Có mấy cách mô tả thuật toán trong lập trình?
Ngôn ngữ tự nhiênMô tả thuật toán sử dụng ngôn ngữ tự nhiên là cách mô tả các bước thực thi của thuật toán bằng ngôn ngữ thông thường, như tiếng Việt hoặc tiếng Anh. Phương pháp này giúp người viết mô tả thuật toán diễn đạt ý tưởng và quy trình sử dụng những từ ngữ phổ biến, không cần nắm rõ nguyên tắc hoặc cú pháp lập trình cụ thể.
Tuy nhiên, có nhược điểm là mô tả thuật toán bằng ngôn ngữ tự nhiên thường dẫn đến mô tả thuật toán dài dòng, không rõ ràng, và không thể hiện được cấu trúc logic của thuật toán. Điều này có thể dẫn đến sự khó hiểu hoặc hiểu lầm về cách hoạt động của thuật toán. Vì không có nguyên tắc cụ thể cho phương pháp này, việc sử dụng ngôn ngữ tự nhiên để mô tả thuật toán nên được thực hiện một cách có hệ thống và dễ hiểu bằng cách phân loại và mô tả từng bước thực hiện theo số thứ tự.
Lưu đồ – Sơ đồ khốiViệc sử dụng lưu đồ hoặc sơ đồ khối là một cách hiệu quả để mô tả thuật toán. Dưới đây là các yếu tố quan trọng cần áp dụng khi vẽ lưu đồ hoặc sơ đồ khối:
- Thao tác chọn lựa (decision): Để biểu diễn một quyết định trong thuật toán, bạn sử dụng hình thoi và bên trong hình thoi chứa biểu thức điều kiện. Điều này giúp xác định hướng đi dựa trên kết quả của quyết định.
- Thao tác xử lý (process): Các bước thực hiện trong thuật toán được biểu diễn bằng hình chữ nhật. Bên trong hình chữ nhật, bạn ghi nội dung xử lý hoặc công việc cần thực hiện.
- Đường đi (route): Đường cung nối các bước trong thuật toán để thể hiện trình tự thực hiện. Trên đường cung, bạn sử dụng mũi tên để chỉ rõ hướng hoặc thứ tự thực hiện.
- Điểm cuối (terminator): Điểm cuối là điểm khởi đầu và kết thúc của thuật toán. Điểm khởi đầu được biểu diễn bằng hình ovan và có chữ “start”, “begin”, hoặc “bắt đầu” bên trong. Điểm kết thúc cũng là hình ovan nhưng có chữ “end” hoặc “kết thúc”. Điểm khởi đầu chỉ có cung đi ra, trong khi điểm kết thúc có cung đi vào.
- Điểm nối (connector): Điểm nối dùng để kết nối các phần khác nhau của lưu đồ. Bạn có thể sử dụng một ký hiệu bên trong điểm nối để biểu diễn mối quan hệ giữa các điểm nối.
- Điểm nối sang trang (off-page connector): Điểm nối sang trang giống với điểm nối thông thường, nhưng được sử dụng khi lưu đồ quá lớn và cần được vẽ trên nhiều trang. Bên trong điểm nối sang trang, bạn cũng có thể đặt một ký hiệu để biểu diễn mối quan hệ giữa các điểm nối trên các trang khác nhau.
Mã giảMã giả là một phương pháp mô tả thuật toán bằng việc sử dụng các cú pháp của một ngôn ngữ lập trình cụ thể, kết hợp với ngôn ngữ tự nhiên. Khi sử dụng phương pháp này, chúng ta mượn các thao tác cơ bản như xử lý, rẽ nhánh và lặp từ ngôn ngữ lập trình và sử dụng chúng để mô tả thuật toán. Phương pháp mô tả thuật toán mã giả có lợi ích là kết hợp giữa các khái niệm trong ngôn ngữ lập trình và ngôn ngữ tự nhiên, giúp người đọc hoặc cài đặt thuật toán hiểu nội dung một cách dễ dàng.