Quá trình nguyên phân là quá trình mà một phân tử chất ban đầu bị phân rã thành các phân tử con hoặc các nguyên tử riêng lẻ. Diễn biến cơ bản của quá trình nguyên phân có thể được mô tả như sau:
1. Phân hủy hoàn toàn:
=> Trong trường hợp này, một phân tử chất ban đầu bị phân rã thành các phân tử con hoặc các nguyên tử riêng lẻ mà không có sự tạo thành bất kỳ liên kết mới nào. Ví dụ: phân hủy hoàn toàn của H2O thành H2 và O2.
2. Phân hủy không hoàn toàn:
=> Trong trường hợp này, một phân tử chất ban đầu bị phân rã thành các phân tử con hoặc các nguyên tử riêng lẻ, và có thể tạo thành các liên kết mới giữa các phân tử hoặc nguyên tử mới tạo thành. Ví dụ: phân hủy không hoàn toàn của H2O thành H2 và O2, trong đó H2 và O2 có thể tạo thành lại H2O thông qua phản ứng hợp thành.
3. Phân hủy theo các giai đoạn:
=> Trong trường hợp này, quá trình nguyên phân xảy ra theo các giai đoạn phân rã liên tiếp, trong đó mỗi giai đoạn tạo ra các sản phẩm trung gian mới. Các sản phẩm trung gian này có thể tiếp tục phân rã để tạo ra các sản phẩm cuối cùng. Ví dụ: quá trình phân hủy của glucose thành các sản phẩm trung gian như pyruvate và sau đó tiếp tục phân hủy thành CO2 và H2O.