Dưới chế độ phong kiến, nhân dân ta bị áp bức rất nặng nề. Người nông dân nói chung và người phụ nữ nói riêng tuy lao động cực nhọc mà vẫn cơ hàn đói rách. Có bao cảnh đời, bao bi kịch thương tâm, ca dao dân ca cũng có biết bao khúc hát ai oán thương tâm xúc động. Có thể than chính cho số phận hoặc than vãn cho số phận đồng loại.

Nước non lận đận một mình,

Thân cò lên thác xuống ghềnh bấy nay.

Ai làm cho bể kia đầy,

Cho ao kia cạn, cho gầy cò con?

Bốn câu ca dao trên là những lời than thân của người nông dân tội nghiệp lam lũ trong xã hội xưa. Họ được ví như những con cò trắng, với cuộc đời lận đận, bấp bênh, cơ cực. Thân cò mảnh mai, yếu ớt, nhưng lại làm những việc nặng nhọc, vất vả cũng như người nông dân trong xã hội phong kiến bị xem là tầng lớp thấp kém phải làm việc nặng nhọc bán mặt cho đất, bán lưng cho trời nhưng cả đời chỉ toàn khổ cực. Cũng bởi thân phận thấp cổ bé họng mà họ không có quyền được đấu tranh cho hạnh phúc, cả đời làm nụng vất vả chỉ dám ví bản thân với hình ảnh con cò. Hình ảnh “cò con” ở cuối bài thơ, càng khiến người đọc thêm ám ảnh, về số phận tội nghiệp của những thế hệ mai sau. Không chỉ người đọc mà như chính tác giả đang lo cho thế hệ về sau của mình, con nhà nông rồi lại làm nông cả đời bần hàn, thấp cổ bé họng không thể lên tiếng. Bài thơ với nhịp điệu nhịp nhàng của một lời ru, với nhiều điệp từ gợi lên cảm thức yêu thương, xót xa cho thân phận tội nghiệp của người nông dân. Hình ảnh “con cò” xuyên suốt cả bài thơ in sâu vào tâm trí người đọc về nỗi thương cảm với những số phận bất hạnh, tội nghiệp ấy.