Nữ thần Lúa là một truyện thần thoại của Việt Nam kể về sự ra đời của Lúa và một số phong tục tập quán ở các vùng miền. Không những giải thích được sự ra đời của hạt lúa, câu chuyện còn mang những giá trị nghệ thuật đặc sắc của các dân tộc tại Việt Nam. 

Nữ thần Lúa có cốt truyện đơn giản nhưng lại hấp dẫn người đọc. Truyện kể về nữ thần Lúa ban đầu là con của Ngọc Hoàng, được đưa xuống trần gian để giúp nhân dân. Nàng làm phép cho đất có thể trồng trọt, cũng dạy nhân dân cách cuốc đất trồng lúa. Sau đó, nàng lại cho bông lúa biết cách tự đi về nhà. Nhưng một ngày, có cô nàng mải chơi mà quên dọn dẹp trước khi lúa về, rồi còn dùng chổi đánh hạt lúa. Điều này đã chọc tức nữ thần, người không cho lúa tự bò về nữa mà bắt con người đi cắt, đi “mời” lúa về nhà. 
 

Sự sáng tạo của truyện nhằm giải thích cho nguồn gốc của cây lúa và hoạt động cắt lúa mang về của con người. Bằng sự tưởng tượng của mình, người xưa đã làm cho hình tượng của cây lúa được nâng cao, trở nên cao quý chứ không còn mang tính “tự nhiên” nữa. Đây cũng là một cách gián tiếp để tôn vinh giá trị của cây lúa ngày xưa. 

Không chỉ vậy, hình tượng nữ thần Lúa cũng được nhân dân chăm chút xây dựng từ nguồn gốc đến tính cách. Người yêu thương nhân gian nên đem lòng giúp người, mang lại cuộc sống cơm no áo ấm. Tuy nhiên, con người lại phụ sự kỳ vọng và làm cho người tức giận. Nữ thần được xây dựng có những cảm xúc của con người gần gũi, nhưng lại sở hữu sức mạnh phi thường mà người xưa luôn ao ước. Những chi tiết kể về thần Lúa cũng được dùng những phép nghệ thuật để nó trở nên đặc sắc và gần gũi hơn. Nữ thần Lúa được người dân đầu tư xây dựng khi sử dụng nhiều yếu tố kỳ ảo làm tăng tính chất của truyện. Ta hiểu được rất nhiều điều sau khi đọc xong câu chuyện này. Đầu tiên chính là nguồn gốc hình thành cây lúa. Thứ hai là sự tôn trọng của người dân lúc bấy giờ với nguồn lương thực trọng yếu này. Thứ ba là sự ca ngợi của nhân dân với các vị thần, cũng là khao khát chinh phục được sức mạnh vĩ đại của con người. Tóm lại, Nữ thần Lúa đã rất thành công khi vận dụng cả nghệ thuật và xây dựng cốt truyện hấp dẫn người đọc đi đúng chủ đề muốn thể hiện.