I. Mở bài:- Giới thiệu về tác giả và tác phẩm.
- Nêu vấn đề cần nghị luận: nội dung và nghệ thuật trong bài thơ " Khi con tu hú".

II. Thân bài:
- Nhan đề: Khi con tu hú
=> Hiện lên hình ảnh mùa hè vẫy gọi, bầu trời bao la, căng tràn sức sống.
- Cấu tứ:  Bức tranh mùa hè sôi động, vui tươi
=> Một không gian rộng lớn, mùa hè.
- Phân tích hình ảnh:
+ Bức tranh ngày hè với những âm thanh rộn ràng:
Tiếng chim tu hú: gọi nhau “gọi bầy”Tiếng ve kêu trong vườnTiếng sáo diều
=> Những âm thanh rộn ràng, vui tươi báo hiệu ngày hè sắp đến (đó là bản nhạc rộn ràng).
– Màu sắc trong khung cảnh cũng rất tươi sáng và rực rỡ:
Lúa mơ đang vào mùa vàng
Hạt ngô vàng
Cả một khoảng sân phủ một màu hồng “đào” nắng.
=> Tất cả đều có màu sáng và đẹp.
– Hình ảnh còn mang sắc thái của một ngày hè sôi động:
cánh đồng lúa chín
Vườn cây ăn quả “ngọt dần”.
=> Đó là sự chuyển động của thời gian, tràn đầy niềm vui, ngọt ngào và tràn đầy sức sống.
– Không gian trong tranh: Rộng, thoáng với điểm nhấn là hình ảnh “diều nhào lộn”
=> Cảnh ngày hè được xây dựng rất sinh động với đầy đủ âm thanh, màu sắc, không gian, hình ảnh rực rỡ.
=> Thể hiện tình yêu cuộc sống tha thiết và cái nhìn tinh tế của nhà thơ khi nhận ra sự thay đổi của thời thế.
b. Bốn câu thơ cuối là tâm tư, tình cảm của người tù cách mạng
– Cảnh thiên nhiên đẹp nhưng chỉ có trong trí tưởng tượng của nhà thơ khi ở trong ngục Thừa Phủ
– Cảm xúc ngột ngạt, khao khát tự do, đến với thiên nhiên, bầu trời:
Thể hiện qua việc nhà thơ sử dụng hàng loạt động từ mạnh: “đánh”, “nhớ” và các từ cảm thán “ôi, chao, sao”.
Tiết tấu nhanh 6/2, 3/3
=> Truyền đến người đọc cảm giác vô cùng ngột ngạt và khát khao cháy bỏng được trở về với tự do, về với đồng đội của nhà thơ.
– Khổ thơ mở đầu bằng tiếng tu hú và kết thúc bằng tiếng tu hú:
Tiếng chim là tiếng gọi của tự do, của bầu trời bao la, tràn đầy sức sống

Đánh giá nội dung:
Tiếng chim tu hú trong bài thơ làm cho người tù cảm thấy đau khổ, bức bối hơn bao giờ hết vì bị giam hãm trong bốn bức tường nhà tù.
=> Ngay tiếng chim hót cũng gợi sự tự do, là biểu tượng của sự sống, khiến người tù khắc khoải, khao khát được ra tù để đắm mình trong tự do.
=> Tiếng chim cũng là tiếng giục giã vội vã của tự do.

-Nghệ thuật:
Thể thơ lục bát dễ hiểu, dễ nghe, gần gũi, quen thuộc với nhân dân ta.
Nhịp thơ được thể hiện linh hoạt, thay đổi theo cảm xúc của nhà thơ
Ngôn từ dễ hiểu, giản dị, hình ảnh thơ mộc mạc, gần gũi, ca từ mộc mạc

III. Kết bài: tóm tắt ý toàn bài