Nguyễn Tuân là một tài tử mắc bệnh ham mê thanh sắc, thích chiêm ngưỡng, chắt chiu cái đẹp và nhấm nháp những cảm giác mới lạ (Phan Cự Đệ). Nhà văn lãng mạn của văn học Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám năm 1945 từng là một kẻ giang hồ lạc phách thiếu quê hương, luôn đi kiếm tìm cái đẹp của một thời nay chỉ còn vang bóng. “Vườn xuân lan tạ chủ” là truyện ngắn tiêu biểu trong “một văn phẩm gần đạt đến sự toàn thiện, toàn mĩ” (Vũ Ngọc Phan) - “Vang bóng một thời” của nhà văn tài hoa Nguyễn Tuân.

Tác phẩm đã làm sống lại cả một thời đã qua với những nếp sống xã hội nho phong của một nền văn minh xưa cũ, là niềm nuối tiếc của một tâm hồn hoài cổ trước cái đẹp của một thời đại đã qua, cái thời ấy nay đã chết, chỉ còn để lại một tiếng vang. Hình tượng Túy lan trong thiên truyện được miêu tả như biểu tượng của cái đẹp, cái thanh cao, cao quý nhưng hiếm hoi, lạc loài. Tấm lòng thiết tha và nỗi niềm khắc khoải trước số phận cái đẹp trong thời buổi nhiễu nhương đương thời được nhà văn Nguyễn Tuân kín đáo thể hiện trong từng câu chữ, từng hình ảnh, hình tượng trên những trang văn tài hoa, uyên bác.Một phần trong số đó thể hiện qua cách chăm hoa của chủ nhân "túy lầu trắng ".

Vườn xuân lan là khoảnh vườn độ bốn, năm sào, nằm bên bến đò Ái Sơn, phía hữu ngạn con sông Mã, được bao bọc bởi những rặng tre đằng ngà. Cổng vào vườn được kiến trúc theo lối cổng bên Phù Tang hải đảo, bên trên có ba chữ thếp vàng “Túy lan trang” cấn vào nền gỗ lim sơn màu cấn rượu.

Chủ nhân của “Túy lan trang” là một vị hưu quan. Kể từ ngày nộp lại triều đình chiếc ấn vàng, chủ nhân lan viên lui về chỗ huê viên, làm bạn với loài lan. Ông để hết thời giờ vào việc vun trồng, chăm chút một thứ lan rất quý, đó là Túy lan.

Túy lan được chủ nhân đưa từ Yên Tử sơn về, “Hoa xưa kia quen cái khí hậu nơi đỉnh núi cao; nhất đán hoa về nơi đồng bằng hoa không khỏi một phen rầu rĩ với ngày nắng hạ, đêm sương thu chỗ xứ lạ mà lá úa giò gầy”. Chủ nhân sớm chiều hai buổi thăm hoa, lòng lo “hoa kia chẳng ở mãi với mình, mà cái công ngàn dặm chọn đất lành bọc cỏ quý quảy về quê hương sẽ lấy chi đền chuộc lại”. Lan như thấu lòng người, sau một hồi tàn tạ giữa lan viên, Túy lan lại “bắt đầu cười với gió xuân về”, hoa “thoảng mùi lan đượm”, “lá xanh rờn trên mấy hàng chậu sứ” có phủ lần vỏ sò cùng hòn cuội trắng trên lớp đất. Chủ nhân vui như “sống một cảnh đời mới”. Rồi lan kia như cảm tình người tri kỉ, ngày một thêm hoa. Chủ nhân nhường nơi đất tốt để cho “cỏ quý nẩy ngọc thêm cành”, lùi lầu trang về một mé huê viên. Tên giống lan được đặt tên biệt thự - “Túy lan trang”.

Bằng giọng văn nhẹ nhàng, tinh tế, với ngôn ngữ cổ kính, trang trọng, nhà văn Nguyễn Tuân đang thổi vào Túy lan một tấm lòng thiết tha với cái đẹp - cái đẹp của lan và cả cái đẹp của chủ nhân vườn lan. Lan gặp chủ, thử lòng chủ để quí hơn tấm lòng tri kỉ. Xuân lan và ông chủ “Túy lan trang” mãi là biểu tượng cho cái đẹp cao khiết, hiếm hoi giữa cuộc đời này - cái đẹp “Vang bóng một thời” mà Nguyễn Tuân nâng niu, công phu lưu giữ trên từng con chữ.