Cuộc thi thổi cơm là một nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc ta. Cuộc thi không chỉ đem đến không khí tươi vui, hào hứng mỗi dịp Tết đến xuân về mà còn thể hiện quan niệm, suy nghĩ của người dân Việt Nam. Có thể nói, hội thi hấp dẫn mọi người bởi những quy tắc, luật lệ hết sức độc đáo.

Thổi cơm là trò chơi gắn kết, gia tăng tinh thần đồng đội, phối hợp ăn ý, nhịp nhàng giữa mọi người. Trò chơi này có số lượng người tham gia đông. Tùy vào số lượng người thực tế mà chia đội cho hợp lí. Mỗi đội cần đảm bảo 10 người, bao gồm cả nam lẫn nữ. Nguyên liệu trò chơi hết sức đơn giản, có thể tìm thấy trong đời sống sinh hoạt thường ngày, bao gồm: thóc, củi, nồi niêu, rơm rạ,... Thổi cơm yêu cầu sự vận dụng linh hoạt cao nên thường dành cho đối tượng là người lớn tuổi, trung niên, thường được tổ chức trong các buổi hội làng nơi có không gian bằng phẳng, rộng rãi, sạch sẽ.

Ở khâu chuẩn bị, ban tổ chức cần tập hợp tất cả người chơi và tiến hành chia đội dựa vào số lượng thực tế. Mỗi đội có khoảng 10 người, nam nữ bằng nhau. Tiếp đến, chuẩn bị khúc cây dài 3m làm đòn gánh, một đoạn dây thép móc lên đầu gánh để treo nồi cơm. Tùy thuộc vào diện tích mà người chơi kẻ vạch xuất phát và đích đến. Sau đó, ban tổ chức cấp vật liệu cho người chơi, bao gồm: 1 nồi đất, 1 bơ thóc, 1 lít nước, 2-3 thanh nứa già, giấy mồi lửa hoặc rơm khô.
 

Sau khi có hiệu lệnh bắt đầu, người chơi phải tự giã gạo, giần, sàng gạo cho đến khi gạo trắng, không còn vỏ trấu, sạn. Đặc biệt là hạt gạo không được vỡ. Đội nào gạo trắng trước nhất thì giành chiến thắng.

Tiếp theo, đến phần tạo lửa và lấy nước. Người thi lấy hai thanh nứa cọ vào nhau, cọ mạnh và liên tiếp để tạo ra sự ma sát. Khi thấy có khói thì dừng và áp rơm khô, thổi để cho lửa bùng lên. Đối với nhiệm vụ lấy nước, người lấy nước phải nhanh chóng di chuyển đến vị trí có nước cách đó 1 km và gánh nước về. Đội nào tạo được lửa và lấy nước về đích trước thì chiến thắng.

Ở phần thi cuối cùng là nấu cơm. Đội nào có cơm chín, dẻo trước thì giành chiến thắng.

Có thể nói, thi nấu cơm là trò chơi dân gian độc đáo, chứa đựng giá trị văn hóa truyền thống đặc trưng của nền văn minh lúa nước Việt Nam. Cuộc thi đã phản ánh đời sống lao động, sản xuất cùng ý thức tôn trọng sản phẩm nông nghiệp của người dân Việt Nam.