Động cơ 1 pha là một loại động cơ truyền động điện từ, chạy dựa trên nguyên lý tạo phản kháng trong mạch đơn pha. Điện áp cung cấp cho động cơ 1 pha thường là 220V hoặc 110V, tương ứng với tiêu chuẩn điện áp tại các quốc gia khác nhau.
Các đặc điểm của động cơ 1 pha bao gồm:
- Sản xuất đơn giản, giá thành thấp
- Công suất thấp, thường được sử dụng trong các thiết bị gia dụng như máy giặt, quạt, máy bơm nước...
- Chỉ chạy được với tốc độ cố định
- Khởi động không đồng bộ, yêu cầu mô-men xoắn khởi động cao hơn so với mô-men xoắn đồng bộ
- Động cơ 1 pha không có khay giảm tốc, làm tăng độ ồn và hiện tượng rung lắc.
Nguyên lý làm việc của động cơ 1 pha dựa trên hiện tượng cực đại pha và suy giảm pha. Khi truyền dòng điện đơn pha vào một cuộn cảm đơn, sẽ tạo ra một trường từ xoay chiều với tần số 50Hz (hoặc 60Hz). Theo nguyên lý phản kháng, khối lượng động cơ dịch chuyển kéo theo pha dòng đến khi pha trở thành 0. Khi động cơ đang chạy, sẽ tạo ra một trường từ giúp tốc độ quay động cơ ổn định.
Để khởi động động cơ 1 pha, có thể sử dụng các phương pháp như khởi động trực tiếp, dùng tụ khởi động (khởi động đơn giản) hoặc khởi động bằng tụ cứng (khởi động đôi). Tùy vào từng ứng dụng, các phương pháp này sẽ có ưu điểm và hạn chế khác nhau.