Trong đoạn thơ trên, nhà thơ Trân Đăng Khoa sử dụng hạt gạo là một biểu tượng để tả sự lao động, đau khổ và cống hiến của người nông dân Việt Nam.

Hạt gạo trong bài thơ đại diện cho cuộc sống của người nông dân Việt Nam, màu mỡ và đầy đủ nhưng cũng gắn liền với sự lao động và khó khăn. Từng dòng thơ đề cập đến các điều kiện tự nhiên khắc nghiệt như bão, mưa, giọt mồ hôi, nước như ai nấu, chết cả cá cờ... Điều này thể hiện sự cố gắng và khó khăn mà người nông dân phải đối mặt khi làm việc trên ruộng.

Tuy nhiên, thông qua việc sử dụng điệp ngữ hình ảnh đối lập, nhà thơ Trân Đăng Khoa cũng muốn truyền tải một thông điệp tích cực. Dòng thơ "Cua ngoi lên bờ, Mẹ em xuống cấy" thể hiện sự kiên nhẫn, bền bỉ và hy vọng của người nông dân. Người mẹ xuống cấy đại diện cho sự cống hiến và lao động không ngừng nghỉ của người nông dân, trong khi cua ngoi lên bờ đại diện cho sự thành công và hy vọng.

Từ đó, đoạn thơ này tạo ra một sự đối lập giữa khó khăn và hy vọng, nhấn mạnh tinh thần bền bỉ và sự kiên nhẫn của người nông dân Việt Nam trong công việc và cuộc sống.

Đoạn thơ giúp em hiểu được ý nghĩa của hạt gạo là sản phẩm của sự lao động và hy sinh của người nông dân và hậu phương trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Nhà thơ đã sử dụng điệp ngữ và hình ảnh đối lập để tăng cường sự so sánh và biểu đạt cảm xúc.

Điệp ngữ là một phép tu từ dùng để lặp lại một từ hay một nhóm từ trong một câu hay một đoạn văn để nhấn mạnh ý nghĩa. Trong bài thơ, nhà thơ đã dùng điệp ngữ "Hạt gạo làng ta" ở đầu mỗi khổ thơ để tạo sự liên kết và nhấn mạnh chủ đề của bài. Đồng thời, điệp ngữ "Có" được dùng nhiều lần để liệt kê những yếu tố tạo nên hạt gạo, từ những điều ngọt ngào cho đến những điều đắng cay.

Hình ảnh đối lập là một phép tu từ dùng để so sánh hai khái niệm hay hai hiện tượng trái ngược nhau để làm nổi bật sự khác biệt. Trong bài thơ, nhà thơ đã dùng hình ảnh đối lập để miêu tả sự khó khăn và vinh quang của hạt gạo. Ví dụ:

- Có vị phù sa / Có hương sen thơm / Có lời mẹ hát / Ngọt bùi đắng cay: Hình ảnh đối lập giữa vị phù sa cay nồng, hương sen thơm dịu, lời mẹ hát êm ái và sự ngọt bùi đắng cay của cuộc sống.
- Có bão tháng bảy / Có mưa tháng ba / Giọt mồ hôi sa / Những trưa tháng sáu: Hình ảnh đối lập giữa bão lụt và hạn hán, giữa giọt mồ hôi của lao động và nước sôi của thiên nhiên.
- Những năm bom Mỹ / Trút trên mái nhà / Những năm cây súng / Theo người đi xa: Hình ảnh đối lập giữa bom Mỹ và mái nhà, giữa cây súng và người đi xa.
- Những năm băng đạn / Vàng như lúa đồng / Bát cơm mùa gặt / Thơm hào giao thông: Hình ảnh đối lập giữa băng đạn và lúa đồng, giữa bát cơm và hào giao thông.