Giảm phân là quá trình phân bào giảm nhiễm, từ một tế bào mẹ (2n) cho 4 tế bào con (n). Giảm phân xảy ra ở các tế bào sinh dục, tạo ra các giao tử (tinh trùng hoặc trứng) có bộ nhiễm sắc thể đơn bội (n).

Loại tế bào

Giảm phân xảy ra ở các tế bào sinh dục, bao gồm:

• Tế bào sinh tinh ở nam giới
• Tế bào sinh trứng ở nữ giới

Diễn biến

Giảm phân gồm 2 lần phân bào liên tiếp: giảm phân I và giảm phân II.

• Giảm phân I

  • Kỳ đầu:
    • Các nhiễm sắc thể kép (2n) bắt đầu co xoắn lại.
    • Các cặp nhiễm sắc thể tương đồng (2n) bắt đầu tiếp hợp, trao đổi chéo.
  • Kỳ giữa:
    • Các nhiễm sắc thể kép xếp thành một hàng trên mặt phẳng xích đạo.
  • Kỳ sau:
    • Các nhiễm sắc thể kép tách nhau thành hai hàng, mỗi hàng gồm n nhiễm sắc thể đơn (n).
    • Các nhiễm sắc thể đơn di chuyển về hai cực của tế bào.
  • Kỳ cuối:
    • Tế bào phân chia thành hai tế bào con, mỗi tế bào có n nhiễm sắc thể đơn (n).

• Giảm phân II

  • Kỳ đầu:
    • Các nhiễm sắc thể đơn (n) bắt đầu co xoắn lại.
  • Kỳ giữa:
    • Các nhiễm sắc thể đơn xếp thành một hàng trên mặt phẳng xích đạo.
  • Kỳ sau:
    • Các nhiễm sắc thể đơn tách nhau thành hai hàng, mỗi hàng gồm n nhiễm sắc thể đơn (n).
    • Các nhiễm sắc thể đơn di chuyển về hai cực của tế bào.
  • Kỳ cuối:
    • Tế bào phân chia thành hai tế bào con, mỗi tế bào có n nhiễm sắc thể đơn (n).

Kết quả

Giảm phân cho 4 tế bào con có bộ nhiễm sắc thể đơn bội (n), số lượng nhiễm sắc thể giảm đi một nửa so với tế bào mẹ (2n).

Ý nghĩa

Giảm phân có ý nghĩa quan trọng trong quá trình sinh sản hữu tính, tạo ra các giao tử có bộ nhiễm sắc thể đơn bội (n). Khi giao tử đực và giao tử cái kết hợp với nhau trong quá trình thụ tinh sẽ tạo ra hợp tử có bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội (2n).

Loại tế bào: xảy ra ở các tế bào sinh dục chín

Kết quả
- Từ một tế bào mẹ có 2n nhiễm sắc thể kép sẽ tạo ra 4 tế bào con có bộ nhiễm sắc thể n đơn.
+ Ở giới đực: tạo ra 4 tinh trùng
+ Ở giới cái: tạo ra 1 tế bào trứng và 3 thể cực

Ý nghĩa
Sự phân li độc lập của các nhiễm sắc thể và trao đổi đoạn giúp tạo nên rất nhiều các loại giao tử khác nhau. Thông qua quá trình thụ tinh, các tổ hợp gen mới được tạo thành gây nên các biến dị tổ hợp → khiến cho sinh giới trở nên đa dạng và có khả năng thích nghi cao hơn.