủ đề này nữa.

Hiện nay, nhiều thể loại văn hoá nghệ thuật dân gian của Việt Nam đang bị phai nhạt. Sở dĩ những trường ca hay thể loại âm nhạc dân gian tồn tại lâu đời và có sức thu hút mạnh như thế, đó là một nền văn hoá phát triển trên nền nông nghiệp lúa nước. Những thể loại như vậy không còn giữ nguyên sức hấp dẫn và sức thu hút lớn trong thời đại ngày nay khi ngành công nghiệp có tác động sâu sắc vào đời sống. Giới trẻ và tầng lớp trung niên không còn thích nghe cải lương, tuồng, chèo. .. Đảng và nhà nước, Bộ Văn hoá cùng nhiều nghệ sĩ, nghiên cứu quan tâm về những hình thức văn hoá này đang nỗ lực hết sức mình nhằm chăm sóc, bảo vệ. , giữ gìn và cố gắng phát huy. Điều quan trọng nhất là việc thực hiện nguyện vọng trên cần sự vào cuộc của các ngành, chính quyền địa phương cùng người dân.

Áo dài hiện đại – di sản văn hoá pha trộn giữa văn hoá Đông Tây, xưa và ngày nay là vẻ đẹp văn hoá ghi đậm bản sắc Việt Nam chúng ta cũng cần thiết phải thừa nhận và giữ gìn. Ngày nay, do điều kiện đời sống kinh tế khá lên nên nhiều chị em không còn thon gọn nên không thích diện áo dài nhất là trong những dịp lễ, Tết. Trong khi ấy trên toàn thế giới rất nhiều người đánh giá cao áo dài cách tân của việt nam. Roman Kamen, một nhà văn hoá Liên Xô cũng đã vô cùng ngạc nhiên khi trông thấy những cô gái diện áo dài khi ông đến tham quan trường nữ sinh Trường Vọng ở Hà Nội và hét to: "Em là một nàng tiên".

Một số loại âm nhạc rất đặc trưng của dân tộc Việt Nam ít được chú ý giữ gìn và phát triển. Các công cụ bằng gỗ của Central Plains đã gây chú ý với khán giả trong và ngoài nước ngày nay vẫn chỉ còn dùng bởi một nhóm người. Các loại nhạc cụ truyền thống của người dân tộc thiểu số miền núi cũng đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng giữa lúc âm nhạc hiện đại đang lên ngôi trong đời sống văn hoá hiện nay. Quá trình đô thị hoá nông thôn là một tiến bộ, tuy nhiên cũng có nhiều yếu tố gây suy giảm những giá trị cốt lõi của văn hoá Việt Nam. Mối quan hệ xóm làng cổ truyền và tình cảm gia đình cũng không còn thắm thiết như xưa.

Giữ bản sắc văn hoá không có nghĩa là xoá bỏ những yếu tố văn hoá ngoại lai. "Giữ gìn bản sắc văn hoá" này khác với "giữ gìn bản sắc văn hoá". "Giữ gìn bản sắc văn hoá" là không làm nó bị mất, và "bảo vệ bản sắc văn hoá" là không cho nó bị xâm hại. "Dự trữ" không phải nghĩa là bảo tồn mà còn là việc làm để di sản to lên và dày thêm, đồng thời phát hiện các yếu tố mới. Việc nghiên cứu, chọn lọc cũng là đòi hỏi cấp thiết của sự nghiệp bảo vệ và phát huy. Các yếu tố văn hoá bản địa trước đây được kết hợp với những yếu tố văn hoá ngoại lai sẽ không sinh ra bản sắc văn hoá. Vấn đề đặt ra là hội nhập thế nào, cần có tư duy, ý thức mới về việc tiếp thu và vận dụng. Trên thực tế, những người giữ ý tưởng bảo tồn bản sắc văn hoá Việt Nam cảm thấy quan ngại khi nhiều yếu tố văn hoá bị lấn át và gây biến dạng các giá trị văn hoá cổ truyền. Thời gian gần đây, trang phục và phong cách trình diễn của các ca sĩ, người mẫu trên sân khấu gây phản cảm đang thành vấn đề nổi cộm khiến một bộ phận không ít công chúng yêu mến nghệ thuật kịch nói bức xúc. Người Việt Nam công nhận và bảo tồn giá trị và vẻ đẹp của múa ballet, nhạc rock, sân khấu và điện ảnh, chứ không phải phim khiêu dâm và game vi tính độc hại.

Bảo tồn cũng phải thông qua việc chọn lọc và vận dụng những yếu tố văn hoá thích hợp với nhu cầu và điều kiện thực tế. Lễ hội là di sản văn hoá thế giới, tuy nhiên với việc duy trì quá đông lễ hội như hiện nay vừa rất lãng phí và tốn kém, lại ẩn chứa nguy cơ mê tín dị đoan, chưa nói tình trạng lạm dụng lễ hội nhằm trục lợi, tư lợi.

Giữ gìn bản sắc văn hoá là nhiệm vụ vừa quan trọng, vừa cấp thiết. Có lẽ trước tiên ai cũng phải nhận thức được tầm quan trọng của việc gìn giữ bản sắc văn hoá theo một cách suy nghĩ đúng: nhiều thứ thì sẽ hết, cái còn tồn tại của các dân tộc chỉ là văn hoá. Xã hội, trường học phải đẩy mạnh giáo dục cho tất cả người dân nhận thức được giá trị và đặc điểm của bản sắc văn hoá. .. Cần thực hiện đồng bộ những nhiệm vụ, biện pháp giữ gìn và phát triển bản sắc văn hoá Việt Nam. Đây không phải là nhiệm vụ của một ngành mà còn là công việc của cả xã hội. Phải có một chính sách văn hoá giáo dục bài bản và có hiệu quả. PGS.TS Trần Ngọc nói tiếp: "Một môn học về văn hoá dân tộc, mấy chục giờ đồng hồ trong trường như là cơn mưa sa, những thông tin ngoài xã hội là thác lũ: hãy xem có biết bao nhiêu hình ảnh, bài hát ca ngợi văn hoá dân tộc Nội dung giáo dục và những thước phim tài liệu, bài báo giới thiệu đời tư của ngôi sao thời trang, người mẫu, diễn viên? Còn các vụ việc ăn chơi, giải trí? Báo chí nên thành lập (đã mở rộng, bổ sung) chuyên mục tìm hiểu văn hoá dân tộc cho giới trẻ biết các tập tục bản địa và văn hoá phẩm Liên quan, nội dung, nguyên nhân ra đời, đối tượng áp dụng, v.v. .. Biết được mục đích tốt đẹp của việc thờ phụng gia tiên, người trẻ sẽ không nỡ "than giời rỗi việc, đến lúc ăn, bảo vợ đốt bó nhang, mời bữa cỗ xong về" như thể tôi có việc vội vàng bỏ đi ". Biết cái đẹp, biết hưởng thụ, giới trẻ sẽ không thờ ơ với những thể loại sân khấu cổ truyền của Việt Nam như chèo, hát bội, tuồng, cải lương. .. được toàn thế giới ca ngợi. .. biết làm sao được. Như tính phổ biến và tầm ảnh hưởng của một hiện tượng văn hoá ngoại lai, giới trẻ sẽ không học theo một cách hời hợt. Hiểu biết về văn hoá sẽ bớt đi vô vàn những điều quá đáng thương đang diễn ra trong cuộc sống và trên mọi phương tiện thông tin đại chúng! "

Tóm lại, mỗi người Việt Nam có thể góp một phần nhỏ bé của mình vào gìn giữ bản sắc văn hoá của dân tộc.