Sáu phương thức biểu đạt là sáu cách thức sử dụng ngôn ngữ để biểu đạt tư tưởng, tình cảm của người nói, người viết. Mỗi phương thức biểu đạt có những đặc trưng riêng về cách sử dụng ngôn ngữ và cách diễn đạt.

Các phương thức biểu đạt gồm có:

• Tự sự là phương thức dùng để kể lại sự việc, sự kiện có thật hoặc hư cấu. Các đặc trưng của phương thức tự sự là:

  • Sử dụng các từ ngữ, câu văn để kể lại các sự việc, sự kiện.
  • Các sự việc, sự kiện được kể theo trình tự thời gian, không gian.
  • Có nhân vật, có cốt truyện.
  • Có lời kể của người kể chuyện.

• Miêu tả là phương thức dùng để tái hiện lại sự vật, hiện tượng, con người bằng ngôn ngữ sao cho người đọc có thể hình dung được chúng. Các đặc trưng của phương thức miêu tả là:

  • Sử dụng các từ ngữ, hình ảnh để tả hình dáng, kích thước, màu sắc, âm thanh, mùi vị,... của sự vật, hiện tượng, con người.
  • Các từ ngữ, hình ảnh được sử dụng phải gợi tả, sinh động.
  • Có sự sắp xếp hợp lý các chi tiết miêu tả.

• Biểu cảm là phương thức dùng để bộc lộ cảm xúc, cảm xúc của người nói, người viết. Các đặc trưng của phương thức biểu cảm là:

  • Sử dụng các từ ngữ, câu văn mang sắc thái biểu cảm.
  • Sử dụng các biện pháp tu từ để tăng tính biểu cảm.
  • Có sự bộc lộ trực tiếp hoặc gián tiếp cảm xúc, cảm xúc.

• Thuyết minh là phương thức dùng để giải thích, trình bày một vấn đề, sự vật, hiện tượng. Các đặc trưng của phương thức thuyết minh là:

  • Sử dụng các từ ngữ, câu văn mang tính khách quan, khoa học.
  • Sử dụng các biện pháp lập luận để làm rõ vấn đề cần thuyết minh.
  • Có tính chính xác, khoa học.

• Nghị luận là phương thức dùng để bàn bạc, đánh giá, thuyết phục người đọc, người nghe về một vấn đề, tư tưởng, quan điểm. Các đặc trưng của phương thức nghị luận là:

  • Sử dụng các từ ngữ, câu văn mang tính chủ quan, thuyết phục.
  • Sử dụng các biện pháp lập luận để làm rõ vấn đề cần nghị luận.
  • Có tính logic, chặt chẽ.

• Hành chính - công vụ là phương thức dùng để trình bày, thông báo, giao dịch,... trong lĩnh vực hành chính - công vụ. Các đặc trưng của phương thức hành chính - công vụ là:

  • Sử dụng các từ ngữ, câu văn mang tính trang trọng, chính xác.
  • Sử dụng các mẫu văn bản hành chính - công vụ.
  • Có tính ngắn gọn, súc tích.

Cách nhận biết các phương thức biểu đạt

Để nhận biết phương thức biểu đạt trong một văn bản, cần căn cứ vào các đặc trưng của từng phương thức biểu đạt.

• Tự sự:

  • Có các sự việc, sự kiện được kể lại theo trình tự thời gian, không gian.
  • Có nhân vật, có cốt truyện.
  • Có lời kể của người kể chuyện.

• Miêu tả:

  • Có sự sử dụng các từ ngữ, hình ảnh để tả hình dáng, kích thước, màu sắc, âm thanh, mùi vị,... của sự vật, hiện tượng, con người.
  • Các từ ngữ, hình ảnh được sử dụng phải gợi tả, sinh động.
  • Có sự sắp xếp hợp lý các chi tiết miêu tả.

• Biểu cảm:

  • Có sự sử dụng các từ ngữ, câu văn mang sắc thái biểu cảm.
  • Có sự sử dụng các biện pháp tu từ để tăng tính biểu cảm.
  • Có sự bộc lộ trực tiếp hoặc gián tiếp cảm xúc, cảm xúc.

• Thuyết minh:

  • Có sự sử dụng các từ ngữ, câu văn mang tính khách quan, khoa học.
  • Có sự sử dụng các biện pháp lập luận để làm rõ vấn đề cần thuyết minh.
  • Có tính chính xác, khoa học.

• Nghị luận:

  • Có sự sử dụng các từ ngữ, câu văn mang tính chủ quan, thuyết phục.
  • Có sự sử dụng các biện pháp lập luận để làm rõ vấn