Một trong những chiếc gai sắc nhọn xuất hiện trong đời thường và làm trái tim đau đớn chính là dối trá. Dối trá là sự thiếu trung thực, nói không thật, không đúng với sự thật nhằm che giấu sự thật hoặc mưu cầu một lợi ích nào đó. Dối trá là không thành thật, nói và làm không thống nhất với nhau nhằm một mục đích không tốt đẹp. Thói dối trá đang tồn tại ở con người trong nhiều lĩnh vực đời sống. Gần gũi nhất là trong lĩnh vực học tập, nhiều học sinh vẫn còn quay cóp trong những lần kiểm tra hay trong các cuộc thi. Ở trường đại học, nhiều sinh viên “đạo văn” luận văn, luận án của người khác khi làm khóa luận tốt nghiệp. Trong lĩnh vực xây dựng, các công trình bị rút ruột, dẫn đến không đảm bảo chất lượng, gây hại đến dân sinh. Trong thể thao, nhiều vận động viên sử dụng doping để nâng cao thành tích. Trong các lĩnh vực xã hội khác, việc “báo cáo láo” đã trở thành một hiện tượng phổ biến, bình thường đến nỗi người dối trá không tự ý thức còn người tiếp nhận không chút ngạc nhiên. Khi thói dối trá không chỉ tồn tại ở một vài cá nhân mà lan rộng ra cả cộng đồng thì quả là một biểu hiện minh xác của sự suy thoái về đạo đức. Ý kiến trên đã nhận định đúng đắn về vấn đề này. Sự dối trá để lại nhiều tác hại nghiêm trọng. Nói dối, làm giả làm suy giảm lòng tin giữa con người với con người, làm cho mọi người nhìn nhận vấn đề không đúng với bản chất vấn đề. Dối trá làm cho mọi chuẩn mực không được nhìn nhận đúng gây ra nhiều tác hại nguy hiểm về đạo đức, làm cho cuộc sống không ổn định, gây ra sự đau khổ và căm ghét trong lòng người khác khi họ biết mình bị dối trá. cẩn phân biệt nói dối và sự dối trá, bản chất của chữ “dối” đã là xấu, dối trá lại càng xấu hơn nhưng nói dối thì đôi khi không phải là xấu. Một người mắc bệnh hiểm nghèo nhưng người thân giấu người bệnh nguồn tin ấy cũng là điều tốt; người cha người mẹ nói dối với con cái về sức khỏe của mình cũng là để cho con cái yên tâm công việc mà không phải bận lòng lo lắng. Một xã hội suy thoái đến tận cùng đạo đức chính là một xã hội buông xuôi, thỏa hiệp để cho thói dối trá lên ngôi. Hãy cùng đồng lòng sống trung thực để đẩy lùi thói dối trá.
 

Nói dối là một cách nói khác đi không đúng với sự thật, không đúng với tâm trạng, suy nghĩ của mình, cố ý che giấu một cái gì đó, thậm chí xuyên tạc, nói chệch đi khiến người nghe phải tin để đạt được mục đích cho mình. Ông cha ta đã cảnh tỉnh rằng trong xã hội không thiếu những kẻ bề ngoài thơn thớt nói cười, bề trong nham hiểm giết người không dao, rồi những hạng người ăn như rồng cuốn, nói như rồng leo, làm như mèo mửa cũng không phải ít trong cuộc đời. Thử đi tìm nguyên nhân của căn bệnh này thì thấy rằng: Do thiếu trung thực, xa thực tế, chỉ muốn cầu lợi, chỉ thích được khen, không muốn bị nhắc nhở, thích được ve vuốt, được tung hô thì ắt có kẻ lợi khẩu uốn éo và khi ấy và khi ấy nói dối trở thành nghệ thuật luồn lách của những kẻ vụ lợi, háo danh. Khi đã quen nói dối và nghe nói dối rồi thì người ta sẽ dửng dưng với tất cả, coi thường tất cả. Cái đáng lo ngại là khi âm hưởng ngọt ngào của nói dối đã trở thành bùa hộ mạng có hiệu quả cho những kẻ bất tài luôn hành xử theo phương châm công thì của tôi, còn tội thì chúng ta. Do đó họ cố tình khai khống, kê khống thành tích, bằng cấp để tô son trát phấn cho mình, để oai với người khác và để... tự huyễn hoặc mình. Báo cáo không trung thực - căn bệnh thành tích này chính là nói dối vậy. Và khi cấp trên lại quan liêu nữa thì quả là một đại họa đối với xã hội. Làm thể nào để ngăn chặn và đẩy lùi tình trạng này? Thiết nghĩ, cần phải nâng cao tinh thần phê bình và tự phê bình. Đồng thời, thực hiện dân chủ sinh hoạt trong cộng đồng. Phê bình phải như một ngọn roi quất vào, gột rửa và hạn chế căn bệnh này. Phải biết tôn trọng sự thật, nói đúng sự thật. Chẳng hạn, ông huấn luyện viên Alfred Riedl - người có ấn tượng khá sâu đậm đối với người hâm mộ bóng đá Việt Nam, trong một lần trả lời Hãng thông tấn Pháp AFP nói: Bóng đá được cấu thành từ các câu lạc bộ. Các vị chủ tịch, các nhà quản lí, các huấn luyện viên và trước hết là các cầu thủ ở các câu lạc bộ cần phải nhìn lại mình trong gương mỗi khi đội tuyển thất bại. Nếu giải vô địch quốc gia tồi, chúng ta chỉ có thể có một đội tuyển quốc gia tồi. Tôi nghĩ rằng đây là một nhận xét chân tình, mặc dù người hâm mộ không mong muốn, nhưng dù sao đó là sự thật mà chúng ta phải bình tĩnh đánh giá - không thể khác được đâu!
Nói dối là một hành động không trung thực, không phản ánh sự thật về tâm trạng và suy nghĩ của mình. Đôi khi, nói dối nhằm che giấu sự thật hoặc biến đổi thông tin để đạt được mục đích cá nhân. Trong xã hội, có nhiều người nói dối để thuận lợi cho bản thân, đôi khi thậm chí là vì ham muốn được khen ngợi và không muốn đối mặt với sự phê bình. Điều này dẫn đến việc nói dối trở thành một hình thức nghệ thuật để đạt được lợi ích riêng. Cây cầu gần như sụp đổ khi sự thất trật trong truyền thông và thông tin trở nên phổ biến, khiến mọi người mất niềm tin vào nhau. Nói dối không chỉ tạo ra sự hiểu lầm mà còn gây hậu quả tiêu cực cho đạo đức cá nhân và xã hội. Để ngăn chặn vấn đề này, chúng ta cần tăng cường tinh thần phê bình và tự phê bình, tôn trọng sự thật và đối mặt với thách thức một cách trung thực. Chỉ khi mọi người biết trân trọng sự trung thực, xã hội mới có thể phát triển và duy trì niềm tin từ cộng đồng.