Có một số nguyên nhân chính dẫn đến việc vùng đất cần thơ và vùng Nam Bộ trở nên hoang vu và dân cư thưa thớt trong thời kỳ từ thế kỷ X đến thế kỷ XVI:

1. Chiến tranh: Trong thời kỳ này, vùng đất cần thơ và vùng Nam Bộ liên tục chịu ảnh hưởng của các cuộc xâm lược và chiến tranh. Các cuộc xâm lược của người Mông Cổ, người Chăm Pa và người Khmer đã gây thiệt hại nghiêm trọng cho dân cư và hạ tầng kinh tế của vùng.

2. Sự thay đổi của sông Mekong: Sông Mekong, một trong những con sông lớn nhất ở Đông Nam Á, đã thay đổi hướng chảy và gây ra những thay đổi lớn trong môi trường tự nhiên của vùng. Sự thay đổi này đã làm cho đất đai trở nên khó trồng trọt và gây ra sự thưa thớt dân cư.

3. Sự suy thoái của vương triều Champa: Vương triều Champa, một trong những vương triều mạnh mẽ ở khu vực này, đã suy yếu và bị xâm chiếm bởi người Việt Nam. Sự suy thoái của vương triều này đã gây ra sự mất mát lớn về kinh tế và dân số trong vùng.

4. Sự cạnh tranh với các khu vực khác: Vùng đất cần thơ và vùng Nam Bộ đã phải cạnh tranh với các khu vực khác trong việc thu hút dân cư và phát triển kinh tế. Sự cạnh tranh này đã làm cho vùng trở nên ít hấp dẫn và dân cư thưa thớt.

Tổng hợp lại, sự kết hợp của chiến tranh, sự thay đổi môi trường tự nhiên, sự suy thoái của vương triều Champa và sự cạnh tranh với các khu vực khác đã dẫn đến việc vùng đất cần thơ và vùng Nam Bộ trở nên hoang vu và dân cư thưa thớt trong thời kỳ từ thế kỷ X đến thế kỷ XVI.