Năng lượng hữu ích là năng lượng được sử dụng để thực hiện một công việc hoặc sản xuất một sản phẩm hữu ích. Nó được tính bằng cách trừ đi năng lượng hao phí khỏi tổng năng lượng tiêu thụ.

Ví dụ về năng lượng hữu ích là năng lượng điện được sử dụng để nấu ăn, làm việc văn phòng, sưởi ấm, sưởi ấm nước, hay cung cấp ánh sáng cho ngôi nhà. Trong trường hợp này, năng lượng hữu ích là năng lượng được sử dụng để thực hiện các hoạt động hữu ích trong cuộc sống hàng ngày.

Ngược lại, năng lượng hao phí là năng lượng được tiêu thụ mà không thực hiện được công việc hữu ích. Ví dụ về năng lượng hao phí là năng lượng được tiêu thụ để duy trì các thiết bị điện tử trong chế độ chờ (standby) mà không được sử dụng, hoặc năng lượng bị lãng phí trong quá trình sản xuất và vận chuyển sản phẩm.

Một ví dụ khác về năng lượng hao phí là khi một chiếc xe tiêu thụ quá nhiều năng lượng để di chuyển do lý do như đường đi không được điều chỉnh tốt, không được bảo trì, hoặc do chiếc xe quá nặng. Trong trường hợp này, một phần của năng lượng tiêu thụ sẽ trở thành năng lượng hao phí, vì không thực hiện được công việc di chuyển đối với chiếc xe.