Có bao giờ bạn tự hỏi mình đã nuôi dưỡng tâm hồn của mình hay chưa? Mình đã cảm thấy an yên, vui vẻ với cuộc sống của chính mình hay chưa. Nếu bạn còn có nhiều ưu phiền, bạn cần chăm bón thêm cho khu vườn tâm hồn của mình, nếu không bạn sẽ chết dần chết mòn, bởi lẽ: “Cái chết không phải là điều mất mát lớn nhất của cuộc đời. Sự mất mát lớn nhất là để tâm hồn lụi tàn ngay khi còn sống”. Tâm hồn là vẻ đẹp bên trong mỗi con người, là nhân cách, phẩm chất tốt đẹp, những đức tính quý báu mà mỗi chúng ta cần rèn luyện, trau dồi để hoàn thiện bản thân mình. Ý kiến khuyên nhủ con người hãy trau dồi và nuôi dưỡng cho bản thân mình một tâm hồn tràn đầy sức sống, tình yêu thương để luôn nồng ấm vì khi tâm hồn buồn phiền, héo hon thì không khác gì con người đó đã chết. Cái chết vô cùng đáng sợ vì chết là chấm dứt sự sống, chấm dứt sự tồn tại hữu hình của con người trong cuộc đời. Khi đã chết con người sẽ phải rời xa vĩnh viễn những người yêu thương, những điều ta yêu quý, trân trọng. Tuy nhiên vẫn còn tồn tại một nỗi sợ hãi lớn lao hơn, khủng khiếp hơn cả cái chết, đó là khi còn sống nhưng con người lại đánh mất ý nghĩa, niềm tin vào cuộc sống, sống nhưng để tâm hồn của mình dần lụi tàn. Không một ai có thể tồn tại mãi trong cuộc đời. Sự mất mát về sự sống vật chất không phải dấu chấm hết cho cuộc đời của mỗi con người, bởi những giá trị sống tốt đẹp thì vẫn luôn sống mãi tuy nhiên, chúng ta có tạo ra được những giá trị tốt đẹp để đời hay không lại tùy thuộc vào cách sống, suy nghĩ và lí tưởng của mỗi người. Sống chỉ thực sự ý nghĩa nếu như con người ý thức được về sự sống của mình, biết đặt ra những mục tiêu để cố gắng, theo đuổi. Hiểu được những điều trên, chúng ta hãy suy ngẫm lại chính bản thân mình, vun đắp, bồi dưỡng cho tâm hồn mình thêm tốt đẹp, tràn ngập sự sống cũng như cống hiến nhiều điều tốt đẹp hơn cho cuộc đời.

Chúng ta từ khi sinh ra và lớn lên trải qua nhiều giai đoạn, quá trình khác nhau để hoàn thiện và trưởng thành. Chính vì thế, việc thay đổi bản thân, nuôi dưỡng vẻ đẹp tâm hồn có ý nghĩa vô cùng to lớn, bởi lẽ: “Cái chết không phải là điều mất mát lớn nhất của cuộc đời. Sự mất mát lớn nhất là để tâm hồn lụi tàn ngay khi còn sống”. Mỗi chúng ta khi sinh ra được sống trong nền hòa bình đã là một sự may mắn, chính vì vậy chúng ta cần phải cống hiến nhiều hơn để phát triển nước nhà giàu đẹp, có thể chống lại mọi kẻ thù. Bên cạnh đó, mỗi người khi học tập, lao động, tạo lập cho mình một cuộc sống tốt đẹp cũng chính là cống hiến cho tổ quốc. Chúng ta cũng cần phải yêu thương, giúp đỡ đồng bào, đoàn kết với nhau vì nó không chỉ giúp cho chúng ta được yêu thương, trân trọng trong mắt mọi người mà nó còn thể hiện sức mạnh đại đoàn kết dân tộc. Là một học sinh trước hết chúng ta cần học tập thật tốt, nghe lời ông bà cha mẹ, lễ phép với thầy cô. Có nhận thức đúng đắn về việc giữ gìn và bảo vệ tổ quốc. Luôn biết yêu thương và giúp đỡ những người xung quanh,… Tuy nhiên, trong cuộc sống hiện nay vẫn còn có nhiều bạn chưa có nhận thức đúng đắn về trách nhiệm của mình đối với quê hương, đất nước, chỉ biết đến bản thân mình, coi việc chung là việc của người khác,… những người này đáng bị xã hội thẳng thắn lên án. Mỗi chúng ta chỉ có một quê hương cũng như chỉ được sống một lần. Hãy sống thật ý nghĩa, sống và cống hiến, tận hưởng hết mình. Không một ai sinh ra đã ở vạch đích hay hoàn hảo, chỉ cần ta biết sống và biết yêu, ta sẽ cảm thấy cuộc đời này ý nghĩa và tươi đẹp hơn.

Mỗi con người sinh ra, lớn lên và trưởng thành ai cũng mong ước sẽ sống thật lâu và có cuộc sống thật êm đềm, hạnh phúc. Mỗi ngày trôi qua, chúng ta luôn phải đối diện với thật nhiều những điều sợ hãi và có lẽ cái chết là điều mà con người ta sợ nhất. Thế nhưng, Nooc-man Kusin lại từng nói "Cái chết không phải là mất mát lớn nhất trong cuộc đời, sự mất mát lớn nhất là để tâm hồn lụi tàn ngày cả khi còn sống". Vậy nên hiểu câu nói này như thế nào và nó có ý nghĩa ra sao trong cuộc sống hằng ngày của chúng ta?

Như chúng ta đã biết, "cái chết" chính là lúc con người kết thúc đi sự sống của bản thân mình, chấm dứt sự tồn tại hữu hình của bản thân. Chết cũng có nghĩa là con người ta phải rời xa cuộc sống hiện tại, vĩnh viễn rời xa những người thân yêu và cả những gì mình đang có. Còn "tâm hồn lụi tàn khi đang còn sống" là một tâm hồn đã bị chai sạn, trơ lì về mặt cảm xúc, trở nên vô cảm, ích kỉ, không còn biết rung động, khổ đau trước nỗi bất hạnh của người khác. Như vậy, từ cách hiểu đó, có thể thấy câu nói của Nooc-man Ku-sin muốn nói với mọi người rằng, trong cuộc sống của mỗi người, cái chết, sự ra đi về thể xác của con người không phải là điều đáng sợ nhất mà điều khiến con người sợ hãi nhất đó chính là con người ta sống nhưng bị trơ lì, chai sạn về tâm hồn, cảm xúc.

Có thể thấy, câu nói của Nooc-man Ku-sin là một ý kiến hoàn toàn đúng đắn, đã đưa đến cho chúng ta nhiều suy ngẫm và bài học có giá trị. Tại sao tác giả nói "Cái chết không phải là điều mất mát lớn nhất trong cuộc đời"? Từ xưa đến nay, cái chết luôn là quy luật của tự nhiên, tạo hóa và không bất cứ ai trong chúng ta có thể thay đổi được điều đó. Dù bạn là ai đi chăng nữa thì cũng sẽ chỉ sống một lần và khi chết đi sẽ trở về với cát bụi, về với một thế giới khác để lại bắt đầu một hành trình mới. Thêm vào đó, "cái chết không phải là điều mất mát lớn nhất" bởi lẽ trong cuộc sống hằng ngày của chúng ta có biết bao cái chết thật nhẹ nhàng, họ sẵn sàng chết để bảo vệ lí tưởng, bảo vệ mục đích sống, lẽ sống cao đẹp của bản thân. Có lẽ khi nhắc tới đây, chúng ta không thể nào quên đi người anh hùng Võ Thị Sáu đã sẵn sàng hi sinh để bảo vệ Tổ quốc hay như anh hùng Phan Đình Giót sẵn sàng hi sinh, sẵn sàng lấy thân mình để lấp lỗ châu mai. Những con người ấy dù chết đi, dù thể xác họ đã trở về với đất mẹ thân yêu nhưng hình ảnh của họ, lẽ sống tốt đẹp của họ vẫn còn mãi với thời gian và còn sống mãi trong tâm trí của lớp lớp thế hệ sau. Còn cái chết về mặt tâm hồn, sự lụi tàn về tâm hồn ngay cả khi còn sống mới là điều đáng sợ nhất với tất cả mỗi người. Sự tàn lụi về tâm hồn khiến con người ta sống thờ ơ, vô cảm với những thứ đang diễn ra xung quanh mình. Người ta sống ích kỉ, chỉ biết nghĩ cho bản thân mà quên đi những người xung quanh để rồi đến cuối cùng thứ nhận về được chỉ toàn tham lam, giả dối. Không chỉ dừng lại ở đó, những người bị lụi tàn về tâm hồn sẽ đánh mất đi ý chí, niềm tin của bản thân. Bởi vậy, trước những sóng gió, khó khăn, thử thách của cuộc sống, họ dễ dàng bỏ cuộc và chùn bước, buông xuôi, bất lực và dần rơi vào ngõ cụt, không lối thoát. Để rồi, đến cuối cùng, họ tự đánh mất đi chính bản thân mình, mất đi niềm tin vào cuộc sống và cuộc sống đối với họ bỗng trở nên nhạt nhẽo và vô nghĩa.

Như vậy, có thể thấy, câu nói của Nooc-man Ku-sin đã đưa đến cho mọi người bạn học có giá trị về cách sống. Trong cuộc sống hằng ngày của chúng ta, có rất nhiều người có lẽ sống đẹp, giàu có về mặt tâm hồn, đó là những người chúng ta ngưỡng mộ và cần noi theo. Tuy nhiên, vẫn còn đó có những con người sống vô cảm, thờ ơ, nhạt nhẽo, sống chỉ biết hưởng thụ và không có mục tiêu của mình. Đó là những con người đã bị chai sạn về mặt tâm hồn, tê lì về mặt cảm xúc mà cả xã hội cần lên án, phê phán, bài trừ. Đặc biệt, là học sinh đang ngồi trên ghế nhà trường, bên cạnh việc học tập, trau dồi vốn kiến thức, mỗi người chúng ta phải luôn biết tự làm giàu, làm đẹp cho tâm hồn mình, phải biết rung động trước cái đẹp, cảm thương, khổ đau trước những hoàn cảnh bất hạnh, kém may mắn trong cuộc sống.

Mỗi người chúng ta sẽ chỉ sống một lần và rồi chết đi - cái chết như quy luật của tạo hóa không ai có thể thay đổi nhưng chúng ta cần có một lối sống đẹp, làm giàu cho tâm hồn mình để cuộc sống của chúng ta thật sự có ý nghĩa.