CÁI NGẦN

                                              Hạ Huyền

          Bố tôi vẫn thường nói với tôi: Nó khổ hơn con rất nhiều, con đừng tị bì với nó.

           “Nó” là cái Ngần, con bé lang thang không có cha mẹ được bà tôi đem về nuôi trong một lần bà đi tàu từ Hà Nội về. Bà tôi kể: lúc thấy nó ngơ ngơ ngác ngác một mình trên sân ga, quần áo rách rưới bẩn thỉu, bà tôi động lòng hỏi han nó thì không hiểu sao nó òa khóc và đòi đi theo bà tôi. Nó chẳng nhớ tại sao nó đến được đây. Nó cũng chẳng nhớ nó tên gì. Bắt đầu từ ngày đó, cuộc sống đang êm ả của tôi bị đảo lộn lung tung cả lên.

          Đầu tiên là mấy con búp bê xinh đẹp. Mẹ tôi bảo: “Con cho nó chơi với” Rồi hộp đồ xếp hình tôi vẫn cất cẩn thận trong thùng giấy các tông. Bố tôi bảo: “Con hãy chơi chung với nó”. Bực nhất là nó chẳng thèm xin chơi với tôi. Nó muốn tất cả đồ chơi của tôi ư? Đừng hòng...

          Tới năm đầu đi học nó mới được bố đặt cho cái tên là Ngần. Cả nhà gọi nó là cái Ngần. Nó quen dần với cái tên mới. Khi được gọi “Ngần ơi”, nó toét miệng cười. Nó gọi bà tôi bằng bà, bố tôi bằng bố. Nghe ngọt không? Tôi nhiều lần quát nó: Bà mày à? Bà của tao chứ... Bố tao chứ. Bố mày đấy à, đang ở... Tôi chỉ tay về rặng núi xa tít phía chân trời. Nó nhìn theo, bần thần gạ tôi: Cho em chung bà với... chung bố với...” Có thế chứ. Cuối cùng nó cũng hiểu thân phận nó và đã ngoan ngoãn xin tôi.

          Ở làng tôi rất nhiều cây xoan. Tháng hai, hoa xoan thả hương thơm ngát, rụng tím cả các phiến đá lát đường. Những hàng rào cúc tần xanh mơn mởn trong mưa bụi mùa xuân. Dây rơ hồng vàng quấn quýt đan vào nhau hứng những cánh xoan li ti như những vỏ trấu màu tím rơi nhẹ. Tôi với cái Ngần chơi trò công chúa về làng. Nó luôn bắt tôi làm công chúa. Làm công chúa được đeo vòng vàng (vòng vàng làm bằng dây tơ hồng) . Nó cẩn thận “trang điểm” cho tôi xong rồi nghiêng ngó cười ngặt nghẽo: “Chị Huyền giống hệt công chúa nhé”. Công chúa như thế nào tôi cũng không biết. Có gì khác với lũ con gái bình thường chúng tôi. Tôi làm bộ trang trọng đi vào sân nhà. Cái Ngần vun hoa xoan rụng đầy vạt áo, đi sau tung hoa lên đầu tôi, miệng ơi ới: “Tránh ra nhá, cho công chúa đi cái nhá. Chú cún cũng rối rít lăng xăng chạy lui, chạy tới. Chán vai công chúa, tôi bảo đổi cho nó. Cái Ngần lắc nguây nguẩy: “Em ứ làm được công chúa đâu. Em xấu lắm. Công chúa phải đẹp chứ. Em làm người hầu công chúa thôi”.

          Những mùa hoa xoan tím thấm thoắt qua nhanh. Vèo một cái chúng tôi đã học lớp 9. Bà tôi dạo này yếu hẳn đi. Bà ho nhiều về đêm. Mâm cơm hằng ngày của gia đình tôi không còn nhiều bát đĩa to đựng thức ăn như trước. Bố tôi hay ngồi tư lự sau những buổi đi làm về. Mẹ tôi lại chuẩn bị sinh em bé. Tất cả việc đồng áng một mình bố tôi gánh vác. Tôi và cái Ngần sau buổi học lăn ra làm giúp bố. Tối tối đến giờ học bài, bố bắt chúng tôi vào học:

- Năm nay vượt cấp, các con phải chú ý bài vở hơn đấy.

          Tôi với các Ngần hai đứa không giáo ước nhưng đều cố đạt điểm tốt để bố vui lòng. Tuy khác lớp nhau nhưng chúng tôi đều biết được kết quả học tập của nhau. Tôi là học sinh giỏi của lớp A thì nó cũng là học sinh giỏi của lớp C. Kì thi tốt nghiệp, đám học trò lo xanh mặt. Tôi với cái Ngần thì “Yên chí làm bài xong bọn tớ sẽ viện trợ” – chúng tôi đùa với bạn như thế. Năm đó chúng tôi thi xong tốt nghiệp phải thi tiếp lên lớp 10. Buổi báo tin danh sách trúng tuyển vào trường phổ thông trung học tôi không tin vào mắt mình nữa: Cái Ngần không đỗ lớp 10.

          Khi tôi báo tin này với bố, bố tôi bỏ buổi cày, phóng xe đạp hộc tốc xuống trường huyện. Mẹ tôi hỏi lại tôi: “Sao cái Ngần lại không đỗ?”. Bà tôi thì rên rẩm: “Đúng là học tài thi phận. Rõ khổ.”. Rồi bà lại ho khan từng hồi dài...

          Cái Ngần về, mặt buồn buồn. Tôi hỏi. Nó trả lời qua quýt: “Em bị điểm liệt.”. Bố tôi đạp xe từ trường về, thở dài: “Cái Ngần không đỗ rồi, bị một môn điểm liệt.” Không, tôi không tin được. Tất cả các môn cái Ngần đều học khá. Có môn còn giỏi nữa. “Vấn đề” gì đây. Tôi quyết định cất công tìm hiểu. Có đứa mách: Không hiểu sao cái Ngần chép đề xong cứ ngồi im khóc thầm. Thầy giám thị hỏi thì nó trả lời ấp úng là không hiểu bài, không làm được. Tôi nóng ruột: Hôm đó thi môn gì?

         Đứa bạn trả lời: Môn Địa lý.

          Người tôi run lên. Môn Địa lý nó còn học giỏi hơn cả tôi. Đề năm nay không khó... Đúng rồi... Tôi chạy về nhà, lôi nó ra sau bếp:

- Sao mày cố tình không làm bài thi môn Địa lý?

          Lúc đầu nó chống chế:

- Em không nhớ bài...

- Nói láo, tôi quát lên – Mày cố tình không làm. Bài đó tao với mày đã từng kiểm tra lẫn nhau.

          Cái Ngần cúi đầu. Tôi nhìn qua làn tóc mai của nó. Những giọt nước mắt đang từ từ lăn trên gò má nó. Tôi khóc òa lên:

- Mày muốn ở nhà làm giúp bố phải không. Mày thấy bà ốm nên mày muốn ở nhà phải không? Mày muốn dành cho tao đi học phải không? Sao lại thế...

          Bố tôi từ đồng về đứng sau chúng tôi lúc nào không biết. Người lẳng lặng dựng chiếc cuốc vào góc hè, mắt cũng đỏ hoe.

                        (Những truyện hay viết cho thiếu nhi – Phong Thu , NXB Giáo dục)

Câu 1. Nhân vật chính trong truyện Cái Ngần là:

A. Tôi                     B. Người bố                   C. Cái Ngần                       D. Người bà

Câu 2. Việc lựa chọn ngôi kể trong văn bản không có tác dụng nào sau đây?

A. Giúp khám phá thế giới nội tâm của nhân vật

B. Khiến câu chuyện được kể lại chân thật, sinh động

C. Bộc lộ thái độ, cảm xúc của nhân vật một cách trực tiếp

D. Giúp người đọc dễ dàng xác định được bố cục của truyện

Câu 3. Trong các từ sau, từ nào là từ tượng thanh?

A. quấn quýt               B. mơn mởn                    C. ấp úng                           D. li ti                                                                        

Câu 4. Dòng nào dưới đây nhận xét đúng về cốt truyện của truyện ngắn Cái Ngần?

A. Cốt truyện kể lại sự việc, hành động giàu kịch tính, giàu cảm xúc, ý nghĩa.

B. Cốt truyện kể lại sự việc, có nội dung giàu tính triết lí.

C. Cốt truyện kể lại sự việc giản dị, đời thường.

D. Cốt truyện kể lại sự việc có nội dung đậm chất hài hước, châm biếm.

Câu 5. Qua văn bản, em thấy nhân vật Ngần là người: 

A. Siêng năng, chịu khó, hiểu bạn                     B. Hòa đồng, thân thiện, biết thương bạn

C. Thông minh, nhanh nhẹn, chu đáo                D. Học giỏi, giàu đức hi sinh                           

Câu 6. Đề tài của truyện ngắn Cái Ngần là:

A. Đề tài gia đình                                                   B. Đề tài thiên nhiên

C. Đề tài tình bạn                                                   D. Đề tài về thầy cô

Câu 7. Em thấy được điều gì ở nhân vật tôi qua câu văn sau:

“Tôi nhiều lần quát nó: Bà mày à? Bà của tao chứ... Bố tao chứ. Bố mày đấy à, đang ở...”

A. Tôi là người tham lam                               B. Tôi là người ích kỉ

C. Tôi là người con có hiếu                            D. Tôi rất quan tâm đến bố, đến bà

Câu 8. Dòng nào nêu đúng nhất những thông điệp mà tác giả muốn gửi gắm qua văn bản?

A. Chúng ta cần biết chăm ngoan, học giỏi để cha mẹ vui lòng                                                   

B. Chúng ta phải biết đồng cảm với những người có hoàn cảnh khó khăn hơn mình, biết hi sinh vì người khác

C. Chúng ta nên quan tâm, giúp đỡ bạn bè và không nên đánh giá bạn bè qua vẻ bề ngoài                                                

D. Chúng ta cần biết yêu thương gia đình mình