Từ xa xưa, ông bà ta đã có câu tục ngữ để răn dạy con cháu ngay từ thuở còn thơ rằng: "Học ăn, học nói, học gói, học mở", như vậy, chứng tỏ lời ăn tiếng nói là một vấn đề hết sức quan trọng, cần phải học hỏi và trau dồi liên tục. Lời nói là phương tiện giao tiếp chủ yếu nhất của con người, thông qua đó những tâm tư tình cảm được bộc lộ một cách rõ ràng và trực tiếp nhất mà không một phương tiện giao tiếp nào khác có thể thay thế được. Lời ăn, tiếng nói cũng thể hiện được những nét đẹp riêng biệt trong ngôn ngữ của mỗi quốc gia dân tộc, việc phát ngôn bất kỳ một vấn đề nào cũng cần được kiểm tra và có sự chuẩn bị, không phải cứ thích là nói, là buông lời một cách vô tổ chức, chẳng thế mới có cây: "Uốn lưỡi bảy lần trước khi nói". Thế nhưng có một thực trạng rất đáng buồn hiện nay rằng một bộ phận giới trẻ không nhận thức được tầm quan trọng của lời nói và những phát ngôn của bản thân mình khi đứng trong một cuộc giao tiếp với người khác. Họ dễ dàng buông ra những lời nói thiếu văn hóa, những câu nói tục, chửi thề mà không biết ngượng miệng, thậm chí còn cho đó là trò vui, là cách thể hiện bản thân. Đây là một vấn đề hết sức đáng quan tâm và cần chấn chỉnh để có một xã hội văn minh, sạch đẹp hơn.

Nói tục chửi thề là một khái niệm chung để chỉ tất cả những phát ngôn đi ngược lại với đạo đức thuần phong mỹ tục, xúc phạm đến danh dự ông bà tổ tiên, xúc phạm người khác bằng những từ ngữ thô tục, thiếu lịch sự, kém văn minh. Những người nói tục chửi bậy không có ý thức tôn trọng người đối diện, khi cứ ào ào tuôn ra những lời lẽ khiến họ cảm thấy khó chịu, bực dọc, còn bản thân người nói lại cho rằng đó là vui, là cách thể hiện bản thân. Nói tục chửi thề vốn không còn là vấn đề lạ lẫm, đặc biệt là với giới trẻ hiện nay, việc nói bậy trở thành thói xấu khó bỏ. Chúng ta thường nghĩ rằng, chỉ khi gặp những chuyện quá ức chế, bất bình người ta mới có thể văng tục, chửi thề những lời bất bình, để giải tỏa bản thân, tuy nhiên không đến mức thái quá. Còn hiện nay, việc nói tục chửi thề xuất hiện đầy rẫy ở mọi nơi, hầu như đi đâu cũng có thể bắt gặp ai đó đang phun ra những lời không mấy tốt đẹp, mặc dù nhìn ngoài họ vẫn đang cười đùa vui vẻ, chứ chẳng giống đang điên tiết vì chuyện bất bình nào đó. Không chỉ giới hạn đối tượng giao tiếp là bạn bè, thậm chí giới trẻ ngày nay còn ngông cuồng sẵn sàng phát ra những lời hàm hồ, kém văn minh với cả bậc cha, anh, những người lớn tuổi. Họ không hề cảm thấy đó là việc xấu hổ hay thiếu tôn trọng bản thân và người khác mà cho rằng đó là chuyện đương nhiên, có người còn cố biện hộ rằng nói tục nhưng tâm hồn họ không hề xấu xa. Thử hỏi tâm hồn đẹp, biết tự trọng bản thân, tôn trọng người khác thì liệu cái miệng họ có thể vô ý vô tứ phát ngôn ra những lời thiếu văn minh, thiếu lịch sự khiến người khác ngán ngẩm như vậy hay không? Thực chất đó là biểu hiện của một nhân cách thiếu giáo dục, thiếu văn hóa, thiếu cả suy nghĩ thì đúng hơn.

Nói tục chửi thề theo tôi thấy chẳng mang lại được một thứ lợi ích nào cả, mà chỉ chồng chất những tác hại, đôi khi người nói vẫn chưa thể nhận thức được. Thứ nhất, khi bạn nói tục chửi thề, tức là khả năng ngôn ngữ của bạn bị hạn chế, bạn chưa tìm được một cách diễn giải hợp lý cho cảm xúc của mình dẫn tới nói đại mà nói đại thì thường dẫn tới nói sai. Và bạn thất bại ngay từ bước đầu trong giao tiếp, người nghe không hiểu bạn muốn trình bày cảm xúc gì bằng những lời tục tĩu ấy, thêm nữa họ sẽ ngay lập tức có ấn tượng không mấy tốt đẹp về bạn, và bạn sẽ khó có thể tiếp chuyện với họ thêm nữa. Việc nói tục chửi thề lâu dần thành một thói quen khó bỏ, trở thành câu cửa miệng, khiến cho bất cứ ai nhìn vào cũng phải nhìn nhận lại về tư cách đạo đức của bạn, bởi người ta thường tin vào những gì mình, nghe thấy nhìn thấy trước tiên. Thêm vào đó việc bạn kém lịch sự, duyên dáng trong giao tiếp, khiến mọi người dần trở nên sợ hãi và xa lánh, bởi họ không muốn bị nhiễm những cái xấu vào người. Chẳng có chàng trai hay cô gái nào ưa thích việc bạn gái bạn trai của mình suốt ngày văng tục chửi thề như tát nước vào mặt người khác cả. Trên tất cả, họ cũng sợ bị đánh giá khi giao tiếp với một người luôn có những phát ngôn thiếu cẩn trọng, thiếu suy nghĩ, thích chêm vào những từ ngữ tục tĩu không phù hợp với hoạt cảnh giao tiếp.

Với người giao tiếp với bạn, trước hết họ không thể diễn giải và định nghĩa được những lời kém văn minh của bạn, họ sẽ lâm vào trạng thái ức chế, khó chịu và không muốn nói chuyện với một người thiếu văn hóa thêm nữa. Họ sẽ dễ có cái nhìn nhận đánh giá không mấy tốt đẹp dành cho bạn, đồng thời có những suy nghĩ làm sao để kết thúc cuộc nói chuyện, chưa kể họ sẽ có những lời bình, lan truyền về tật nói tục của bạn cho nhiều người khác nữa. Thêm vào đó, việc bạn nói tục trước mặt trẻ con, đặc biệt là lứa tuổi nhỏ nhận thức chưa có chúng sẽ dễ dàng bắt chước, vấy bẩn cái tâm hồn trong sáng, biến chúng thành những đứa trẻ hư, không có giáo dục, nề nếp.

Nghiêm trọng hơn việc nói tục chửi thề của bạn sẽ trở thành thước đo để người ta đánh giá cha mẹ bạn, gia đình bạn rằng đó là gia đình thiếu văn hóa, không biết dạy con, người ta sẽ không tôn trọng cả bạn và cha mẹ các bạn. Đồng thời việc giới trẻ văng tục chửi thề ở mọi nơi ngày càng gia tăng đã ngày càng làm giá trị đạo đức xã hội đi xuống, ảnh hưởng đến tầm nhận thức của con người và văn hóa tốt đẹp của đất nước.

Một vài nguyên nhân chính dẫn tới việc nói tục chửi thề diễn ra phổ biến chủ yếu là do tiếp xúc với môi trường kém lành mạnh, sớm phải nghe những lời nói kém văn minh lịch sự, từ bề trên, từ bạn bè, anh chị,... Cha mẹ, gia đình, nhà trường trong quá trình giáo dục còn lơ là, chưa đủ quan tâm uốn nắn việc giao tiếp ứng xử của các em, khiến các em nói theo bản năng, mà không nhận thức được hậu quả, lâu dần trở thành thói quen khó từ bỏ, bởi chúng đã ăn sâu vào tâm hồn, trở nên chai lì với những tác động nhằm cải thiện vấn đề. Chủ quan bản thân các bản trẻ thì vẫn chưa đủ nhận thức về tầm quan trọng của lời nói, hành động, còn thiếu hiểu biết, thiếu suy nghĩ, tâm tính bốc đồng non dại sớm muốn thể hiện bản thân, nên thường chọn cách tiêu cực là nói tục chửi thề để gây chú ý, thể hiện bản thân mình là người mạnh bạo, không sợ trời không sợ đất. Một bộ phận khác xem việc ứng xử kém văn minh ấy là trò vui đùa, giải tỏa bản thân, nhưng không thèm quan tâm đến cảm xúc của người đối diện.

Tuy nhiên sau tất cả, đó cũng chỉ là một bộ phận giới trẻ có lối ứng xử kém văn minh, còn đại đa số các bạn trẻ đều có văn hóa, hiểu biết được tầm quan trọng của lời ăn tiếng nói, có cách hành xử đúng chuẩn mực đạo đức xã hội. Luôn phát ngôn cẩn thận, dùng lời hay ý đẹp, khéo léo trong giao tiếp tạo cảm giác thân thiện, dễ chịu trong cuộc giao tiếp. Những người như vậy chắc chắn sẽ dễ thành công trong cuộc sống hơn hẳn với một bộ phận dùng lời nói kém văn minh, thô thiển kia.

Chung quy lại, chúng ta đang sống ở thời buổi công nghiệp hóa hiện đại hóa, việc cư xử văn minh đúng mực là vô cùng cần thiết, đó là bước đệm cho chúng ta tiến tới các mối quan hệ vững bền tốt đẹp, người có văn hóa sẽ được mọi người tôn trọng và yêu quý hơn cả. Vậy nên mỗi người cần tự ý thức được tầm quan trọng của lời nói, ra sức tuyên truyền vận động mọi người cùng đối xử và giao tiếp với nhau một cách văn minh lịch sự, bài trừ những lời nói vô duyên, khiếm nhã, kém lịch sự, đặc biệt là việc nói tục chửi thề. Hãy thể hiện mình là một con người văn minh sống trong xã hội văn minh.