-ngay từ đầu nhân dân ta đã anh dũng đứng lên chống pháp:
+chiếc tàu et-pe-rang cuat pháp đã bị nghĩa quân nguyễn trung trực đốt cháy trên sông vàm cỏ(12-1864)
+khở nghĩa của trương định ở gò đông kéo dài đến năm 1864 đã làm cho địch "thất điên bát đảo"
-sau khi pháp chiếm ba tỉnh miền đông nam kì, mặc dù triều đình ra sức nhăn cản nhưng phong trào kháng pháp của nhân dân ta vẫn diễn ra sôi nổi.Liên tục dưới nhiều hình thức khác nhau:
+một bộ phận dùng văn thơ lên án thực dân pháp và tay sai, cổ vũ lòng yêu nước: nguyễn thông, phan văn trị, nguyễn đình chiểu....