Đáp án chi tiết cho đề bài
Phần I: Đọc hiểu
Câu 1:
- Thể thơ: Thơ tự do.
- Phương thức biểu đạt chính: Biểu cảm.
Câu 2:
- Biện pháp tu từ: Nhân hóa ("nước lũ về nhiều", "lưỡi cuốc kia sắp chạm tới con rồi")
- Tác dụng:
- Làm cho sự vật trở nên sinh động, gần gũi hơn.
- Tăng cường tính biểu cảm, thể hiện sự sợ hãi, lo lắng của em bé trước thiên tai.
- Nhấn mạnh sự tàn khốc của thiên tai đối với cuộc sống của con người, đặc biệt là trẻ em.
Câu 3:
- Mong muốn của em bé:
- Muốn mẹ ở lại bên cạnh.
- Muốn được an toàn, không bị lũ cuốn đi.
- Muốn được chào tạm biệt bố mẹ.
- Cảm xúc khi nghe những mong muốn ấy:
- Cảm thấy xót xa, thương cảm cho số phận của những đứa trẻ bị ảnh hưởng bởi thiên tai.
- Thấy rõ tình cảm sâu nặng của em bé dành cho gia đình.
- Cảm thấy bất lực trước những mất mát, đau thương mà thiên tai gây ra.
Câu 4:
- Hiểu: Em bé muốn được nghỉ học để ở nhà chăm sóc gia đình, chia sẻ khó khăn với mọi người sau lũ lụt. Câu thơ thể hiện sự trưởng thành, hiểu chuyện và tình yêu thương gia đình của em bé.
Câu 5:
- Con người cần làm gì:
- Tăng cường công tác phòng chống thiên tai, xây dựng các công trình chống lũ, kè biển.
- Nâng cao ý thức của người dân về phòng chống thiên tai.
- Hỗ trợ, giúp đỡ những người bị ảnh hưởng bởi thiên tai.
- Bảo vệ môi trường, giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.
Phần II: Viết
Câu 1:
Bốn dòng thơ cuối cùng của đoạn trích khắc họa hình ảnh một em bé đầy nghị lực và tình yêu thương. Dù trong hoàn cảnh khắc nghiệt, em vẫn muốn được chào tạm biệt bố mẹ, thể hiện sự lễ phép và tình cảm gia đình sâu sắc. Câu thơ "Bố ơi bố, mai xin cô nghỉ ạ/ Năm học này cả chục đứa rời xa" cho thấy sự trưởng thành bất ngờ của em bé, sẵn sàng hi sinh việc học để giúp đỡ gia đình. Đồng thời, câu thơ cũng gợi lên nỗi buồn, sự tiếc nuối cho những ước mơ dang dở của các em nhỏ.
Câu 2:
Trong bối cảnh hiện nay, mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên đang trở nên căng thẳng. Con người tiếp tục khai thác thiên nhiên một cách bừa bãi, gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng như biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, thiên tai. Điều này không chỉ gây hại cho môi trường sống mà còn đe dọa đến sự tồn tại của chính con người.
Việc cho rằng con người không liên quan đến thiên nhiên để tránh khỏi thiên tai là một quan niệm sai lầm. Thiên nhiên và con người có mối quan hệ mật thiết, chúng ta không thể tách rời khỏi môi trường sống. Để bảo vệ bản thân và các thế hệ mai sau, con người cần thay đổi nhận thức, hành động có trách nhiệm hơn đối với thiên nhiên. Chúng ta cần hạn chế khai thác tài nguyên một cách bừa bãi, bảo vệ rừng, bảo vệ nguồn nước, giảm thiểu lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính.
Tóm lại, mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên là mối quan hệ tương hỗ. Con người cần sống hài hòa với thiên nhiên, bảo vệ môi trường để đảm bảo sự phát triển bền vững cho cả nhân loại.