CHIẾC LƯỢC NGÀ

(Tóm lược đoạn đầu: Mỗi lần nhìn thấy cây lược ngà nhỏ ấy là mỗi lần tôi băn khoăn và ngậm ngùi. Trong cuộc đời kháng chiến của tôi, tôi chứng kiến không biết bao nhiêu cuộc chia tay, nhưng chưa bao giờ, tôi bị xúc động như lần ấy. Chúng tôi cùng đi kháng chiến, sau khi tỉnh nhà bị chiếm. Lúc đi đứa con gái đầu lòng của anh - và cũng là đứa con duy nhất của anh, chưa đầy một tuổi. Anh thứ sáu và cũng tên là Sảu. Suốt mấy năm kháng chiến, anh chỉ thấy con qua tấm ảnh nhỏ thôi.)

Đến lúc được về, cái tình người cha cứ nôn nao trong người anh. Xuồng vào bến, thấy một đứa bé độ tám tuổi tóc cất ngang vai, mặc quần đen, áo bông đỏ đang chơi nhà chòi dưới bóng cây xoài trước sân nhà, đoán biết là con, không thể chờ xuống cập lại bến, anh nhún chân nhảy thót lên, xô chiếc xuồng tạt ra, khiến tôi bị chới với. Anh bước vội vàng với những bước dài, rồi dừng lại kêu to:

- Thu! Con

Anh vừa bước, vừa khom người đưa tay đón chờ. Nghe gọi, con bé giật mình, tròn mắt nhìn Nó ngơ ngác, lạ lùng. Còn anh, anh không ghìm nổi xúc động. Mỗi lần bị xúc động, vết theo dài bên má phải lại đỏ ửng lên, giần giật, trông rất dễ sợ. Với vẻ xúc động ấy và hai tay vẫn đưa về phía trước, anh chẩm chậm bước tới, giọng lập bập run run:

 - Ba đây con!  - Ba đây con!

Con bé thấy lạ quá, nó chớp mắt nhìn tôi như muốn hỏi đó là ai, mặt nó bỗng tái đi, rồi vụt chạy và kêu thét lên: "Má Má". Còn anh, anh đứng sững lại đó, nhìn theo con, nỗi đau đớn khiến mặt anh sầm lại trông thật đáng thương, và hai tay buông xuống như bị gãy.

Chúng tôi ở nhà được có ba ngày. Suốt ngày anh chẳng đi đâu xa, lúc nào cũng vỗ về con. Nhưng càng vỗ về con bé càng đẩy ra. Anh mong được nghe một tiếng "ba" của con bé, nhưng con bé chẳng bao giờ chịu gọi. Nó lại nói trồng.

- Vô ăn cơm! - Cơm chín rồi! [...]

Trong bữa cơm đó, anh Sáu gắp một cái trứng cá to vàng để vào cái chén nó. Nó liền lấy đũa xoi vào chén, để đó rồi bất thần hất cái trứng ra, cơm văng tung tóe cả mâm. Giận quá và không kịp suy nghĩ, anh vung tay đánh vào mông nó và hét lên:

- Sao mày cứng đầu quá vậy, hả? [...]

Đến lúc chia tay, chắc anh cũng muốn ôm con, hôn con, nhưng hình như cũng lại sợ nó giấy lên lai bỏ chạy, nên anh chỉ đứng nhìn nó. Anh nhìn nó với đôi mắt trìu mến lẫn buồn rầu.....

- Thôi! Ba đi nghe con! - Anh Sáu khe khẽ nói.

Đến lúc chúng tôi, mọi người - kể cả anh, đều tưởng con bé sẽ đứng yên đó thôi. Nhưng thật lạ lùng, ấy, tình cha con như bỗng nổi dậy trong người nó, trong lúc không ai ngờ đến thì nó bỗng kêu thét lên:

- Ba... a.. a... ba

(Tóm lược phần sau: Bé Thu không nhận ba vì vết thẹo trên mặt làm ba không giống bức hình chụp chung với má. Khi bé Thu nhận ra ba thì cũng là lúc anh Sáu phải lên đường và hứa khi về mua cho con một cây lược. Ở khu căn cứ, anh Sáu dồn hết tình cảm yêu quý, nhớ thương con vào việc làm chiếc lược bằng ngà voi để tặng con. Trong một trận càn, anh đã hi sinh. Trước lúc nhắm mắt anh còn kịp trao cây lược cho bác Ba người kể chuyện: - Tôi sẽ mang về trao tận tay cho cháu)

              (Chiếc lược ngà, Nguyễn Quang Sáng, NXB Thông tin, Hà Nội)

Áo bông: áo vài hoa; chơi nhà chỏi: trò chơi cất lều con của trẻ con; thẹo: vết sẹo; nói trồng: nói trống không với người khác, không dùng đại từ xưng hô.

Câu 4. Nội dung văn bản trên giúp em nhận ra được tình cảm, trách nhiệm gì của bản thân với người cha thân yêu của mình?