Nói về Mẹ, không có từ ngữ nào có thể tả được hết vẻ đẹp và sự hy sinh, tình cảm yêu thương của mẹ giành cho các con của mình. Đã có biết bao bài thơ, bài văn viết về mẹ, nói lên những sự hy sinh cao cả của tình mẫu tử nhưng có rất ít bài nói về sự báo đáp của con với mẹ. “Gánh mẹ” của Trương Minh Nhật là một bài thơ thay vì quá đề cao công lao của mẹ thì đã hướng người đọc vào việc báo đáp công ơn của mẹ.

      Điệp từ “Cho con gánh” đã lặp lại năm lần trong toàn bộ bài thơ. Lý do có câu nói đó là vì Mẹ đã cả đời gánh con. Không chỉ tần tảo nuôi con khôn lớn, không chỉ là ngọn núi vững chắc cho con dựa vào, không chỉ là những câu hát ru đưa con vào yên bình, Mẹ đã hy sinh vì con rất nhiều. Mẹ không phải là một danh từ riêng nhưng luôn được viết hoa một cách trang trọng dù đứng đầu câu, giữa câu hay cuối câu.

Cả đời mẹ đã tảo tần gánh con

…

Đường đời sương gió mịt mù

Vì con hạnh phúc chẳng từ gian nan
 

hân cò lặn lội sớm mai thân gầy

      Những câu thơ tuy với từ ngữ đơn giản nhưng đã miêu tả được những công lao to lớn của mẹ. Cả cuộc đời mẹ chỉ có con là trọng tâm. Mẹ gánh con cả cuộc đời, bất chấp gian nan, sương gió cuộc đời, lặn lội sớm mai. Người xưa thường nói “Một mẹ có thể nuôi được mười con nhưng mười con chưa chắc đã nuôi được một mẹ” quả đúng như vậy. Dù có sống hơn mẹ nửa đời người nhưng con cái chưa chắc đã báo hiếu hết được công lao cho mẹ.

Cho con gánh Mẹ một lần

Cả đời mẹ đã tảo tần gánh con

Cho con gánh Mẹ đầu non

Cả lòng Mẹ đã sắt son biển trời

Ngày xưa Mẹ gánh à ơi

Cho con gánh lại những lời Mẹ ru
 

Cho con gánh cả tháng dài

Gánh qua năm rộng những ngày đắng cay

Cho con gánh cả đôi vai

Thân cò lặn lội sớm mai thân gầy

     Năm cặp câu thơ với điệp cấu trúc “Cho con gánh” đã thể hiện được hết công ơn muốn báo đáp mẹ của con. Tuy nhiên:

Mẹ ơi sóng biển dạt dào

Con sao gánh hết công lao một đời.

      Công ơn của mẹ nặng như núi, nhiều như song biển dạt dào không bao giờ hết. Công ơn nuôi dưỡng sinh thành của mẹ nặng quá con không thể gánh hết nổi dù là cả cuộc đời. Thế mới thấy nửa cuộc đời mẹ đã không thể sống cho bản thân mình mà chỉ sống vì con cái, vì hạnh phúc của con.

Để con gánh... Mẹ đừng can

Sợ khi Mẹ mất... muộn màng gánh a
 

Mẹ già... lá sắp xa cây

Lỡ đâu Mẹ mất... tội này gánh sao

      Dù biết là quy luật cuộc sống nhưng mấy ai chịu được nỗi đau mất mẹ. Muốn báo đáp công ơn mẹ nhưng sợ mẹ can, sợ mẹ không sống được đến lúc mình có thể báo hiếu, sợ không báo hiếu kịp và vẫn sợ nhất là mất mẹ. 

      Công ơn của cha mẹ như núi cao biển rộng. Bài thơ “Gánh mẹ” chính là một thông điệp mà tác giả muốn gửi đến tất cả mọi người, những người còn mẹ. Hãy tranh thủ khoảng thời gian này, báo hiếu cha mẹ một cách tử tế để sau này hối hận cũng không kịp.

------------------------------------