Lý giải vì sao Nguyễn Duy sử dụng từ "tri kỉ", "tình nghĩa" ở hai khổ thơ đầu và "người dưng" ở khổ thơ thứ 3:

• Hai khổ thơ đầu:

• Hình ảnh vầng trăng gắn bó với tuổi thơ và thời chiến tranh:
  • "Hồi nhỏ sống với đồng/với sông rồi với bể/hồi chiến tranh ở rừng/vầng trăng thành tri kỉ."
  • "Trần trụi với thiên nhiên/hồn nhiên như cây cỏ/nói cười với gió trăng/vầng trăng thành tri kỉ."
• Mối quan hệ gắn bó, thân thiết:
  • "Vầng trăng": người bạn đồng hành, chia sẻ những vui buồn trong cuộc sống.
  • "Tri kỉ": thể hiện sự gắn bó, thấu hiểu, đồng cảm.

• Khổ thơ thứ 3:

• Sự thay đổi trong cách nhìn nhận về vầng trăng:
  • "Trở về thành phố/vầng trăng là người dưng."
• Lý do:
  • Cuộc sống phố thị ồn ào, náo nhiệt khiến con người xa cách với thiên nhiên.
  • Mải mê với cuộc sống mưu sinh, con người dần lãng quên những giá trị tinh thần.

Câu 2:

Đồng ý với ý kiến cho rằng khổ 4 là bước ngoặc của mạch cảm xúc:

• Khổ 4:
  • "Thình lình đèn điện tắt/phòng buôn tối mịt mù/bỗng dưng trăng lại hiện/vầng trăng tròn vành vạnh."
• Sự thay đổi đột ngột:
  • Từ bóng tối -> ánh trăng xuất hiện.
  • Gây ấn tượng mạnh, khơi gợi những suy tư, cảm xúc mới.

Lý do:

• Sự xuất hiện của vầng trăng:
  • Gợi nhắc những ký ức đẹp đẽ về quê hương, về quá khứ.
  • Thức tỉnh tâm hồn con người, khiến con người nhận ra giá trị của thiên nhiên, của tình cảm quê hương.

Câu 3:

Tác dụng của từ "thình lình" và "đột ngột":

• Tạo sự bất ngờ, ấn tượng mạnh:
  • Khơi gợi sự chú ý của người đọc.
  • Nhấn mạnh sự thay đổi đột ngột trong tâm trạng, cảm xúc của nhân vật trữ tình.

Sự khác biệt và không thể thay thế vị trí:

• Thình lình: mang tính chất bất ngờ, ngẫu nhiên.
• Đột ngột: diễn tả sự thay đổi nhanh chóng, mạnh mẽ.

Ví dụ:

• "Bỗng dưng" xuất hiện một con hổ -> không phù hợp vì hổ không thể xuất hiện "bỗng dưng".
• "Thình lình" trời đổ mưa -> phù hợp vì thể hiện sự bất ngờ, không thể dự đoán trước.

Kết luận:

Bài thơ "Ánh trăng" là một bài thơ hay, thể hiện những suy tư, cảm xúc sâu sắc của Nguyễn Duy về vầng trăng, về quê hương và về cuộc sống.