Cuốn sách là tự truyện của Kuroyanagi Tetsuko một nhà văn thiếu nhi, đồng thời là mọt diễn viên và người dẫn chương trình truyền hình nổi tiếng tại Nhật, khắc họa lại thời bắt đầu đi học đầy bước ngoặt của chính bà. Quyển sách được xuất bản lần đầu vào năm 1981, cuốn sách đã gây được tiếng vang lớn không chỉ tại Nhật Bản mà còn trên toàn thế giới. Tính đến năm 2001, tổng số bản sách bán ra tại Nhật Bản đẽ lên tới 9,3 triệu bản, thành một trong những cuốn bán chạy nhất trong lịch sử ngành xuất bản nước này. Cuốn sách được dịch ra 33 tiếng khác nhau, như Anh, Pháp, Đức, Hàn Quốc, Trung Quốc. Khi bản tiếng Anh của Totto-chan xuất bản tại Mỹ, tờ The New York Times đã đăng liền hai bài giới thệu trọn trang, một “vinh dự” hầu như không tác phẩm nào có được.

Cuốn sách không phải kể về cuộc sống của Totto-chan mà là cách cô bé nhận sự được giáo dục tuyệt vời như thế nào. Totto-chan là một cô nhóc hiếu động và nghịch ngợm nhưng rất thông minh, tốt bụng và dũng cảm. Ở tuổi đó, cô bé rất tò mò về thế giới bên ngoài và cũng có cách cư xử thật kì lạ, chính vì thế cô bé phải chuyển hết từ trường này sang trường khác và mẹ cô bé lo là sẽ không ai nhận cô bé vào lớp học nữa. Nhưng thật may mắn, Tomoe là một ngôi trường kì lạ, với một thầy hiệu trưởng có cách giáo dục kì lạ, giáo viên cũng kì lạ và bạn học của Tomoe cũng kì lạ. Cô bé hoàn toàn thấy thích ngôi trường vì chính người thầy đã ngồi suốt 4 tiếng nghe cô bé kể chuyện linh tinh mà từ khi sinh ra đến giờ, đâu có ai nghe Totto-chan kể chuyện lâu đến thế đâu. Mọi người ai cũng nghĩ cô bé là một đứa trẻ khó bảo, vốn tính tình sôi nổi lại hơi đãng trí, vậy nên Totto-chan có cảm giác mình bị xa lánh, không như mọi đứa trẻ khác. Nhưng đối với thầy Kobayashi thì khác, thầy lắng nghe cô bé nói, tôn trọng những gì cô bé kể và xem cô bé như một người lớn ngang vế với thầy, để Totto-chan có thể cảm thấy an tâm, ấm áp khi ở bên thầy.

"Trường Tomoe là ngôi trường tuyệt vời! Bên trong lẫn bên ngoài đều tuyệt vời!". Đúng thế! Ngôi trường có nền giáo dục tuyệt vời và rất tiên tiến. Với các phòng học được làm bằng các toa xe, các em có thể tự chọn học môn nào trước không cần phải theo thời khóa biểu, các em được phát huy tài năng của mình, có thể ngồi chỗ nào tùy thích, giờ ăn trưa được hát bài “Nhai nhai thật kỹ” và thưởng thức “Món ăn của núi” “Món ăn của biển” mà không phải rập khuôn máy móc. Dù rằng ngôi trường này, vào khoản thời gian Totto-chan theo học là lúc đang diễn ra thế chiến thứ II nhưng nên giáo dục ở đây đã rất mới, rất hay mà đến giờ, đã là thế kỉ 21 nhưng chẳng có một ngôi trường nào ở nước ta tiên tiến bằng. Để Tomoe có thể được như vậy là nhờ Kobayashi-sensei, người đứng đầu trường nhưng luôn đứng bên cạnh các học trò thân yêu của thầy để dẫn dắt và bảo vệ. Ông là người có tư tưởng sáng tạo và độc đáo mà lại rất chính xác. Và những giáo viên trong trường Tomoe cũng nhờ được thầy dẫn dắt mà trở nên tuyệt vời như thế! ... Các bạn học của Totto-chan cũng là một phần tạo nên màu sắc cho cuốn sách. Mỗi bạn một màu và thật vui, thật tốt khi được học cùng những người như vậy. Mặc dù là đang ở trong thời chiến tranh nhưng qua con mắt trẻ thơ của Totto-chan, Kuroyanagi-sensei đem đến cho ta cuộc sống rực rỡ, vui tươi và rất đỗi hồn nhiên! Mỗi trang sách là một mảnh ghép tuổi thơ, là một câu chuyện thú vị về Totto-chan cùng với ngôi trường Tomoe của mình. Một trường học trên toa xe lửa, với phương pháp dạy học hoàn toàn mới lạ vừa khiến người khác ghen tị, vừa khiến ao ước biết bao nhiêu! Các bạn học sinh qua đó mà nhận được nhiều bài học quý giá trong cuộc sống, từ tình thương, sự quan tâm của thầy hiệu trưởng Kobayashi và các bậc phụ huynh. Dù rằng ở các dòng cuối một số chương có nhắc đến binh lính, trận mạc nhưng ta chẳng bao giờ có cảm giác nặng nề hay đen tối của chiến tranh. Điều này thật sự quý giá. Có thể thấy rằng, dù đang trong giai đoạn khó khăn nhưng người Nhật vẫn đặt giáo dục lên hàng đầu, họ vẫn quý trọng trẻ thơ. Họ vẫn cố hết sức bảo vệ và cho các em bé như Totto-chan một tuổi thơ tươi đẹp, đáng nhớ và được giáo dục đàng hoàng. Những chương cuối là một sự đổi mới, là cao trào cũng như là màu sắc, điểm nhấn cuối cùng nhưng ko kém phần quan trọng cho cuốn sách. Với nhiều cảm xúc hơn, nhiều sự kiện xảy ra, cô bé Totto-chan đã trưởng thành hơn nhưng vẫn là chính bản thân mình. Không phải ai trong chúng ta đều có thể nhớ về tuổi thơ của bản thân mình một cách sinh động như vậy. Đây không hẳn là một cuốn sách... Mà là một bức tranh! Hay một bản nhạc... Vì qua từng trang sách, dù chỉ là giấy trắng mực đen nhưng lại lộng lẫy đầy màu sắc và du dương tiếng nhạc. . Đây quả thật là quyển sách đáng giá trong kho sách của mỗi người và là ước mơ, là niềm tin về một tương lai tươi sáng cho nền giáo dục. Một tác phẩm cực kì đáng đọc, không những cho trẻ em mà còn cho người lớn.

"Totto-chan bên cửa sổ" là 1 tác phẩm hay và đáng đọc. Tác phẩm đã thức tỉnh mọi người về vấn đề đem đến 1 tuổi thơ hạnh phúc cho trẻ em và xây dựng một nền giáo dục đúng đắn .