Đây là một ví dụ về cách viết chương trình bằng Python để kiểm tra xem một số có trong một mảng hay không, sử dụng vòng lặp while - do:

```python
n = int(input("Nhập số phần tử của mảng: "))
a = []

for i in range(n):
a.append(int(input("Nhập phần tử thứ {}: ".format(i+1))))

k = int(input("Nhập số cần kiểm tra: "))

i = 0
found = False

while i < n:
if a[i] == k:
found = True
break
i += 1

if found:
print(k, "có trong mảng.")
else:
print(k, "không có trong mảng.")
```

Giải thích:

• Chương trình sẽ yêu cầu người dùng nhập vào số phần tử của mảng và các phần tử của mảng.
• Sau đó, chương trình sẽ yêu cầu người dùng nhập vào số cần kiểm tra.
• Biến `i` được khởi tạo với giá trị ban đầu là 0, biến `found` được khởi tạo với giá trị ban đầu là False. Vòng lặp while sẽ duyệt qua từng phần tử của mảng. Nếu phần tử đó bằng với số cần kiểm tra, biến `found` sẽ được gán giá trị True và vòng lặp sẽ dừng lại bằng lệnh `break`.
• Cuối cùng, chương trình sẽ kiểm tra giá trị của biến `found`. Nếu giá trị của `found` là True, chương trình sẽ in ra số cần kiểm tra có trong mảng. Ngược lại, chương trình sẽ in ra số cần kiểm tra không có trong mảng.