Hệ điều hành là một phần mềm quản lý tài nguyên máy tính, cung cấp khả năng tương tác giữa phần cứng và phần mềm. Nó đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển từ khi máy tính ra đời. Dưới đây là sơ lược lịch sử phát triển của hệ điều hành qua các thế hệ máy tính:
1. Thế hệ máy tính đầu tiên (1940-1950s): Hệ điều hành trong giai đoạn này chủ yếu là các mã lệnh cơ bản để điều khiển phần cứng mỗi máy tính riêng biệt. Ví dụ như ENIAC, EDSAC.
2. Thế hệ máy tính thứ hai và ba (1950-1960s): Nền tảng hệ điều hành được tiến hành phát triển, bao gồm hệ điều hành lô (Batch operating system) và hệ điều hành thời gian chia sẻ (Time-sharing operating system). Ví dụ như UNIVAC đầu tiên sử dụng hệ điều hành lô, MULTICS là hệ điều hành đầu tiên sử dụng kỹ thuật thời gian chia sẻ.
3. Thế hệ máy tính thứ tư (1960-1970s): Đánh dấu sự ra đời của các hệ điều hành đa nhiệm (Multi-tasking operating system) và đa người dùng (Multi-user operating system), cho phép nhiều người sử dụng máy tính cùng một lúc. Ví dụ như Unix và ITS.
4. Thế hệ máy tính thứ năm (1980-1990s): Phát triển của các hệ điều hành cá nhân (PC operating system) trong giai đoạn này. Microsoft Windows được phát triển và trở thành hệ điều hành phổ biến nhất cho máy tính cá nhân.
5. Thế hệ máy tính hiện đại (1990s-nay): Xem thấy sự phát triển của các hệ điều hành mã nguồn mở như Linux và các hệ điều hành di động như Android và iOS. Sự phổ biến của internet đã đóng góp vào sự phát triển và xu hướng của các hệ điều hành đám mây (Cloud operating system).