Cách khai thác một tác phẩm thơ và văn nghị luận có thể khác nhau tùy thuộc vào loại tác phẩm và mục đích của người khai thác. Dưới đây là một số phương pháp khai thác thông thường:
+ Phân tích ngôn ngữ và hình ảnh: Tìm hiểu các từ ngữ, ngữ cảnh và hình ảnh được sử dụng trong tác phẩm. Xem xét cách mà chúng tạo ra hiệu ứng và ý nghĩa cho tác phẩm.
+ Phân tích cấu trúc: Xem xét cách tác phẩm được tổ chức và xây dựng. Xem xét các phần, đoạn, câu và cách chúng tương tác với nhau để tạo nên một cấu trúc hoàn chỉnh.
+ Phân tích ý nghĩa và thông điệp: Tìm hiểu ý nghĩa sâu xa và thông điệp mà tác phẩm muốn truyền đạt. Xem xét các giá trị, tư tưởng, và ý kiến được thể hiện trong tác phẩm.
+ Phân tích ngữ điệu và phong cách: Xem xét cách tác giả sử dụng ngữ điệu, phong cách và kỹ thuật để tạo ra hiệu ứng và tạo nên cái nhìn riêng của tác phẩm.
+ So sánh và liên kết: So sánh tác phẩm với các tác phẩm khác cùng thể loại hoặc cùng chủ đề. Liên kết tác phẩm với ngữ cảnh lịch sử, xã hội hoặc văn hóa để hiểu rõ hơn về ý nghĩa và tác động của nó.
Đối với thơ đường luật, cách khai thác có thể tương tự như trên, tuy nhiên, cần chú trọng đến các yếu tố đặc trưng của thể loại này như cách sắp xếp câu, nguyên tắc vần, và cách thể hiện tình cảm và tư duy thông qua những quy tắc nghiêm ngặt của thơ đường luật.