Tác phẩm "Nói với con" của nhà thơ dân tộc Tày - Y Phương là một tác phẩm hay viết về tình cảm gia đình cũng như truyền thống của quê hương. Hình ảnh những người đồng mình trong thơ hiện lên với vẻ đẹp tâm hồn rạng ngời. Họ lạc quan, vui tươi trong lao động, họ gắn bó, thuỷ chung với quê hương, họ giàu ý chí và nghị lực, họ có tinh thần tự lập tự cường, dựng xây quê hương. Những người đồng mình hiện lên trong niềm say mê lao động. Họ cần cù "đan lờ", "ken" vách, dựng xây lên những ngôi nhà cho mình. Lao động vất vả, gian khó nhưng lúc nào trong họ cũng vang lên lời ca, câu hát, cuộc sống của họ được tô điểm bởi những bông hoa đẹp xinh. Đó là tiêu biểu cho ý chí, tinh thần lạc quan của họ. Những người đồng mình còn là những con người giàu ý chí, nghị lực: "Cao đo nỗi buồn/ Xa nuôi chí lớn". Nhà thơ đã sử dụng hai tính từ "cao, xa" để diễn tả "nỗi buồn" cũng như "ý chí" của con người. Người đồng mình phải sống trong gian khố thế nhưng đó là động lực giúp họ "nuôi chí lớn", cũng là nghị lực để họ mạnh mẽ hơn, quyết tâm hơn. Những người đồng mình sự gắn bó, thuỷ chung với quê hương "Sống trên đá không chê đá gập ghềnh/ Sống trong thung không chê thung nghèo đói". Điệp từ "sống" và "không chê" lặp lại hai lần như khẳng định cho ta thấy tấm lòng son sắt, thuỷ chung của những người đồng mình với quê hương của họ dù cho quê hương đó có đói nghèo với những "đá gập ghềnh", với những "thung nghèo đói". Vẻ đẹp kết lại của những người đồng mình là sự tự lập, tự cường xây dựng quê hương. Câu thơ chứa đựng niềm tự hào vô bờ của nhà thơ dành cho những người đồng mình. Họ "thô sơ da thịt" nhưng ý chí, sức mạnh, lòng quyết tâm thì chẳng ai là "nhỏ bé". Hơn thế, họ còn tự dựng xây quê hương của mình. Hình ảnh ẩn dụ "tự đục đá kê cao quê hương" đã khẳng định cho tinh thần độc lập, tự cường của những người đồng mình. Nhà thơ Y Phương đã sử dụng thể thơ tự do với các biện pháp nghệ thuật như liệt kê, so sánh, ẩn dụ cùng những hình ảnh thơ đẹp, giàu sức gợi để miêu tả vẻ đẹp của người đồng mình. Vẻ đẹp của họ là tình cảm gắn bó với truyền thống, với quê hương, với ý chí vươn lên mạnh mẽ trong cuộc sống.