Bằng cách nhấp vào Đăng nhập, bạn đồng ý Chính sách bảo mật và Điều khoản sử dụng của chúng tôi. Nếu đây không phải máy tính của bạn, để đảm bảo an toàn, hãy sử dụng Cửa sổ riêng tư (Tab ẩn danh) để đăng nhập (New Private Window / New Incognito Window).
“Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước
mà lòng phơi phới dậy tương lai”
Một thời mà cả nước lên đường phơi phới bước chân trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước vĩ đại. Trường Sơn ơi, rầm rập bước quân hành. Hình ảnh các cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đầu lửa đạn đã trở thành đề tài văn học, nguồn cảm hứng bất tận của các nhà văn, nhà thơ. Đó là hình ảnh những người lính lái xe trong “Bài thơ tiểu đội xe không kính” của Phạm Tiến Duật hay những cô gái mở đường trong “Khoảng trời hố bom” của Lâm Thị Mỹ Dạ,.. đó là những con người có tâm hồn trong sáng, giàu mơ mộng, dũng cảm đầy ý chí chiến đấu. Và thật xót nếu chúng ta không nhắc đến tác phẩm “Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê. Nó đã đem đến cho người đọc những cảm xúc vô cùng mới mẻ về hình ảnh những người nữ thanh niên xung phong trong hoàn cảnh chiến tranh ác liệt. Họ vừa mang vẻ đẹp của những cô gái tuổi mười tám, đôi mươi hồn nhiên giàu mộng mơ, lại vừa mang vẻ đẹp của người lính giữa chiến trường gan dạ, dũng cảm không sợ hi sinh.
Lê Minh Khuê là nữ nhà văn đã từng có năm tháng tuổi trẻ gắn bó với những con đường Trường Sơn mưa bom, bão đạn, từng chứng kiến, trải qua và chia sẻ những gian khổ, hi sinh của người lính giữa chiến trường. Bà hay viết về cuộc sống, chiến đấu của thanh niên xung phong, bộ đội trên đường Trường Sơn. Bởi vậy truyện của bà diễn tả đầy chân thật và xúc động vô cùng. Truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” là một trong những tác phẩm đầu tay của nhà văn, được viết vào năm 1971 lúc cuộc kháng chiến chống Mỹ đang diễn ra ác liệt. Tác phẩm là một bức tranh sinh động nói về cuộc kháng chiến với những ngôi sao sáng ánh sáng của lý tưởng cách mạng. Đó là những cô trinh sát mặt đường trên tuyến đường Trường Sơn, hình ảnh đẹp, tiêu biểu về thế hệ trẻ Việt Nam.
Truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê có cốt truyện khá đơn giản. Truyện kể về ba cô thanh niên xung phong tên là Thao, Nho và Phương Định trong đó Thao là tổ trưởng. Họ làm thành một tổ trinh sát mặt đường trên cao điểm tại một vùng trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn. Đây là nơi tập trung nhiều bom đạn và sự nguy hiểm, ác liệt. Mở đầu truyện ngắn, nhà văn Lê Minh Khuê đã giới thiệu với chúng ta điều kiện sống của ba cô gái trong tổ trinh sát mặt đường: hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái đặc biệt gian khổ nguy hiểm và công việc của họ cũng đầy khó khăn hi sinh. Ngay giữa ban ngày, họ phải phơi mình ra giữa vùng trọng điểm đánh phá bom của máy bay địch thả xuống. Sau mỗi trận bom họ phải lao ra trọng điểm, đo ước tính khối lượng đất đá lấp hố bom địch đào xới, đếm bom chưa nổ và phá bom. Đây là công việc hằng ngày của ba cô gái - một công việc hết sức mạo hiểm, luôn phải đối mặt với cái chết, luôn căng thẳng thần kinh, đòi hỏi họ phải hết sức dũng cảm và bình tĩnh. Nhưng với họ công việc nguy hiểm ấy đã trở thành quen thuộc, bình thường: “Có nơi đâu như thế này không: đất bốc khói, không khí bàng hoàng, máy bay ầm ì xa dần. Thần kinh căng như dây chão, tim đập bất kể nhịp điệu, chân chạy mà vẫn biết rằng khắp chung quanh có nhiều quả bom chưa nổ. Có thể nổ bây giờ, có thể chốc nữa. Nhưng nhất định sẽ nổ... Rồi khi xong việc, quay lại nhìn cảnh đoạn đường một lần nữa, thở phào chạy về hang.” Cái chết luôn rình rập, bủa vây từ ba bên bốn bề. Nhiệm vụ của họ thật quan trọng nhưng cũng đầy gian khổ, hi sinh, phải mạo hiểm với cái chết, luôn căng thẳng thần kinh, đòi hỏi sự dũng cảm và bình tĩnh hết sức.
Những cô gái làm trinh sát mặt đường ấy, có cùng xuất thân là những cô gái Hà Nội. Tuy ba cô gái mỗi người có một cá tính và hoàn cảnh riêng khác nhau nhưng ba cô đều có phẩm chất chung của thanh niên xung phong ở chiến trường, đó là có tinh thần trách nhiệm cao với nhiệm vụ, không sợ hy sinh, có tình đồng đội gắn bó. Cũng chính vì hoàn cảnh sống gian khổ ấy ta mới thấy được rõ những phẩm chất đáng quý của các cô gái. Các cô gái thanh niên xung phong trong “Những ngôi sao xa xôi” là những người có lòng yêu nước sâu sắc, có lí tưởng cao đẹp, sống, cống hiến tuổi thanh xuân của mình cho đất nước. Họ đi theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc mà phải tạm xa gia đình mà cái chết có thể đến bất cứ lúc nào, sự sống rất mỏng manh có thể bị đứt gãy lúc nào không hay. Họ xung phong ra chiến trường phá bom, nối liền mạch giao thông để bộ đội ta tiếp tế lương thực tải đạn ra chiến trường. Mặc dù còn rất trẻ, luôn phải đối mặt với bom rơi, đạn nổ. Có những lúc họ nghĩ đến cái chết khi nguy hiểm kề bên, nhưng điều ấy chỉ thoáng qua rất mờ nhạt nhường chỗ cho ý nghĩ làm thế nào để những quả bom kia phải nổ. Đặt nhiệm vụ lên trên cả tính mạng chiến đấu hi sinh vì nghĩa lớn. Có lệnh là lên đường bất kể trong tình huống nào. Họ làm việc một cách tự nguyện, luôn nhận khó khăn, nguy hiểm về mình: “Tôi một quả bom trên đồi. Nho hai quả dưới lòng đường. Chị Thao một quả dưới cái chân hầm ba – ri – e cũ”. Họ sẵn sàng nhận việc phá bom mà không cần sự trợ giúp của đơn vị, dám đối mặt với thần chết mà không hề run sợ. Sau mỗi đợt bom đánh họ lại lao lên mặt đường làm nhiệm vụ. Không biết bao nhiêu lần họ bị bom vùi từ cõi chết trở về, họ tự vẽ chân dung ngộ nghĩnh của mình để vui cười: “Có khi bò trên cao điểm về chỉ thấy hai con mắt lấp lánh. Cười thì hàm răng loá lên khuôn mặt nhem nhuốc. Những lúc đó, chúng tôi gọi nhau là “những con quỷ mắt đen””. Hình ảnh này làm ta liên tưởng đến đến câu thơ của Phạm Tiến Duật: “Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha”, hay là sự ngỡ ngàng trong câu thơ của nhà thơ Tố Hữu:
Ơi này anh xung phong
Ơi này o du kích
Có nghe thấy gì không
Chuyện chi mà rúc rích.
Đó là tinh thần ngạo nghễ trước chiến trường đầy khói lửa. Chúng ta cảm kích cốt cách kiên cường, lòng lạc quan chiến đấu của họ. Trong ba người thì hai người đã từng bị thương đó là Nho và Phương Định. Họ nói về cái chết nhẹ nhàng. Để rồi sau mỗi trận bom vượt qua cái chết họ lại hát say sưa những bài hát tươi vui.
Ở những cô gái ấy còn có tình đồng đội gắn bó, thân thiết: hiểu được tính tình, sở thích của nhau, quan tâm chăm sóc nhau rất chu đáo. Phương Định bồn chồn, lo lắng khi chờ chị Thao và Nho đi trinh sát trên cao điểm. Khi Nho bị thương, Phương Định và chị Thao đã lo lắng, băng bó chăm sóc Nho cẩn thận với niềm xót xa như chị em ruột thịt và cảm thấy “đau hơn người bị thương”. Cũng giống như hai người đồng đội của mình, Phương Định yêu mến những người đồng đội trong tổ và cả đơn vị của mình. Đặc biệt, cô dành tình yêu và niềm cảm phục cho tất cả những người chiến sĩ mà hằng đêm cô gặp trên trọng điểm của con đường vào mặt trận. Có thể nói, giữa nơi cái sống cận kề cái chết, sự yêu thương, đùm bọc nhau giữa những cô gái thanh niên xung phong thật không gì sánh nổi. Chính tình đồng đội sâu nặng đã giúp cho những con người giản dị, bình thường vượt lên đạn bom của kẻ thù. Lê Minh Khuê đã miêu tả chân thật cụ thể đến từng chi tiết khi tạo nên sức gợi tả trong từng câu, từng chữ về cảm giác căng thăng, sắc nhọn rợn người khi kề cận cái chết “Thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Một tiếng động sắc đến gai người cứa vào da thịt tôi. Tôi rùng mình và thấy tại sao mình làm quá chậm. Nhanh lên một tí! Vỏ quả bom đang nóng. Một dấu hiệu chẳng lành”. Tiếp đó là cảm giác căng thẳng chờ đợi tiếng nổ của quả bom. Sự khốc liệt của chiến tranh đã tôi luyện tâm hồn vốn nhạy cảm yếu đuối thành bản lĩnh kiên cường của người anh hùng cách mạng. Bên cạnh lý tưởng cùng tinh thần chiến đấu quả cảm họ còn có những nét tính cách chung của các cô gái trẻ là dễ xúc cảm, nhiều ước mơ, hay mơ mộng, dễ vui mà cũng dễ trầm tư và thích làm đẹp cho cuộc sống của mình dù đang sống ở chiến trường. Cụ thể là chị Thao rất thích chép bài hát, chép cả lời hát bịa của Phương Định. Còn Nho thích thêu thùa và Phương Định, những lúc rảnh rỗi lại thích ngắm mình trong gương hay ngồi bó gối mơ màng. Đó là nét đẹp lãng mạn trong khói lửa chiến tranh, là sức sống dâng tràn mặc mưa bom bão đạn như Bùi Minh Quốc cũng từng viết:
“Trong một góc vườn cháy khét lửa napan
Em sửng sốt gặp một nhành hoa cúc
Và em gọi đó là hạnh phúc.”
(Bài thơ về hạnh phúc)
Nho, Thao, Phương Định sống trong một tập thể, họ hết sức gắn bó yêu thương nhau, nhưng ba cô gái vẫn có những nét tính cách riêng không ai giống ai. Chị Thao thì ít nhiều từng trải hơn, không dễ dàng hồn nhiên, mơ mộng và dự tính tương lai có vẻ thiết thực hơn nhưng cũng không thiếu những khát khao và rung động của tuổi trẻ. “Áo lót của chị cái nào cũng thêu chỉ màu”. Chị lại hay tỉa đôi lông mày của mình, tỉa nhỏ như cái tăm. Nhưng trong công việc, ai cũng gờm chị. Chị chiến đấu rất dũng cảm, bình tĩnh nhưng lại rất sợ khi nhìn thấy máu chảy và sợ cả vắt nữa. Ở chị, ta cảm nhận được vẻ của một người chị, một người chị nông thôn, đầy tinh thần trách nhiệm, dám quyết đoán, biết hi sinh và nhường nhịn, biết vượt lên chính mình để tỏ ra mạnh mẽ làm chỗ dựa cho hai người đồng đội nhỏ tuổi hơn. Còn Nho là người nhỏ tuổi nhất, tính cô lại càng trẻ con. Nho thích mút kẹo. Hàng ngày cô được cưng chiều và luôn nhận phần việc nhẹ hơn. Nhưng không phải vì thế mà cô ỷ lại công việc cho Thao và Phương Định. Cô vẫn dũng cảm, cứng rắn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của mình. Phương Định là nhân vật chính của truyện được Lê Minh Khuê tập trung ngòi bút để miêu tả. Cô vốn là con gái Hà Nội vào chiến trường. Cô có thời học sinh nhạy cảm và hồn nhiên vô tư bên người mẹ, thích mơ mộng và hay sống với những kỷ niệm của tuổi thiếu nữ vô tư về gia đình và về thành phố trào lên và xoáy mạnh như sống trong tâm trí cô gái. Cô có một căn buồng nhỏ ở một đường phố yên tĩnh của thủ đô trong những ngày thanh bình trước chiến tranh. Những kỉ niệm ấy, luôn sống trong lòng cô ngay giữa chiến trường dữ dội. Nó vừa là niềm khát khao, vừa là dòng suối làm dịu mát tâm hồn cô trong hoàn cảnh căng thẳng, khốc liệt của chiến tranh. Mỗi người có một cá tính riêng nhưng ở họ đều ngời sáng vẻ đẹp của chủ nghĩa anh hùng Việt Nam, của tuổi trẻ Việt Nam. Viết về ba cô thanh niên xung phong, Lê Minh Khuê đã không tô vẽ, không mĩ lệ mà miêu tả hết sức cụ thể, chân thực bằng cách cá thể hóa nhân vật với những hình ảnh rất đời thường. Họ đã từ cuộc đời bước vào trang sách, trở thành những anh hùng –những ngôi sao trên bầu trời Trường Sơn.Hình ảnh họ khiến ta nhớ đến ý thơ của Lâm Thị Mĩ Dạ trong “Khoảng trời hố bom”:
Đêm đêm tâm hồn em tỏa sáng
Những vì sao ngời chói lung linh.
Lê Minh Khuê đã tỏ ra rất sắc sảo trong việc thể hiện khung cảnh và không khí sôi sục ở một trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn bằng một vài nét điển hình. Thành công hơn cả là nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật. Bằng cách để cho Phương Định đứng ra kể chuyện, tác giả đã phản ánh một cách tự nhiên và tinh tế tâm trạng của những cô gái ở chiến trường, luôn đối mặt với cái chết mà vẫn sống hồn nhiên, lạc quan và không kém phần lãng mạn. Chiến tranh làm cho họ dày dặn và cứng cỏi hơn, nhưng vẫn không thể làm mất đi nét hồn nhiên, trong sáng của tuổi trẻ. Ngôi kể này tạo điều kiện thuận lợi để tác giả tập trung miêu tả thế giới tâm hồn của nhân vật hiện lên phong phú, đậm nét.
Khép lại “Những ngôi sao xa xôi” Lê Minh Khuê đã làm nổi bật lên chủ nghĩa anh hùng và vẻ đẹp tâm hồn của thế hệ trẻ Việt Nam trong hoàn cảnh chiến tranh. Mạnh mẽ, dũng cảm, bất khuất trong chiến đấu hồn nhiên trong cuộc sống. Hình ảnh ba cô gái phá bom với những cống hiến thầm lặng đã đi vào lòng người. đọc xong câu chuyện, chúng ta nhất là những thế hệ trẻ mới thấy được vai trò, trách nhiệm của mình trong công cuộc xây dựng bảo vệ Tổ quốc quan trọng biết nhường nào! Chiến tranh đã đi qua nhưng vẫn còn đó một con đường Trường Sơn, thấp thoáng bức chân dung về hình ảnh nữ thanh niên xung phong thời chống Mỹ. Hình ảnh của họ mãi là niềm tự hào vô bờ bến đối với thế hệ trẻ ngày nay sống sao cho xứng đáng với thế hệ đi trước. Nhà thơ Tố Hữu đã từng viết:
Yêu biết mấy, những con người đi tới
Hai cánh tay như hai cánh bay lên
Ngực dám đón những phong ba dữ dội
Chân đạp bùn không sợ các loài sên!
Tham gia Cộng đồng Lazi trên các mạng xã hội | |
Fanpage: | https://www.fb.com/lazi.vn |
Group: | https://www.fb.com/groups/lazi.vn |
Kênh FB: | https://m.me/j/AbY8WMG2VhCvgIcB |
LaziGo: | https://go.lazi.vn/join/lazigo |
Discord: | https://discord.gg/4vkBe6wJuU |
Youtube: | https://www.youtube.com/@lazi-vn |
Tiktok: | https://www.tiktok.com/@lazi.vn |
Hôm nay bạn thế nào? Hãy nhấp vào một lựa chọn, nếu may mắn bạn sẽ được tặng 50.000 xu từ Lazi
Vui | Buồn | Bình thường |