I. Mở bài

- Giới thiệu vấn đề nghị luận: Khái quát về vẻ đẹp của Phương Định trong đoạn trích: Một cô gái trẻ trung, xinh đẹp, yêu đời và có những suy nghĩ rất đẹp.

- Trích dẫn đoạn trích

II. Thân bài

1. Khái quát

- Truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê được sáng tác năm 1971 - thời điểm cuộc kháng chiến chống Mĩ đang diễn ra vô cùng ác liệt, đặc biệt là trên tuyến đường Trường Sơn.

- Truyện kể về cuộc sống, chiến đấu của ba cô gái Nho, Thao, Phương Định để từ đó làm nổi bật vẻ đẹp của những cô gái thanh niên xung phong trên tuyến lửa Trường Sơn, vẻ đẹp của thế hệ trẻ VN thời kì chống Mĩ cứu nước.

- Truyện hấp dẫn bạn đọc ở cách kể chuyện tự nhiên, chân thực, ở khả năng miêu tả tâm lí nhân vật của nhà văn.

- Tóm tắt truyện: “Những ngôi sao xa xôi” là câu chuyện về tổ trinh sát mặt đường tại một trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn trong cuộc kháng chiến chống Mĩ ác liệt, gồm ba nữ thanh niên xung phong là Nho, Thao và Phương Định. Tổ đội trinh sát này có nhiệm vụ quan sát địch ném bom, đo khối lượng đất đá cần phải san lấp, đồng thời đánh dấu vị trí các quả bom chưa nổ và phá bó chúng, đảm bảo cho xe bộ đội có thể thuận lợi di chuyển. Đoạn trích trên là những lời Phương Định tự giới thiệu về mình.

2. Cảm nhận về nhân vật Phương Định trong đoạn trích

a. Hoàn cảnh sống chiến đấu của Phương Định

- Phương Định là nhân vật chính của truyện và cũng đồng thời là người kể chuyện.

- Cô và hai người đồng đội của mình sống ở chân một cao điểm giữa vùng trọng điểm trên tuyển lửa Trường Sơn, nơi được mệnh danh là túi bom của cuộc kháng chiến.

- Công việc của cô là “Khi có bom nổ thì chạy lên, đo khối lượng đất đá lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom”.

=> Sống ở đây và làm công việc phá bom này là cô phải đối mặt với nguy hiểm, với cái chết bởi bom đạn không phải là chuyện đùa song điều đó không làm cô sờn lòng, nản chí thậm chí nó còn khiến cho vẻ đẹp của cô thêm tỏa sáng hơn.

b. Vẻ đẹp của tinh thần lạc quan, niềm yêu đời, yêu cuộc sống

- Phương Định thích hát.

- Đôi khi thuộc một điệu nhạc nào đó Phương Định còn bịa ra lời mà hát. Lời cô bịa lộn xộn mà ngớ ngân đến cô cũng ngạc nhiên, đôi khi bò ra mà cười một mình.

+ Thích hát là nét tâm lí của thời đại - cái thời tiếng hát át tiếng bom, nhưng đây cũng là nét cá tính ở Phương Định hé lộ vẻ đẹp phong phú của tâm hồn. Trong tiếng hát, có ý thức về lý tưởng, có khao khát về quê hương, tình yêu của tuổi trẻ và có cả khát vọng được trở về cuộc sống thanh bình.

+ Phương Định không chỉ là “ca sĩ” mà còn là một “nhạc sĩ không chuyên” giữa nơi chiến trường đầy gian khổ.

+ Tiếng hát khiến cô quên đi những gian khổ, những nguy hiểm nơi chiến trường đầy bom đạn; khiến cô thêm yêu đời và trẻ trung hơn.

- Liên hệ: Những cô gái mở đường trong bài hát cùng tên của Xuân Giao

c. Phương Định là cô gái Hà thành trẻ trung, xinh đẹp, đáng yêu và tràn đây sức sống

- Là con gái Hà Nội xung phong vào chiến trường miền Nam khói bom, đạn lửa. Cô có một tuồi thơ êm đem, hồn nhiên, vui tươi ở bên mẹ, một căn buồng nhó nơi con phố yên tĩnh những ngày trước chiến tranh. Cô là người nhạy cảm và luôn quan tâm đến hình thức của mình.

- Cô tự giới thiệu: “Tôi là con gái Hà Nội. Nói một cách khiêm tốn, tôi là một cô gái khá. Hai bím tóc dày tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn. Còn mắt tôi thì các anh lái xe bảo: “Cô có cái nhìn sao mà xa xăm”.”

- Lời giới thiệu cho thấy Phương Định là một cô gái đẹp, một vé duyên dáng, đầy nữ tính và có chiều sâu của một cô gái thị thành.

- Qua những lời cô giới thiệu, người đọc hình dung được hình ảnh một cô gái Hà Nội còn rất trẻ với gương mặt xinh đẹp, với một mái tóc dày, mượt mà, mềm mại; một cái cổ cao kiêu hãnh và một đôi mắt với ánh nhìn xa xăm.

- Cô ý thức được về vẻ đẹp của mình và tự hào về điều đó.

- Vì xinh đẹp nên cô thường được các anh pháo thú hỏi thăm hoặc viết thư dài gửi đường dây giống như cách xa hàng nghìn cây số. Chi tiết này càng tô đậm thêm vè đẹp của người con gái trẻ đất Hà thành.

=> Phương Định đã vào chiến trường ba năm - ba năm đối mặt với chiến tranh, với bom đạn vậy mà cô vẫn giữ được vẹn nguyên vè đẹp cũng như tâm hồn mình. Điều đó thật đáng quý.

d. Phương Định có một chút kiêu kì đầy đáng yêu

- Khi được các anh bộ đội, các anh pháo thú hòi thăm, cô thường không săn sóc vồn vã

- Khi bọn bạn gái tôi xúm nhau lại đối đáp với một anh bộ đội nói giỏi nào đấy, cô thường đứng ra xa, khoanh hai tay trước ngực và nhìn đi nơi khác, môi mím chặt.

- Đây là tâm lí thường thấy của các cô gái trẻ trung, xinh đẹp. Có lẽ cô hiểu con gái dễ dãi thường mất đi giá trị của mình nên dù rất thích, rất yêu, rất ngưỡng mộ nhưng cô thường tỏ ra thờ ơ, không săn đón, vồn vã.

- Một chút kiêu kì làm cho Phương Định trở nên khác biệt với những cô gái khác, làm nên nét riêng của nhân vật này.

- Chút kiêu kì ấy không hề khiến cô trở nên phản cảm, thậm chí nó còn làm cho cô càng trở nên đáng yêu, và ấn tượng hơn.

e. Cô có những suy nghĩ, những quan niệm rất đẹp

- Cô kể: Nhưng chẳng qua tôi điệu thế thôi. Thực tình trong suy nghĩ của tôi, những người đẹp nhất, thông minh, can đảm và cao thượng nhất là những người mặc quân phục, có ngôi sao trên mũ.

- Cô yêu mến, cô ngưỡng mộ, cô thần tượng những người mặc quân phục có ngôi sao trên mũ – những người lính bộ đội cụ Hồ

- Cô yêu mến bởi họ là những con người có lí tưởng, có khát vọng sống đẹp. Họ đến với nơi chiến trường đầy bom đạn này đều vì một lí tưởng cao đẹp - lí tưởng bảo vệ Tổ quốc. Họ ra đi với khát vọng một ngày không xa đất nước sẽ giành được độc lập, họ được trở về trong niềm vui chiến thắng

- Cô yêu mến, thán phục họ cùng là bởi nhờ có họ mà cô có thêm niềm tin, có thêm sức mạnh để vượt qua cái cảm giác sợ hài khi đối mặt với quả bom khi cô thực hiện nhiệm vụ của mình.

=> Quan niệm và suy nghĩ đó cho thấy chính Phương Định cũng có một lí tưởng sống rất đẹp.

3. Đánh giá

a. Đánh giá về nội dung và nghệ thuật

- Bằng cách kể chuyện tự nhiên, chân thực; bằng sự kết hợp giữa tự sự với miêu tả, đoạn trích trên đã giúp người đọc cảm nhận được vẻ đẹp của nhân vật Phương Định - cô gái trẻ trung, xinh đẹp, yêu đời và có những suy nghĩ rất đẹp.

- Phương Định là hình ảnh đại diện của những cô gái thanh niên xung phong trên tuyển lửa Trường Sơn, đại diện cho thế hệ trẻ Việt Nam thời kì chống Mĩ cứu nước.

- Xây dựng nhân vật này, Lê Minh Khuê muốn gửi gắm vào đó lời ngợi ca đối với thế hệ trẻ VN thời kì chống Mĩ cứu nước. Đó là những con người không ai nhớ mặt đặt tên nhưng họ đã góp phần làm nên đất nước.

b. Mở rộng nâng cao vấn đề, liên hệ thực tiễn

- Ngày nay, khi cuộc sống hiện đại, chiến tranh không còn, chúng ta vẫn bắt gặp những con người trẻ tuổi đang cống hiến hết mình vì đất nước. Đó là những y bác sĩ trẻ tuổi, những sinh viên ngành y luôn sẵn sàng xông pha vào nơi tuyến đầu chống dịch, là những người chiến sĩ nơi biên cương hải đảo không quản vất vả khó khăn đã và đang theo đuổi lí tưởng bảo vệ Tổ quốc. Không ai khác, chính họ đã tiếp nối truyền thống của cha anh. Họ là những “cô gái thanh niên xung phong”, những “người mặc quân phục có ngôi sao trên mũ” trong thời đại mới.