Tôi tên Hai, người ta gọi tôi là ông Hai. Cũng như bao người tản cư đang sống ở đây, tôi cũng rất nhớ làng, nhớ quê hương và chỉ mong cho kháng chiến nhanh đi tới thắng lợi.

Hôm nay tôi ra bở ruộng vạc đất để sắp tới trồng sắn. Sức thì có nhưng làm một mình rất mệt, về đến nhà nằm trên giường tôi lại nhớ về hồi còn ở làng Chợ Dầu, ở đó tôi có các anh em cùng nhau xẻ hào, khuân đá, đào đường, tôi nhớ anh em và nhớ làng quá. Tôi có vợ và ba đứa con, chờ cho đứa lớn về tôi dặn nó trông em rồi nhanh chân lên phòng thông tin nghe đọc báo. Tôi vờ đứng xem tranh ảnh chờ người khác đọc rồi nghe, tôi biết chữ nhưng chữ in khó đọc quá. Báo hôm nay toàn tin hay, tôi nghe chẳng sót một câu nào. Trên đường về tôi đi qua phố huyện cũ, hôm nay lại có tốp người tản cư mới lên, họ ở Gia Lâm. Đang ngồi nói chuyện với họ rôm rả tự nhiên có người đàn bà nói giặc rút từ Bắc Ninh qua Chợ Dầu khủng bố. Nghe đến cái làng Chợ Dầu tôi quay phắt lại hỏi mụ ta tình hình giết giặc thế nào. Như sét đánh ngang tai, mụ ta nói cả làng Chợ Dầu là Việt gian theo giặc.
 

Lúc đó tôi nghẹn ắng cổ, da mặt tê rân rân, không thể tin vào chuyện đó, mụ còn kể thằng chánh Bệu đưa vợ con lên với giặc thì tôi không còn gì để nói nữa đành đứng dậy ra về. Tôi về nhà, rít lên trong đau đớn, tủi nhục, cái làng của mình giờ lại thành làng Việt gian, nhục nhã nào bằng, cả cái nước này người ta ghê tởm, thù hằn và căm ghét giống bán nước. Rồi đây sẽ sống ra sao, bị đuổi đi khỏi nơi này thì biết đi đâu mà sống. Kể từ hôm ấy tôi chỉ dám ở trong nhà, ra ngoài chỉ sợ nghe thấy lời người ta bàn tán, xỉa xói, chửi bới về làng. Tôi quyết dù cho không có chỗ mà đi cũng nhất định không về lại cái làng theo giặc ấy nữa, làng thì yêu thật nhưng làng theo Tây thì phải thù. Rất may, cái tin làng tôi theo giặc chỉ là tin sai sự mục đích, chính ông chủ tịch làng đã lên trên nơi tản cư cải chính thông tin. Họ báo nhà tôi bị Tây đốt nhẵn mà tôi vui sướng khôn xiết, thà cho Tây đốt hết làng còn hơn làng mang tiếng Việt gian.

Suốt mấy ngày qua tôi khổ sở, đau đớn và dằn vặt cuối cùng đã qua, tôi càng thêm yêu làng, tự hào về người con Chợ Dầu.